Heraanleg Schweitzerplein is olifant in de kamer van Berchemse kiescampagne

In de laatste rechte lijn naar de gemeenteraadsverkiezingen neemt BRUZZ voor elk van de negentien gemeenten een groot dossier onder de loep. In Sint-Agatha-Berchem is dat het Schweitzerplein: het kloppende hart van de gemeente, maar tegelijk een aanhoudend verkeersinfarct.

Het Schweitzerplein, genoemd naar de Duitse nobelprijswinnaar Albert Schweitzer, is veruit het drukste kruispunt van Sint-Agatha-Berchem en verbindt grote verkeersassen als de Josse Goffinlaan, de Koning Albertlaan en de Gentsesteenweg. Een herinrichting, met een kostenplaatje van 3 miljoen euro, moest in 2012 van het kruispunt een echt plein maken, met meer plaats voor voetgangers terwijl de verkeersstromen er vlot passeren, maar in die taak slaagde het Gewest maar half.

Reeds in 2013, toen de werken halfweg waren, klaagde burgemeester Joël Riguelle al over een gebrek aan communicatie tussen de verschillende gewestelijke diensten die het plein heraanleggen, met een mank ontwerp en slechte signalisatie als resultaat. Vandaag blijven dezelfde problemen het Berchemse verkeer teisteren met een dagelijks orkest van toeterende wagens, sputterende trams en gefrustreerde fietsers.

“Het plein functioneert gewoon niet,” stelt Laurens Heinen, inwoner van Sint-Agatha-Berchem en actief bij Heroes for Zero, een vzw die streeft naar minder verkeersdoden. “Er zijn te veel verschillende soorten verkeersgebruikers en niemand heeft ruimte.” Schepen van Mobiliteit Thibault Wauthier (Ecolo) verwoordde het eerder als volgt: “Hier oversteken vereist waakzaamheid en vooral erg veel geduld.”

Langere trams

Maar binnenkort dient zich een opportuniteit aan om de chaos aan te pakken. De MIVB wil namelijk de huidige tramstellen vervangen door de langere T4000-modellen die meer passagiers kunnen vervoeren op de drukke lijn 9. Het Schweitzerplein zal hiervoor opnieuw omgegooid moeten worden wat de mogelijkheid biedt om het functioneler in te richten. De mogelijkheden hiervoor worden momenteel bestudeerd door de MIVB om in de loop van 2025 met de werken te beginnen.

Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen zou je dus verwachten dat zowel meerderheid als oppositie over elkaar heen rollen om hun ideeën hierover aan de man te brengen. Niets is echter minder waar.

“Wat de verschillende partijen met het plein willen doen is op dit moment totaal onduidelijk,” stelt Heinen van Heroes for Zero. "Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat uitspraken hierover hoe dan ook zorgen voor vijanden. Het is dus kaken op elkaar en wachten tot na de verkiezingen." Nochtans stelt het nieuwe Gemeentelijk Ontwikkelingsplan, een document dat voor de strategische prioriteiten van de gemeente 10 tot 15 jaar vooruitblikt, dat “de heraanleg moet worden aangegrepen om de doorstroming en veiligheid op het plein te verbeteren.”

Dat zegt ook huidig burgemeester Christian Lamouline te willen doen, al vallen hierover in zijn programma geen details terug te vinden. “We hebben al overlegd met de MIVB, maar wachten nu nog op hun uiteindelijke voorstel," klinkt het. Tegen begin volgend jaar wil de MIVB een vergunningsaanvraag indienen waarop de bewoners dan hun zegje zullen kunnen doen tijdens het openbaar onderzoek. De vervoersmaatschappij mikt op 2027 om het volledige project af te ronden.

'Better Move'

Tegelijk broedt de huidige meerderheid - de Lijst Burgemeester (voortgekomen uit Les Engagés), Ecolo-Groen en PS-Vooruit - ook op een mobiliteitsplan voor Sint-Agatha-Berchem. Dat plan moet het transitverkeer waar de gemeente veel last van heeft, omdat het vlak bij de Ring ligt, verder aanpakken. In ongeveer tien straten in de periferie werden deze legislatuur al het doorgaand verkeer verminderd.

Lees verder onder de foto.

Nu wil de meerderheid dit vanaf volgend jaar ook voor de rest van het grondgebied doortrekken naar onder meer de grote verkeersassen van de gemeente en het Schweitzerplein. Daarvoor werkt een consultancybureau momenteel aan een mobiliteitsplan genaamd ‘Better Move’ - noem het zéker geen Good Move – en ontvangt de gemeente een gewestelijke cheque van 4 miljoen euro. “Wij gaan daarbij niet dogmatisch te werk en doen niets zonder de bewoners om hun mening te vragen," belooft Lamouline.

Voor de burgemeester is het evenwel op eieren lopen, want de belangrijkste oppositielijst Open MR ligt op de loer. De donkerblauwe lijsttrekker Geoffrey Van Hecke is allergisch voor alles wat ruikt naar Good Move en pleit vooral voor multimodaliteit en een verlenging van de metro vanaf Simonis naar Sint-Agatha-Berchem.

Meerderheidspartij Ecolo verweert zich tegen die visie, maar staat niettemin onder druk. Bij de gewestverkiezingen kregen de groenen ook in Berchem klappen terwijl de liberalen ruim 10 procentpunten meer scoorden dan in 2019. De verwachting is dat de Lijst Burgemeester in oktober stand zal houden, maar de vraag is of dat ook voor zijn meerderheid zal gelden.