PVDA in het bestuur, wat betekent dat? 'In Zelzate heeft het niet tot drama’s geleid'

PTB-PVDA lijkt op weg naar bestuursdeelname in Sint-Jans-Molenbeek en Vorst en wou daar een 'coalitie van verandering' bewerkstelligen. Hoe radicaal zal het gemeentebeleid er veranderen en hoe sterk zal de partij op het beleid kunnen wegen? "De budgettaire situatie in Vorst en Molenbeek laat heel weinig marge."

In Sint-Jans-Molenbeek kijken PS en PTB-PVDA van Dirk De Block naar elkaar om te besturen, en ook in Vorst zitten beide partijen, samen met Ecolo rond de tafel om een bestuursmeerderheid te vormen. Zelfs in Schaarbeek sluiten de linkse partijen een coalitie niet uit. Als er een bestuursakkoord uit de bus komt wordt er politieke geschiedenis geschreven, PVDA bestuurde nog nooit mee in een Brusselse gemeente. In het hele land gebeurde dat wel al in het Oost-Vlaamse Zelzate en het district Borgerhout.

De partij wil naar eigen zeggen een ‘coalitie van verandering’ op de been brengen waar ze aan de macht komt. Maar wat is PVDA precies van plan, en hoe sterk zal de partij op het beleid kunnen wegen?

Uit de partijprogramma's van PTB-PVDA voor Molenbeek en Vorst halen we enkele klassieke linkse speerpunten. Er moet vooral veel geld uitgetrokken worden, voor extra kinderopvang, kampen, kleinere klassen, gemeentediensten en om scholen bij te bouwen. Dat moet heel wat dingen gratis maken, zoals zwemlessen, schoolspullen, soep op school en op termijn het onderwijs in het algemeen.

Bouwpromotoren

Om dat allemaal te bekostigen kijkt PVDA vooral naar grote ondernemingen en bouwpromotoren. De partij wil projectonwikkelaars onder meer verplichten om in vastgoedprojecten minstens één derde aan sociale woningen te voorzien en wil de stedenbouwkundige lasten verhogen, net als de kantoorbelasting en de belasting op leegstand en onbebouwde grond.

De partij wil daarnaast ook nieuwe belastingen invoeren, op gsm-antennes, supermarkten, privéparkings en reclameborden, om de gemeentekas te spijzen. Ten slotte wil de uiterst linkse partij bedrijven met een grote privéparking aanmoedigingen om die na de werkuren gratis open te stellen voor buurtbewoners, en moet de bewonerskaart voor een tweede auto van 120 euro naar 15 teruggebracht worden.

Het PVDA-programma staat bol van de investeringen. Maar op één vlak wil de partij wel besparen: politiek. Zo vindt de partij dat het met één schepen minder kan, dat de lonen van mandatarissen moeten worden geplafonneerd en dat de kabinetten moeten inkrimpen.

Als de partij in het bestuur komt, blijft nog de vraag hoeveel PVDA-PTB van haar programma kan doorduwen.

'Weinig marge'

ULB-politicoloog Pascal Delwit denkt dat dat bijzonder moeilijk zal zijn. "De budgettaire situatie in zowel Vorst als Molenbeek laat heel weinig marge." Hoewel beide gemeenten in de rode cijfers zijn beland, denkt Delwit dat vooral het nieuwe bestuur van Vorst op financiële limieten kan botsen. “Vorst is relatief klein, heeft weinig industrie of grote ondernemingen. Ja, ze hebben Audi Brussel, maar die gaan sluiten. Molenbeek is een pak groter en telt meer bedrijven en groten handelszaken.”

“Bovendien valt het te betwijfelen of het gewest, waar PVDA niet mee zal besturen, zin heeft om die partij lokaal uit de nood te helpen. Daar komt bij dat de relatie tussen Catherine Moureaux en Ahmed Laaouej (voorzitter van de Brusselse PS, red.) erg slecht is. Dat helpt niet."

Het gewest zou bovendien geen budgettaire marge meer hebben om tekorten van gemeenten weg te werken. “De komende jaren zullen in het teken staan van besparingen. De manoeuvreerruimte is beperkt, los van politieke overwegingen", denkt de PVDA-kenner.

Gewest wordt mikpunt

Al biedt dat volgens Delwit ook kansen voor de onervaren partij. “Dat zal PVDA ook uitspelen, als ze zaken niet kunnen realiseren zullen ze de schuld in de schoenen van het gewest steken”, denkt Delwit. “Voor bijvoorbeeld het bouwen van extra sociale woningen, kijkt de partij naar het gewest. Maar iedereen gaat ervan uit dat de volgende Brusselse regering haar aandeel daarin zal verminderen.”

Daarom denkt de politicoloog dat de partij, als ze zal meebesturen, vooral zal inzetten op netheid en mobiliteit. “Daar hebben ze tijdens de campagne hard op ingezet, bijvoorbeeld met grote opruimacties. En daarin hebben ze veel gemeen met hun waarschijnlijke coalitiepartners."

Wat ook meespeelt volgens de politicoloog, is dat de ogen van heel België nu op Molenbeek gericht zullen zijn. "Het is erop of eronder voor PVDA, daarom denk ik dat ze het rustiger aan zullen doen." Volgens Delwit zal de partij zich daarom niet van haar radicaalste kant laten zien.

Rode lijn

Is samenwerken met PTB-PVDA dan geen 'rode lijn overschrijden', zoals MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez oppert? "Neen, ik zie geen gevaar", aldus Delwit. "Net als iedereen moeten ook PVDA-politici zich aan de wet houden. PVDA heeft al met Vooruit bestuurd in Zelzate, en dat heeft bij mijn weten niet tot drama’s geleid."

"Ze hebben daar in het begin vooral ingezet op symbolische maatregelen, zoals een lagere vergoeding voor mandatarissen, het afschaffen van de dienstwagen voor schepenen... Daarnaast zijn de belastingen voor ondernemingen daar een beetje verhoogd, maar dat is het zo’n beetje. En Vooruit heeft daar nu de verkiezingen overtuigend gewonnen, ze zijn er niet aan ten onder gegaan."

Ten slotte is ook wat in Vorst gebeurt, waar lijsttrekker Simon De Beer als PTB-stemmenkampioen uit de bus kwam, "erg interessant". "Omdat daar ook werkbare coalities bestaan zonder PVDA", aldus nog de politicoloog. "Als PS met hen bestuurt zal dat een vrijwillige keuze zijn, toch een nieuw gegeven. Komt PVDA dan ook in aanmerking voor regeringsdeelname op andere niveaus? In Brussel zou er daardoor een linkse meerderheid kunnen komen.”