Standpunt: Vrijheid

Vroeger was het stukken eenvoudiger. In de dorpse samenlevingen van weleer, was de eensgezindheid over wat hoort en wat niet hoort groot. En wie, zonder een vlieg kwaad te doen, toch voluit zijn eigen leven wou leiden, kon nog altijd uitwijken naar de stad.

Stadslucht maakt vrij, heette dat. Het waren vrije vogels die het dorp inruilden voor de stad. Brussel heeft er zo in de loop van de geschiedenis vele honderdduizenden mogen verwelkomen. Maar ook in de stad liepen de mores niet al te ver uiteen.

De superdiverse stedelijke samenleving waarin we vandaag leven zet de vrijheid, ook die van meningsuiting, onder druk. Iedereen heeft zijn terechte besognes, iedereen heeft zijn eigen lange tenen. Toen er nog een grote mate van gemeenschappelijkheid heerste, was het de gemeenschap die ontoelaatbaar gedrag afstrafte. Nu proberen de politici de verloren gegane gemeenschappelijkheid met steeds meer wetten terug te brengen. Maar het is niet omdat er een wettelijk verbod is op uitschelden van kortgerokte vrouwen op straat dat het schorem zich dat gaat aantrekken.

Zo betoogt rechtsantropoloog Jogchum Vrielink in deze krant dat de seksismewet die Joëlle Milquet (CDH) destijds heeft laten stemmen overbodig was en een aantasting van de vijheid van meningsuiting. Om intimidatie tegen te gaan, pleit hij voor het inzetten van lokvrouwen en lokhomo’s om een lik-op-stukbeleid te voeren. De vraag waarom dat niet gebeurt, is zeer terecht.

Vrijheid van meningsuiting is een lastige onderneming, het gaat niet over de mening van mensen die anders denken, het gaat over zeer uiteenlopende meningen die wij/zij walgelijk vinden. Maar ook in tijden van terreur betekent dat niet dat we de vrijheid van meningsuiting moeten inperken omdat die inperking ons geruststelt. Vrielink suggereert om eventueel een tijdelijk verbod op het verheerlijken van terrorisme in te stellen. Zo wil hij vermijden dat de wet ‘na de terreur’ oneigenlijk gebruikt wordt.

Een suggestie die parlementairen best ter harte nemen, want een wet die meningen strafbaar stelt kan ook tegen fatsoenlijke mensen met zwaar afwijkende maar niettemin fatsoenlijke meningen gebruikt worden. Bovendien is de vrijheid van meningsuiting nu ook niet onbeperkt: actief aanzetten tot haat en geweld is terecht strafbaar. Daarom moet de vrijheid van meningsuiting maximaal zijn, maar niet onbeperkt. En dat moet ook in de toekomst zo blijven.