Al zeven Vlaamse schepenen bekend: wie zijn ze?

Terwijl er nog volop coalities worden gesmeed en bevoegdheden verdeeld, zoekt BRUZZ uit wie in de 19 Brusselse gemeenten schepen van Nederlandstalige aangelegenheden wordt. In sommige gemeenten werd het mandaat al afgeklopt, terwijl het in andere gemeenten nog speculeren is.

Sinds 2012 hebben alle Brusselse gemeenten een Nederlandstalige schepen of OCMW-voorzitter. Dat is niet los te zien van de financiële bonus die een 'Vlaamse schepen' de gemeentekas oplevert sinds het communautaire Lombardakkoord uit 2001.

Het gaat om een typisch Belgisch constructie: de federale overheid geeft het Brussels Gewest een som geld, die het dan volgens een bepaalde verdeelsleutel over de gemeenten verdeelt. Voorwaarde is wel dat de gemeente een Nederlandstalige schepen of OCMW-voorzitter heeft.

In de begroting van 2024 gaat het om een totale pot van 52,7 miljoen euro per jaar. Voor de grotere gemeenten, bijvoorbeeld Schaarbeek, gaat het om meerdere miljoenen euro's extra voor de gemeentekas.

De hoofdbedoeling van de federale dotatie is om de Vlaamse of Nederlandstalige politici in Brussel een duwtje in de rug te geven. Dat lijkt te werken. In de loop der jaren kregen de Vlaamse schepenen naast Nederlandstalige Aangelegenheden ook belangrijke niet-taalgebonden bevoegdheden, zoals Mobiliteit of Stedenbouw, of waren er zelfs meerdere Nederlandstalige schepenen.

Maar hoe zit dat voor de komende bestuursperiode? BRUZZ zocht het uit.

Etterbeek: Frank Van Bockstal (CD&V-LB)

• 61
• Geboren in Gent
• Heeft altijd in Etterbeek gewoond
• Opleiding: sociaal assistent

Van Bockstal zit al 18 jaar in de gemeenteraad, waarvan 12 als schepen van Nederlandstalige aangelegenheden. En daar doet hij er nu nog eens zes bij. Hij behaalde als vijfde op LB 656 voorkeurstemmen, meer dan nummer 2 en 4 op de lijst. De rest van de bevoegdheden is nog niet verdeeld in het bestuur van Vincent De Wolf, die met zijn Lijst van de Burgemeester na 33 jaar burgemeesterschap zijn laatste termijn ingaat met een coalitie met Les Engagés en PS.

Evere: Ingrid Haelvoet (CD&V-LB)

• 65
• Geboren in Aalst
• Woont al "haar hele leven" in Evere
• Apotheker
• Voorzitter gemeenteraad
  

In Evere gaat de Lijst Burgemeester, aangevoerd door huidig interim-burgemeester Ridouane Chahid (PS), in zee met MR. Ingrid Haelvoet behaalde vanop de vierde plaats op de LB-lijst 479 stemmen. Ze volgde in juni al Martine Raets (Open VLD) op als Vlaamse schepen, toen die verkozen werd in het parlement en door de decumulregel niet kon aanblijven. Voordien was ze voorzitter van de gemeenteraad.

Ganshoren: Philippe Beghin (ProGanshoren)

• 64
• Geboren in Brussel
• Woont al zijn hele leven in Ganshoren
• LO-leerkracht en kinesist

Philippe Beghin (ProGanshoren) kreeg 410 voorkeursstemmen vanop de vijfde plaats op de Lijst van de Burgemeester, de hoogste score van de Nederlandstalige kandidaten. Zijn andere bevoegdheden moeten nog duidelijk worden wanneer de coalitie rond is. De burgemeesterslijst van Jean-Paul Van Laethem (LB/ProGanshoren) kwam als grootste uit de stembusgang en sluit een coalitie met PS+Citoyens.

Sint-Agatha-Berchem: Katia Van Den Broucke (Groen)

• 59
• Geboren in Oostende
• Ergotherapeute van opleiding
• Schepen in Berchem sinds 2018

De Lijst Burgemeester gaat opnieuw in zee met PS-Vooruit en Ecolo-Groen. Daarmee vergroten ze hun meerderheid, maar eigenlijk was Ecolo-Groen mathematisch niet meer nodig. Toch werd al beslist dat de huidige drie partijen samen verder zullen gaan, zoals voor de verkiezingen aangekondigd. Voor de ecologisten zal opnieuw Katia Van Den Broucke, die 330 stemmen behaalde, in het college zetelen als schepen voor Nederlandstalige aangelegenheden.

Sint-Lambrechts-Woluwe: Tamara Liénart (LB-onafhankelijk)

• 42
• Geboren in Ukkel
• Heeft steeds in Brussel gewoond
• Leerkracht Nederlands in immersieonderwijs in Schaarbeek
• Net moeder geworden
• Kwam voor het eerst op
  

Tamara Liénart (LB), die 623 stemmen behaalde, volgt haar vader Xavier Liénart (LB) op als schepen van Nederlandstalige aangelegenheden. Hij heeft dat mandaat 12 jaar lang opgenomen. Het volledige schepencollege in Sint-Lambrechts-Woluwe is intussen al bekend met opnieuw burgemeester Olivier Maingain (Défi), die er opnieuw een bestuursakkoord sluit met Les Engagés.

Sint-Pieters-Woluwe: Carla Dejonghe (Open VLD)

• 58
• Geboren in Etterbeek
• Steeds in Sint-Pieters-Woluwe gewoond
• Zetelt al 24 jaar in de gemeenteraad, waarvan acht jaar als schepen
• Opleiding: leerkracht Nederlands
• Twintig jaar Brussels parlementslid
• Voorzitter Vlaamse Gemeenschapscommissie

Politiek zwaargewicht Carla Dejonghe (Open VLD) haalde 1.104 voorkeurstemmen. Ze komt uit een Brusselse politieke familie, met ook vader Maurice en haar grootvader die in de gemeenteraad zetelden, waardoor er naar eigen zeggen al meer dan 90 jaar een Dejonghe in het gemeentebestuur zit van Sint-Pieters-Woluwe. Ze wordt nu opnieuw schepen, nadat ze in 2012 het schepenambt verloor omdat ze in de oppositie belandde. Ze wordt schepen van Nederlandstalige Aangelegenheden en Economie. Ze is tweede Nederlandstalige op de lijst en haalde 1.104 voorkeurstemmen. Ze zetelde zo'n twintig jaar als Brussels parlementslid, maar raakte in juni niet meer verkozen.

Ukkel: Jean-Luc Vanraes (Open VLD)

• 70
• Geboren in Ieper
• Vijftien jaar Brussels parlementslid
• Al dertig jaar gemeenteraadslid
• Voormalig Brussels Minister voor Financiën en Begroting
• Advocaat

Voormalig minister Jean-Luc Vanraes heeft er een lange politieke carrière op zitten. Hij was jarenlang Brussels parlementslid, en was van 2009 tot 2011 Brussels Minister voor Financiën en Begroting. Daarnaast was hij ook al voorzitter van de raad en het college van de VGC. In de gemeenteraad van Ukkel raakte hij voor het eerst verkozen in 1994 en was hij sindsdien al tweemaal OCMW-voorzitter. Voor de komende legislatuur werden de bevoegdheden onder de coalitie van de Lijst van de Burgemeester (het kartel van MR en Défi) en de groenen nog niet verdeeld. Jean-Luc Vanraes volgt Stefan Cornelis (Open VLD) op als Nederlandstalige in het gemeentebestuur. Cornelis raakte niet verkozen.

Nog onbeslist

In verschillende gemeenten is het nog wachten op de officiële aankondiging van de coalitie en het schepencollege. Al is het in sommige gevallen wel duidelijk wie normaal gezien de schepen van Nederlandstalige aangelegenheden wordt.

Anderlecht

In Anderlecht gaat PS-Vooruit in coalitie met MR-Engagés-CD&V-Open VLD, maar de postjes zijn nog niet helemaal verdeeld. Vooruit mag daar wel de schepen van Nederlandstalige aangelegenheden leveren, verneemt BRUZZ. Het ziet het er dan ook naar uit dat huidig schepen van Nederlandstalig Onderwijs Bieke Comer (Vooruit), die met 767 stemmen de meeste stemmen als Nederlandstalige behaalde, haar mandaat zal behouden.

Koekelberg

Burgemeester Ahmed Laaouej haalde er met zijn PS-burgemeesterslijst de absolute meerderheid en 16 van de 27 zetels, al is het nog afwachten of die toch geen coalitie aangaat om een sterkere meerderheid te hebben. Op de Lijst van de Burgemeesters werd alleen Dirk Lagast (Vooruit 264 voorkeurstemmen), als Nederlandstalige verkozen. Hij is nu OCMW-voorzitter. Wellicht speelt hij opnieuw een rol in het toekomstige gemeentebestuur. Bij Ecolo-Groen krijgen zowel lijsttrekster Marie Bijnens (Groen, 462) als lijstduwster Tinne Van der Straeten (Groen, 348) een zitje in de gemeenteraad. Marie Bijnens was afgelopen bestuursperiode al schepen. Als Laaouej een coalitie maakt met Ecolo-Groen, komt zij opnieuw in beeld.

Schaarbeek

In Schaarbeek is de coalitievorming intussen een waar schouwspel geworden, waarbij zowel MR-Les Engages en de PS de burgemeestersjerp claimen. Ook zoeken ze nog een derde partij, dat waarschijnlijk Ecolo-Groen wordt, eventueel aangevuld met Défi (Lijst van de Burgemeester). Voor een Nederlandstalige schepen zullen ze die derde coalitiepartner nodig hebben, want niemand bij PS of MR-Les Engagés is Nederlandstalig. Op de lijst van Ecolo-Groen behaalden zowel Gudrun Willems (Groen, 1.372 stemmen) als Anton Schuurmans (CD&V, 932) genoeg stemmen voor een zitje in de gemeenteraad. Op de Lijst van de Burgemeester kon enkel huidig schepen Quentin Van den Hove (Open VLD, 690) als Nederlandstalige genoeg stemmen binnenhalen.

Stad Brussel

Brussels burgemeester Philippe Close (PS) mag er nog een legislatuur bij doen, maar doet dat deze keer zonder Ecolo-Groen maar mét MR+ en Les Engagés-CD&V. De bevoegdheden werden intussen per partij opgedeeld. Maar wie die krijgt, is nog onduidelijk. Vooruit kreeg daarbij Nederlandstalige aangelegenheden, waardoor huidig Vlaams schepen Anaïs Maes, die 1.358 stemmen behaalde, hoogstwaarschijnlijk haar mandaat verderzet. De stad Brussel had met Bart Dhondt (Groen, 2.319 voorkeurstemmen) nog een tweede Nederlandstalige schepen, maar de Ecolo-Groen-lijst verhuist naar de oppositie. Mogelijk valt er binnen de MR-schepenen een Nederlandstalige. Dan wordt dat Frederik Ceulemans (Open VLD, 961). Die onderhandelingen zijn voor na de herfstvakantie.

Vorst

Ook in Vorst zijn de coalitiegesprekken nog volop aan de gang en zijn er bovendien heel wat verschillende coalities mogelijk. Hoewel de kartellijst van MR-Défi als winnaar uit de bus kwam, wijst alles op dit moment in de richting van een coalitie zonder de liberalen, maar met PS, PTB en Ecolo-Groen. Maar het is zoeken naar een Nederlandstalige in de gemeenteraad. Zowel op de lijst MR-Défi, als PS-Vooruit als PTB-PVDA raakte geen enkele Nederlandstalige verkozen. Huidig Vlaams schepen Kris Vanslambrouck (Groen) haalde geen zetel binnen en kan zijn schepenambt dus niet verderzetten. Voor Groen raakte Liesbeth Goossens (662) en documentairemaakster Flo Flamme (547) verkozen. Indien Ecolo-Groen geen deel uitmaakt van de meerderheid is er dus geen Nederlandstalige verkozene.

Daar bestaat volgens kandidaat-burgemeester Cédric Pierre-De Permentier een elegante oplossing voor. Mocht MR-Défi alsnog aan zet komen, zonder Ecolo-Groen, is er de mogelijkheid om het OCMW-voorzitterschap aan een Nederlandstalige te geven. Dat kunnen Valérie Pauwels (Open VLD, 328 stemmen) of Kristof Doms (Open VLD, 304) worden. Zij raakten niet verkozen in de gemeenteraad.

Watermaal-Bosvoorde

Al snel na de verkiezingen vonden de liberalen en christendemocraten, die in Watermaal-Bosvoorde een gemeenschappelijke lijst hadden met David Leisterh (MR) als lijsttrekker, een akkoord om met Ecolo-Groen te besturen. Maar ook daar is het zoeken naar een Nederlandstalige. De Nederlandstalige met de meeste stemmen is Julie Monchicourt (Open VLD, 397) , de partner van aanstaand burgemeester Leisterh. Zij kan Vlaams schepen worden, maar of ze samen met haar partner Leisterh kan zetelen is niet duidelijk. Personen die wettelijk samenwonen mogen niet samen zetelen in eenzelfde gemeenteraad. Mogelijk wordt Monchicourt Vlaamse schepen op het moment dat Leisterh minister-president wordt, en zich laat vervangen als burgemeester. Er is ook nog een andere optie. Op de lijst van David Leisterh raakte ook Nederlandstalige Roxane De Giey (Open VLD, 337 stemmen) verkozen.

Oudergem

Burgemeester Sophie de Vos haalde een absolute meerderheid met haar burgemeesterslijst. Ze wil die meerderheid verruimen maar neemt haar tijd en wil pas in de loop van november beslissen na een reeks gesprekken. Als dat met de MR-VLD-Les Engagés lijst is komt Philippe Adriaenssens (Open VLD, 460 voorkeurstemmen) in beeld. Als burgemeester de Vos voor Ecolo-Groen kiest is Myriam Fobe (Groen, 558) de meest voor de hand liggende Vlaamse schepen.

Elsene

Elsene neemt afscheid van Ecolo-burgemeester Christos Doulkeridis en krijgt een coalitie PS-Vooruit, MR-Open VLD en Les Engagés. Omdat bij PS-Vooruit geen enkele Nederlandstalige verkozen raakte, ligt het voor de hand dat de Valérie Libert (604 voorkeurstemmen) van Open VLD de Vlaamse schepen wordt. Er wordt verwacht dat het nieuwe schepencollege snel na de herfstvakantie bekend gemaakt zal worden.

Sint-Joost-ten-Node

In Sint-Joost-ten-Node heeft de onafhankelijke burgemeester Emir Kir, die de absolute meerderheid behaalde, zijn schepencollege nog niet samengesteld. Hoewel het mathematisch niet hoeft, gaat hij mogelijk in zee met Les Engagés als coalitiepartner. Drie namen komen dan naar boven als mogelijke Vlaamse schepen.

Op zijn eigen burgemeesterslijst raakten de Nederlandstaligen Marie-José Byl (666 stemmen op plaats 2), die als middenstandsambtenaar de lokale handelaars goed kent, en de jonge Stéphanie Ngongo (541 stemmen) verkozen. Zij was kabinetschef van huidig Vlaams schepen Lydia Desloovere en kwam recent in de gemeente wonen. Op de lijst van Les Engagés is ook CD&V'er Wout Van Eylen (151 voorkeurstemmen) verkozen.

Sint-Gillis

De Lijst van de Burgemeester van Jean Spinette (PS) en coalitiepartner Ecolo-Groen konden in Sint-Gillis hun meerderheid behouden. Op de burgemeesterslijst behaalde Willem Stevens 454 voorkeurstemmen, wat minder is dan Loes Salomez (671) en Suzanne Ryvers (609) bij Groen.

Wie van die drie de Vlaamse schepen wordt, is nog geen uitgemaakte zaak. "De verdeling van bevoegdheden maakt onderdeel uit van de onderhandelingen die aan de gang zijn", klinkt het in de wandelgangen.

Jette

Door een voorakkoord stond het in Jette vooraf al vast dat de coalitie van burgemeester Claire Vandevivere verder doet. Die bestaat uit de Lijst van de Burgemeester (gebouwd rond Les Engagés), Ecolo-Groen en de lijst MR-VLD van ontslagnemend Brussels minister van Begroting Sven Gatz.

In de meerderheid zijn de Nederlandstalige schepenen Joris Poschet (CD&V) en Nathalie De Swaef (Groen) herverkozen. Poschet haalde 506 voorkeurstemmen binnen, tegenover 989 stemmen voor Nathalie De Swaef, die daarmee de populairste was op de Ecolo-Groen lijst. Daarnaast komen Joëlle Electeur (CD&V) en Joyse Yusuff (Groen) als nieuwe Nederlandstaligen in de gemeenteraad.

Bij de liberalen is Gatz de enige Nederlandstalige verkozene, met 925 voorkeursstemmen. Maar hij ambieert geen schepenambt: "Ik ga op het gewestelijke niveau zetelen." Hij raakte eerder verkozen voor het Brussels parlement.

De verdeling van de schepenambten is nog niet duidelijk, maar dat Jette minstens twee Nederlandstalige schepenen krijgt, lijkt vast te staan.

Sint-Jans-Molenbeek

De PS-Vooruit-fractie van burgemeester Catherine Moureaux en de PTB/PVDA zitten samen aan een krappe meerderheid en willen een derde partner vinden. Door de grote onzekerheid rond de constellatie is het koffiedik kijken wie de Vlaamse schepen wordt. Dirk De Block is de kopman van de communisten een logische mogelijke naam, net als Saliha Raïss, die mee voor Vooruit onderhandelt.