Nederlandstalige doorbraak, maar geen witte rook: PS verzet zich tegen regering met N-VA

Nu de knoop aan Nederlandstalige kant ontward is, duikt de volgende hindernis op in de kruistocht richting een nieuwe Brusselse regering. De PS is niet van plan om haar veto tegen de N-VA zomaar in te slikken. Formateur David Leisterh (MR) heeft het over een "blokkade" die uit de weg geruimd moet worden, de Brusselse PS vraagt "nieuw overleg" en stelt dat de post van regeringscommissaris voor Begroting de goedkeuring van de Franstalige partijen vereist.

Brussels burgemeester Philippe Close (PS) – niet bepaald een lichtgewicht bij de Franstalige socialisten – was er na de voorstelling van zijn nieuwe schepencollege als de kippen bij om de mogelijke machtsdeelname van de N-VA op Brussels niveau af te kraken.

“In Gent protesteert Groen tegen de intrede van de N-VA in de meerderheid, maar in Brussel brengt Groen de N-VA naar de onderhandelingstafel. Comme quoi...”

Close is de volgende in de rij die druk zet op mogelijke aanwezigheid van de N-VA in de Brusselse regering, net nu een doorbraak bereikt is. Eerder vandaag kondigden Groen, N-VA, Open VLD en Vooruit aan dat ze als Nederlandstalige meerderheid (tien op zeventien zetels) klaarstaan om de onderhandelingen met de partijen aan Franstalige zijde aan te vatten.

Op die verlossende mijlpaal wachten MR, PS en Les Engagés al sinds begin augustus, toen de Franstalige socialisten beslisten om in zee te gaan met de MR en Les Engagés.

Ondanks de maandenlange druk op de Nederlandstalige formatie, met de eenzijdige zet van de Franstalige partijen om de volgende fase van de lage-emissiezone uit te stellen via parlementaire weg zonder de Nederlandstalige partners te consulteren als dieptepunt, gaat de PS nu op de rem staan.

Gelekte nota

Die weerstand hing al in de lucht sinds (een versie van) de nota van Nederlandstalig formateur Elke Van den Brandt (Groen) lekte. De institutionele eisen zoals de fusies van de gemeentes, de OCMW’s en de politiezones, gebruikte de PS om hun verzet tegen machtsdeelname van de N-VA te belichamen.

“Een fusie van de gemeenten, politiezones en OCMW's, de inkanteling van intercommunales in het Gewest, de versterking van tweetaligheid: de nota van Van den Brandt is gemaakt op maat van de N-VA”, reageerde Brussels parlementslid Ridouane Chahid dinsdag. “Wat betekent dat zij ons de facto uitsluit.”

In de entourage van Van den Brandt is altijd benadrukt dat die nota niet als eisenpakket geïnterpreteerd moet worden. Ook vandaag herhaalt Van den Brandt dat de nota “als doel had de dialoog tussen de Nederlandstalige partijen te kunnen opstarten”.

Bij de PS klinkt intern dat de entente aan Nederlandstalige kant pas in werking kan treden als de Franstaligen ermee akkoord gaan. Dat is normaliter niet het geval: de Nederlandstalige en Franstalige formaties spelen zich eerst onafhankelijk van elkaar af, waarna beide meerderheden beginnen te onderhandelen over een regeerakkoord. In principe heeft een Franstalige partij niets in de pap van de Nederlandstalige formatie te brokken en omgekeerd.

“Maar nu treden de Nederlandstaligen bepaalde regels met de voeten”, stelt een PS-bron die dicht bij de onderhandelingen staat. “Voor het begin van de onderhandelingen een regeringscommissaris in het leven roepen en bevoegdheden gaan toekennen, dat kan niet.” Daarvoor stoelt de PS zich op de Bijzondere Brusselwet. "Het is bovendien legitiem voor ons om de voorwaarden te bepalen waarmee we akkoord gaan, inclusief de partijen die deel uitmaken van het team."

Regeringscommissaris

Om de formatie aan Nederlandstalige zijde uit het slop te trekken, offerde Open VLD zich eerder deze maand op om een post van staatssecretaris in te ruilen voor het regeringscommissariaat.

Ter herinnering: omdat een meerderheid met drie partijen – voor drie zitjes in de Brusselse regering – aan Nederlandstalige kant onmogelijk bleek, kwam snel na de verkiezingen al een piste met vier partijen in beeld. Daarbij zou één partij vrede moeten nemen met een post van regeringscommissaris.

Het geplaagde Open VLD, dat zowel op federaal als Vlaams niveau naar de oppositiebanken is verkast, kroop in de rol van reddende engel. De liberalen waren in juni immers nipt groter dan Vooruit en konden dus een post van staatssecretaris claimen.

In ruil voor hun offer, eist Open VLD wel de bevoegdheid Begroting, het voorzitterschap van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie en het ondervoorzitterschap van het Brussels Parlement.

Patstelling

Donderdagnamiddag heeft formateur David Leisterh (MR) de zeven partijen nog niet bijeengeroepen om de onderhandelingen aan te vatten, verneemt BRUZZ.

In de voormiddag zou het veto van de PS tegen de N-VA herhaald zijn tijdens een meeting tussen de Franstalige partijen en Elke Van den Brandt. Leisterh liet weten dat hij “een blokkade” merkte aan tafel die eerst weggewerkt moet worden alvorens te kunnen overschakelen op de volgende fase van de formatie.

“Ik nodig alle partners uit om verantwoordelijkheid te tonen tegenover de omvang van de politieke, institutionele en budgettaire crisis in Brussel", zegt Leisterh. "De dringende noden van de Brusselaars moeten zonder verder uitstel worden ingelost. Ik zal het overleg voortzetten in nauwe samenwerking met de Nederlandstalige formateur.”

Veto

Niet alleen aan Vlaamse kant leidt die nieuwe ontluikende impasse tot ergernis. “Deze Nederlandstalige coalitie is niet onze voorkeurscoalitie”, zegt Brussels Les Engagés-kopstuk Christophe De Beukelaer, die liever CD&V aan boord had in plaats van de N-VA.

“Maar we hebben bijna zes maanden moeten wachten en de Nederlandstalige partijen hebben nu hun steentje bijgedragen. We hebben niet langer de luxe om veto’s te stellen ten opzichte van democratische partijen”, klinkt het.

“Want de patstelling in de Brusselse formatie en de budgettaire gevolgen ervan geven alle argumenten aan diegenen in Vlaanderen of Wallonië die co-bestuur van Brussel willen bereiken”, een knipoog naar het wensbeeld van de N-VA om Brussel door Vlaanderen en Wallonië te laten besturen.

Nieuw overleg

Brussels PS-voorzitter Ahmed Laaouej (PS) vraagt ondertussen "nieuw overleg" aan de formateur. "In de woorden van formateur David Leisterh zijn de voorwaarden niet rijp om een fase van de vorming van een Brusselse regering aan te vatten", aldus Laaouej.

"De Brusselse PS steunt de wens van de formateur om nieuw overleg te starten om nieuwe voorstellen uit te werken voor de vorming van een Brusselse regering.”