Heeft begrotingsvoorstel invloed op formatie? ‘Daarvoor is meerjarenplan nodig’

Met een begrotingsvoorstel voor de tweede helft van 2025 willen de Brusselse beleidsmakers vooral de schade beperken. Die keuze lijkt eerder een symptoom van de blokkering in de formatie dan een uitweg uit de impasse.

Een regering heeft Brussel nog niet, maar een plan om niet in een nog dieper budgettair dal te tuimelen staat wel in de steigers. Ontslagnemend minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD) gaat op vraag van zijn eigen partij en MR, PS, Les Engagés, Groen, Vooruit en CD&V een begrotingsvoorstel voor de rest van 2025 uittekenen. Die begroting moet vanaf juli het systeem van voorlopige twaalfden vervangen.

De redenering daarachter is tweeledig. Ten eerste is besparen onmogelijk via voorlopige twaalfden zolang een regering uitblijft. Die methodiek laat de aftredende Brusselse regering immers toe om evenveel middelen aan te wenden als afgelopen jaar, maar daarmee wordt de Brusselse begrotingsput allesbehalve gedempt.

Integendeel zelfs. De ontslagnemende regering-Vervoort zou bij de eerste twee tranches de limieten die de voorlopige twaalfden stellen al overschreden hebben. Bovendien is het begrotingstekort vorig jaar enkel maar toegenomen. Het budget van 2024 is al flink deficitair opgesteld.

Ten tweede krijgt Brussel binnenkort kredietbeoordelaar Standard & Poor’s over de vloer. Volgens MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez moet de begroting die Gatz in elkaar zal knutselen een ratingverlaging kunnen omzeilen, al hebben niet alle betrokkenen achter de schermen daar evenveel vertrouwen in.

Zo'n ratingverlaging zou betekenen dat Brussel meer rente moet betalen als het geld wil lenen. Tegen de achtergrond van een begrotingstekort van 1,6 miljard euro zou Brussel dan alleen maar in nog meer financiële ademnood raken. In juni velt Standard & Poor’s zijn verdict.

Quick wins

De woordvoerder van Gatz geeft aan dat het begrotingsplan in alle discretie voorbereid wordt. De vraag is hoe die besparingsmaatregelen straks voorgesteld worden.

Want enerzijds werkt Gatz in de context van de ontslagnemende Brusselse regering en anderzijds worden ook MR, Les Engagés en CD&V betrokken als partijen die deel uitmaken van de gesprekken in het kader van de mogelijke meerderheid die die partijen zouden vormen met PS, Groen, Open VLD en Vooruit, maar die momenteel weliswaar in de oppositie zitten.

Wellicht zal op basis van het uiteindelijke plan de begroting voor de tweede helft van 2025 dan vanuit de regering in lopende zaken - waarbinnen Gatz in principe voorstellen doet - of via een parlementair initiatief gestemd worden.

Daarvoor lijkt de aard van de begrotingsvoorstellen bepalend. Het komt erop neer om een meerderheid te vinden die instemt met besparingen op bijvoorbeeld overheidskosten of subsidies voor vzw’s. Dat belooft niet gemakkelijk te worden. Een begroting weerspiegelt immers politieke keuzes. Volgens een onderhandelaar zou elke minister in de huidige regering-Vervoort al kunnen beginnen door na te gaan welke quick wins in het eigen departement te boeken zijn op besparingsvlak.

Vluchtroutes versperd

Een ander vraagteken is tot slot hoe die begrotingsoefening de Brusselse regeringsvorming zal beïnvloeden. Het lijkt er niet op dat er nu een zaadje geplant is om met die zeven partijen in een latere fase regeringsonderhandelingen op te starten.

Dit begrotingsplan vloeit eerder voort uit de blokkeringen die er bestaan op formatievlak dan dat het een oplossing uit de impasse is. Tegelijkertijd belichaamt de beslissing de idee dat de financiële schade maar beter beperkt kan worden, net omdat de vluchtroutes uit de patstelling hopeloos versperd zijn.

“Dit is een manier om te besparen,” zegt een bron. “Om naar een volwaardige regering toe te werken, zal een meerjarenbegroting nodig zijn. Een volledig uitgewerkt budgettair plan.” Bij de liberalen – vooral Open VLD – leeft de hoop dat de PS in dat geval niet anders kan dan inzien dat daarvoor federaal geld, en dus de N-VA nodig zal zijn.

Woensdag om 14 uur zitten de zeven partijen – MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD, Vooruit en CD&V – opnieuw samen. Het Agentschap van de Schuld komt dan extra toelichting geven bij de donkere Brusselse financiële realiteit.