Culinair ontdekt: Irish coffee

Ik zat onlangs in een vrij druk etablissement. Naast mij verscheen er een Irish coffee. Voor mevrouw! Maar tijdens het serveren hoorde ik een gedempt, maar jaloers gilletje van andere klanten: “Oooo, een Irish coffee!” Alsof de keuze een beetje controversieel was? Irish coffee is niet meer in de mode. Dat heeft alles te maken – als je het mij vraagt – met controles op de alcoholpromilles, BOB-campagnes en andere postmoderne pesterijen.

Er was een tijd dat een genereuze maaltijd hoorde te worden afgesloten met zo'n uitspatting van koffie, whiskey – met een 'e', want Ierse whiskey, Schotse is zonder 'e' – en niet te hard geklopte room. Ik herinner mij deze hedonistische overdaad ook van ver na middernacht op nieuwjaarsfeesten.

Overal ter wereld kun je Irish coffee vragen. Ik herinner me een memorabele maaltijd in een restaurant op de Salomonseilanden, waar ze doorgaans leven op de rand van het Stenen Tijdperk. Gezien er niets bijzonders stond op de dessertkaart, vroeg ik de garçon of hij soms een Irish coffee kon fiksen. Zijn ogen glommen en hij stormde naar de keuken om toestemming te vragen aan de baas. Garçon keerde triomfantelijk terug met een trolley en alles erop en eraan en gaf de volgende minuten een publieke workshop over het maken van een Irish, al de andere gasten keken met open mond naar hem. Het was een gloriedag in zijn jonge leven (hij had het geleerd op de koksschool!).

Het opmerkelijke van het drankje ligt in zijn oorsprong in de luchtvaart. In de jaren 1930 kwamen de trans-Atlantische vluchten op gang. Vanuit New York was de dichtstbijzijnde landingsplek in Europa in Ierland. Men vloog met vliegboten, tuigen die opstegen en landden op het water. Voor die dingen werd een basis aangelegd in het haventje van Foynes op de rivier de Shannon. Die eerste vluchten duurden een kleine twintig uur, in onverwarmde en niet gepressuriseerde vliegtuigen. Ik heb zo'n trage vlucht ooit nog ondergaan over een wat kortere afstand, ik kan u bevestigen dat het daarboven koud is, ook al was het in de tropen.
Als de reizigers dan eindelijk in Ierland aankwamen, bijna helemaal bevroren, konden ze een opkikker gebruiken: koffie met suiker en een extraatje.

Je roert whiskey door de hete sterke koffie samen met een lepel suiker en dan spreid je daar een laagje lichte slagroom over. Neen, er hoeft geen gescheiden laag met whiskey te zijn! Het geheel, geschonken in en glas, hoort er immers uit te zien als een pint Guinness. Welkom in Ierland!