Zestien schepenen van Nederlandstalige aangelegenheden bekend: Open VLD grootste slokop

Terwijl her en der de laatste coalities worden gesmeed en bevoegdheden verdeeld, zoekt BRUZZ uit wie in de 19 Brusselse gemeenten schepen van Nederlandstalige aangelegenheden wordt. In de meeste gemeenten werd het mandaat al afgeklopt, terwijl het in drie gemeenten nog speculeren is. Van de zestien gekende namen levert Open VLD vijf Vlaamse schepenen.

Sinds 2012 hebben alle Brusselse gemeenten een Nederlandstalige schepen of OCMW-voorzitter. Dat is niet los te zien van de financiële bonus die een 'Vlaamse schepen' de gemeentekas oplevert sinds het communautaire Lombardakkoord uit 2001.

Het gaat om een typisch Belgische constructie: de federale overheid geeft het Brussels Gewest een som geld, die het dan volgens een bepaalde verdeelsleutel over de gemeenten verdeelt. Voorwaarde is wel dat de gemeente een Nederlandstalige schepen of OCMW-voorzitter heeft.

In de begroting van 2024 gaat het om een totale pot van 52,7 miljoen euro per jaar. Voor de grotere gemeenten, bijvoorbeeld Schaarbeek, gaat het om meerdere miljoenen euro's extra voor de gemeentekas.

De hoofdbedoeling van de federale dotatie is om de Vlaamse of Nederlandstalige politici in Brussel een duwtje in de rug te geven. Dat lijkt te werken. In de loop der jaren kregen de Vlaamse schepenen naast Nederlandstalige Aangelegenheden ook belangrijke niet-taalgebonden bevoegdheden, zoals Mobiliteit of Stedenbouw, of waren er zelfs meerdere Nederlandstalige schepenen.

Maar hoe zit dat voor de komende bestuursperiode? BRUZZ maakte deze update.

Anderlecht: Bieke Comer (Vooruit)

• 41
• Geboren in Brugge
• Woont sinds 2009 in Anderlecht
• Schepen sinds 2023

Comer volgt zichzelf op als Vlaams schepen, een post die ze in september vorig jaar overnam van Elke Roex (Vooruit). Ze blijft naast Nederlandstalige Aangelegenheden bevoegd voor Financiën, Human Resource management en Modernisering van de Administratie. Comer was al gemeenteraadslid in de voorbije legislatuur en OCMW-raadslid van 2012 tot 2018. Ze werkte ook als parlementair medewerker voor Vooruit en als juriste voor de Brusselse administratie. Ze was bestuurder bij sociale woningmaatschappij Anderlechtse Haard en de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij, maar stopte daarmee toen ze schepen werd. In juni raakte ze niet verkozen voor de Kamer. In oktober haalde ze de meeste stemmen als Nederlandstalige in Anderlecht, 767.

Brussel-Stad: Frederik Ceulemans (Open VLD)

• 35
• Afkomstig uit Wambeek in de Vlaamse rand
• Woont sinds zijn studies in Brussel, zowel in Schaarbeek als Brussel-Stad
• Opleiding: interieurarchitect

Ceulemans raakte met 961 voorkeursstemmen verkozen vanop de 11^de plek op de gedeelde MR-VLD lijst. Hij is bevoegd voor Klimaat, Duurzame Wijkcontracten, Burgerparticipatie en Nederlandstalige Aangelegenheden, met uitzondering van het Nederlandstalig onderwijs. Dat blijft in de portefeuille van Vooruit-schepen Anaïs Maes, die daar in de vorige legislatuur al bevoegd voor was. Ceulemans was in de voorbije legislatuur parlementair woordvoerder voor Open VLD. Hij werkt ook nog als interieurarchitect. “Al spreekt het voor zich dat dat op een lager pitje gezet zal worden,” zegt hij. “De stad primeert.”

Elsene: Valérie Libert (Open VLD)

• 46
• Geboren in Hasselt
• Woont al 29 jaar in Elsene
• Advocate

Libert is sinds 2012 gemeenteraadslid in Elsene. Ze werkt als advocate en was al kabinetschef van voormalig burgemeester van Ganshoren, Pierre Kompany (Les Engagés). Ze werd in oktober verkozen met 604 voorkeurstemmen. Bij de socialisten uit de meerderheid raakte geen enkele Nederlandstalige verkozen, dus lag het voor de hand dat Libert Vlaamse schepen zou worden. Ze is bevoegd voor Mobiliteit, Parkeerbeleid, Klimaat en Energie, Leefmilieu en Nederlandstalig Onderwijs en Cultuur.

Etterbeek: Frank Van Bockstal (CD&V-LB)

• 61
• Geboren in Gent
• Heeft altijd in Etterbeek gewoond
• Opleiding: sociaal assistent

Van Bockstal zit al 20 jaar in de gemeenteraad, waarvan 18 als schepen van Nederlandstalige aangelegenheden. En daar doet hij er nu nog eens zes bij. Hij behaalde als vijfde op LB 656 voorkeurstemmen, meer dan nummer 2 en 4 op de lijst. De rest van de bevoegdheden is nog niet verdeeld in het bestuur van Vincent De Wolf, die met zijn Lijst van de Burgemeester na 33 jaar burgemeesterschap zijn laatste termijn ingaat met een coalitie met Les Engagés en PS.

In Etterbeek moet nog een extra Nederlandstalige schepen benoemd en opgenomen worden in het college. Dat zal gebeuren op 16 december. De naam is nog niet bekend.

Evere: Ingrid Haelvoet (CD&V-LB)

• 65
• Geboren in Aalst
• Woont al "haar hele leven" in Evere
• Apotheker
• Voorzitter gemeenteraad
  

In Evere gaat de Lijst Burgemeester, aangevoerd door huidig interim-burgemeester Ridouane Chahid (PS), in zee met MR. Ingrid Haelvoet behaalde vanop de vierde plaats op de LB-lijst 479 stemmen. Ze volgde in juni al Martine Raets (Open VLD) op als Vlaamse schepen, toen die verkozen werd in het parlement en door de decumulregel niet kon aanblijven. Voordien was ze voorzitter van de gemeenteraad.

Ganshoren: Philippe Beghin (CD&V-LB)

• 64
• Geboren in Brussel
• Woont al zijn hele leven in Ganshoren
• LO-leerkracht en kinesist

Philippe Beghin (CD&V-LB) kreeg 410 voorkeurstemmen vanop de vijfde plaats op de Lijst van de Burgemeester, de hoogste score van de Nederlandstalige kandidaten. Zijn andere bevoegdheden moeten nog duidelijk worden wanneer de coalitie rond is. De burgemeesterslijst van Jean-Paul Van Laethem (LB/ProGanshoren) kwam als grootste uit de stembusgang en sluit een coalitie met PS+Citoyens.

Jette: Nathalie De Swaef (Groen)

• 55
• Geboren in Erpe-Mere
• Woont al 20 jaar in Jette
• Was begin jaren 2000 gemeenteraadslid in Schaarbeek
• Opleiding: geschiedenis en communicatiewetenschappen

Nathalie De Swaef is al voor de derde keer schepen in Jette. Ze raakte voor het eerst verkozen in 2012 en zetelt dus al even lang in de gemeenteraad. Op de tweetalige lijst van Ecolo-Groen haalde ze met net geen duizend voorkeurstemmen de hoogste score van alle kandidaten. Naast Nederlandstalige Aangelegenheden krijgt De Swaef deze keer Patrimonium, Internationale Solidariteit en Verkeerveiligheid gelinkt aan scholen. In de vorige legislatuur was De Swaef nog mobiliteitsschepen, maar die bevoegdheid krijgt ze nu dus niet opnieuw.

Koekelberg: Dirk Lagast (Vooruit-LB)

• 60
• Geboren in Blankenberge
• Woont nu 25 jaar in Koekelberg
• Opleiding: moraalwetenschappen (VUB)

Lagast is al gemeenteraadslid sinds 2001 en in die periode ook afwisselend Vlaams schepen. Hij woont sinds 1999 in Koekelberg, maar al sinds zijn studententijd in Brussel-Stad. Lagast werkte vroeger in een onthaalhuis voor daklozen en in de Molenbeekse Foyer. Hij werd in 2008 griffiewerker bij de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. In de vorige legislatuur was hij OCMW-voorzitter in Koekelberg. Nu wordt hij opnieuw bevoegd voor Nederlandstalige aangelegenheden. Die post dankt hij aan zijn 264 voorkeurstemmen, maar vooral zijn derde plek op de burgemeesterslijst van Ahmed Laaouej (PS).

Oudergem: Philippe Adriaenssens (Open VLD)

• 39
• Geboren in Antwerpen, getogen in Brugge
• Trok na zijn studies naar Brussel
• Opleiding: Europese studies

Adriaenssens is een nieuwkomer in de Oudergemse gemeenteraad, maar was er wel al lokaal Open VLD-voorzitter. Hij werkte ook als fractiesecretaris van de partij in het Brussels parlement. Hij raakte verkozen vanop de tweetalige MR-lijst met 460 stemmen. Adriaenssens studeerde aan het Europacollege in Brugge en dat inspireerde ook zijn carrière tot nu toe: hij werkte onder meer bij een Europese belangenorganisatie voor grote bedrijven. Daarnaast staat de vzw Europese Beweging België op zijn thuisadres geregistreerd. Nu zal hij dus meer lokaal beleid uittekenen. Adriaessens noemt zichzelf tenslotte een fervent amateur-voetballer.

Sint-Agatha-Berchem: Katia Van Den Broucke (Groen)

• 59
• Geboren in Oostende
• Ergotherapeute van opleiding
• Schepen in Berchem sinds 2018

De Lijst Burgemeester gaat opnieuw in zee met PS-Vooruit en Ecolo-Groen. Daarmee vergroten ze hun meerderheid, maar eigenlijk was Ecolo-Groen mathematisch niet meer nodig. Toch werd al beslist dat de huidige drie partijen samen verder zullen gaan, zoals voor de verkiezingen aangekondigd. Voor de ecologisten zal opnieuw Katia Van Den Broucke, die 330 stemmen behaalde, in het college zetelen als schepen voor Nederlandstalige aangelegenheden.

Sint-Gillis: Loes Salomez (Groen)

• 32 jaar
• Geboren in Izegem
• Woont nu 7 jaar in Sint-Gillis
• Juriste

Salomez raakte vanop de derde plaats op de tweetalige lijst van Ecolo-Groen verkozen met 671 voorkeurstemmen. Het is haar eerste schepenambt en ook haar eerste termijn als gemeenteraadslid. In juni stond ze ook op de Groen-lijst voor het Vlaams parlement, maar raakte ze niet verkozen. Salomez was wel al 2,5 jaar lokaal co-voorzitster van Ecolo-Groen in Sint-Gillis. Ze is zelfstandig juriste en werkt als projectmedewerker bij autodelen.net. Die job ruilt ze nu in voor een post als schepen. Welke bevoegdheden ze bovenop Nederlandstalige aangelegenheden krijgt, maakt de gemeente later bekend.

Sint-Lambrechts-Woluwe: Tamara Liénart (LB-onafhankelijk)

• 42
• Geboren in Ukkel
• Heeft steeds in Brussel gewoond
• Leerkracht Nederlands in immersieonderwijs in Schaarbeek
• Net moeder geworden
• Kwam voor het eerst op
  

Tamara Liénart (LB), die 623 stemmen behaalde, volgt haar vader Xavier Liénart (LB) op als schepen van Nederlandstalige aangelegenheden. Hij heeft dat mandaat 12 jaar lang opgenomen. Het volledige schepencollege in Sint-Lambrechts-Woluwe is intussen al bekend met opnieuw burgemeester Olivier Maingain (Défi), die er opnieuw een bestuursakkoord sluit met Les Engagés.

Sint-Pieters-Woluwe: Carla Dejonghe (Open VLD)

• 58
• Geboren in Etterbeek
• Steeds in Sint-Pieters-Woluwe gewoond
• Zetelt al 24 jaar in de gemeenteraad, waarvan acht jaar als schepen
• Opleiding: leerkracht Nederlands
• Twintig jaar Brussels parlementslid
• Voorzitter Vlaamse Gemeenschapscommissie

Politiek zwaargewicht Carla Dejonghe (Open VLD) haalde 1.104 voorkeurstemmen. Ze komt uit een Brusselse politieke familie, met ook vader Maurice en haar grootvader die in de gemeenteraad zetelden, waardoor er naar eigen zeggen al meer dan 90 jaar een Dejonghe in het gemeentebestuur zit van Sint-Pieters-Woluwe. Ze wordt nu opnieuw schepen, nadat ze in 2012 het schepenambt verloor omdat ze in de oppositie belandde. Ze wordt schepen van Nederlandstalige Aangelegenheden en Economie. Ze is tweede Nederlandstalige op de lijst en haalde 1.104 voorkeurstemmen. Ze zetelde zo'n twintig jaar als Brussels parlementslid, maar raakte in juni niet meer verkozen.

Ukkel: Jean-Luc Vanraes (Open VLD)

• 70
• Geboren in Ieper
• Vijftien jaar Brussels parlementslid
• Al dertig jaar gemeenteraadslid
• Voormalig Brussels Minister voor Financiën en Begroting
• Advocaat

Voormalig minister Jean-Luc Vanraes heeft er een lange politieke carrière op zitten. Hij was jarenlang Brussels parlementslid, en was van 2009 tot 2011 Brussels Minister voor Financiën en Begroting. Daarnaast was hij ook al voorzitter van de raad en het college van de VGC. In de gemeenteraad van Ukkel raakte hij voor het eerst verkozen in 1994 en was hij sindsdien al tweemaal OCMW-voorzitter. Voor de komende legislatuur werden de bevoegdheden onder de coalitie van de Lijst van de Burgemeester (het kartel van MR en Défi) en de groenen nog niet verdeeld. Jean-Luc Vanraes volgt Stefan Cornelis (Open VLD) op als Nederlandstalige in het gemeentebestuur. Cornelis raakte niet verkozen.

Vorst: Flo Flamme (Groen)

• 38
• Opgegroeid in Gent
• Woont nu 6 jaar in Vorst
• Filmmaker en docent aan Luca School of Arts

Flamme raakte verkozen vanop de 31^ste plaats op de tweetalige Ecolo-Groen-lijst. Ze haalde 547 voorkeurstemmen. Het is meteen haar eerste mandaat in de lokale politiek en Flamme neemt naast Nederlandstalige aangelegenheden ook Mobiliteit, Openbare Werken en Parkeerbeleid onder haar vleugels. Een stevige portefeuille, waarvoor ze haar werk als documentairemaakster even zal staken, zegt ze. Ze is al enkele jaren lid van Groen.

Watermaal-Bosvoorde: Charlotte Collet (MR-GM-Les Engagés)

• 35
• Geboren en getogen in Brussel
• Opleiding: handelsingenieur aan Solvay
• Werkt al twee jaar in Rotterdam

Charlotte Collet stond op de achtste plaats van de MR-GM-Les-Engagés-lijst. Ze is perfect tweetalig en werkt als vrijwilliger in een Nederlandstalige crèche. Ze haalde 462 voorkeurstemmen, iets meer dan de Nederlandstalige Julie Monchicourt van Open VLD (397). Die laatste is de partner van burgemeester David Leisterh, dus mocht niet samen met hem zetelen. Toch is ook Roxane De Giey van Open VLD (337 stemmen) overgeslagen als Vlaams schepen. Het is Collets eerste mandaat in de lokale politiek. Ze werkt al twaalf jaar voor Unilever, de laatste twee jaar vanuit Rotterdam. Haar exacte bevoegdheden zijn nog niet duidelijk.

Nog onbeslist

In drie gemeenten is het nog wachten op de officiële aankondiging van het schepencollege en soms zelfs de coalitie. Al is het in sommige gevallen wel duidelijk wie normaal gezien de schepen van Nederlandstalige aangelegenheden wordt.

Schaarbeek

In Schaarbeek is de coalitievorming intussen een waar schouwspel geworden, waarbij zowel MR-Les Engages en de PS de burgemeestersjerp claimen. Ook zoeken ze nog een derde partij, dat waarschijnlijk Ecolo-Groen wordt, eventueel aangevuld met Défi (Lijst van de Burgemeester). Voor een Nederlandstalige schepen zullen ze die derde coalitiepartner nodig hebben, want niemand bij PS of MR-Les Engagés is Nederlandstalig. Op de lijst van Ecolo-Groen behaalden zowel Gudrun Willems (Groen, 1.372 stemmen) als Anton Schuurmans (CD&V, 932) genoeg stemmen voor een zitje in de gemeenteraad. Op de Lijst van de Burgemeester kon enkel huidig schepen Quentin Van den Hove (Open VLD, 690) als Nederlandstalige genoeg stemmen binnenhalen.

Van den Hove is vandaag trouwens de enige Nederlandstalige schepen, dat werd hij in 2020, maar niet bevoegd voor Nederlandstalige aangelegenheden. Dat was de voorbije legislatuur Adelheid Byttebier (Groen), maar zij stelde zich niet opnieuw verkiesbaar. Haar bevoegdheden zijn voorlopig overgenomen door Ecolo-schepen Thomas Eraly.

Sint-Jans-Molenbeek

De PS-Vooruit-fractie van burgemeester Catherine Moureaux en de PTB/PVDA zitten samen aan een krappe meerderheid en willen een derde partner vinden. Door de grote onzekerheid rond de constellatie is het koffiedik kijken wie de Vlaamse schepen wordt. Dirk De Block is de kopman van de communisten, een logische mogelijke naam, net als Saliha Raïss, die mee voor Vooruit onderhandelt.

Sint-Joost-ten-Node

In Sint-Joost-ten-Node heeft de onafhankelijke burgemeester Emir Kir, die in oktober de absolute meerderheid behaalde, zijn schepencollege nog niet samengesteld. Omwille van kiesfraude moeten de verkiezingen in zijn gemeente eerst worden herhaald. Marie-José Byl (LB) of Stéphanie Ngongo (LB) komen in aanmerking als Vlaamse schepen, als Kir nog eens zou winnen. Indien hij een coalitiepartner moet zoeken, kijkt hij wellicht eerst naar de lijst van Les Engagés-MR-CD&V-VLD. Daar raakte de Nederlandstalige Wout Van Eylen (CD&V) nipt verkozen in oktober.