Artistiek platform Dis Mon Nom: een nieuwe voet tussen de deur van de kunstwereld

Het artistieke platform Dis Mon Nom staat voor een inclusieve, feministische aanpak. Bezielers Déborah Claire en Erell Hemmer willen plaats bieden aan artiesten die maar moeilijk een voet tussen de deur van de kunst­wereld krijgen. Eerste wapenfeit is een dansante lezing van de artivist Habibitch in Recyclart.

Déborah Claire uit Marseille en Erell Hemmer uit Bretagne, de twee fotografen die hun schouders onder Dis Mon Nom hebben gezet, liepen elkaar in Brussel tegen het lijf op de École Supérieure des Arts de l'Image Le 75 in Sint-Lambrechts-­Woluwe. “Nadat ik eerst grafiek gestudeerd had, ben ik in Brussel documentaire- en reportagefotografie gaan studeren,” vertelt Hemmer. “Het is daar dat ik Déborah heb leren kennen. Toen we in 2016 ons diploma hadden, heb ik eerst nog vier jaar in het buitenland gezeten, onder meer voor een residentie in Indonesië. Sinds twee jaar ben ik terug, onder meer om met Déborah dit project te kunnen ontwikkelen.”

Claire: “Ik heb na Le 75 nog een master fotografie gedaan aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Spijtig genoeg was dat in het Engels, zodat ik geen Nederlands heb geleerd. (Lacht) Maar de curatorstages die ik nadien nog aan het Antwerpse fotomuseum FOMU heb gevolgd, hebben me zin gegeven om na te denken en te werken met de beelden van andere fotografen. Dat heeft bijgedragen tot wat we nu met Dis Mon Nom willen doen.”

DOEN BESTAAN
Hemmer en Claire willen een leemte vullen in het Brusselse artistieke veld. Hoofdzakelijk wat betreft fotografie, maar bij uitbreiding ook in andere disciplines. Hemmer: “Brussel is een open stad met een rijke artistieke scene. Maar er ontbreekt ook nog wel wat. Ook in de fotografie worden nog artiesten geminoriseerd, en is er een gebrek aan representatie van bepaalde mensen en gemeenschappen. In tentoonstellingen en fotografie­projecten komen vaak dezelfde namen en gemeenschappen aan bod. Dat ondervinden we zelf ook als opkomende kunstenaars, en we willen bijdragen en nadenken om daar verandering in te brengen.”

Claire: “Dat we na onze studies in Brussel gebleven zijn, heeft te maken met het feit dat het een hoofdstad is op een aangename, menselijke schaal, waar veel bruggen bestaan tussen gemeenschappen en kunstdisciplines. Maar er bestaat ook een uitdrukkelijke vraag om alle mensen die je in echte steden als Brussel ziet ook binnen de instituten van die steden zichtbaar te maken. Niet alleen als vrouw en als opkomende artiest voelen we de nood om te tonen dat we er zijn. Ikzelf word ook geraciseerd als métisse, en gediscrimineerd om mijn dikke lichaam. En natuurlijk zijn er nog meer mensen die te maken hebben met meerdere vormen van discriminatie, zoals mensen uit de lgbtqia+-gemeenschap, mensen met een functie­beperking, en iedereen die zich buiten het heteronormatieve, patriarchale normenkader bevindt. Fotografie is daarbij in onze beeldenmaatschappij, met de sociale media als multiplicator van de clichés die circuleren, een belangrijke kunstvorm. Met Dis Mon Nom willen we de clichés deconstrueren en ook onderzoeken hoe het medium fotografie zich nog schuldig maakt aan discriminatie.”

Daarom ook dat de naam Dis Mon Nom een zekere urgentie uitdrukt. “Een zacht bevel,” noemt Claire het. Hemmer: “Als men ons vraagt wat de naam Dis Mon Nom betekent, stellen we graag de vraag terug. Er kunnen veel betekenissen en waarden aan die naam worden gehecht. Onze ondertitel is “Nommer c'est faire exister.” Het is belangrijk om het woord te geven aan hen die het nodig hebben. Door hen te benoemen, kunnen we hen laten bestaan.”

WARME OPROEP
Je kan Dis Mon Nom al terugvinden op Instagram, al wordt dat geen virtuele expositieruimte, maar vooral een communicatiekanaal. ­Het duo is voor de onmiddellijke toekomst vooral op zoek naar fysieke ruimte en visibiliteit. Claire en Hemmer vinden dat de dekolonisering van de instellingen en de intersectionele benadering van discriminatie in Brussel al wel iets verder is gevorderd dan in veel Franse steden, maar alles kan beter. Claire: “We hebben nu een partnerschap met Recyclart. Ons eerste lanceringsevenement op 15 april is een avond om Dis Mon Nom en waar we voor staan te introduceren. Daarna willen we naar een festivalvorm evolueren met ook tentoonstellingen, residenties, ontmoetingen en dialoog met het publiek. Mogen we in BRUZZ een oproep lanceren aan culturele instellingen die onze waarden delen? We zoeken nog een tentoonstellingsruimte voor de eerste editie van ons festival.”

Blikvanger op deze eerste avond is de Franse artivist Habibitch. Hemmer: “Zij houdt voor ons de gedanste lezing Décoloniser le dancefloor. Die heeft ze al in verschillende steden en plekken in Frankrijk gegeven, gaande van universiteiten tot theaters. Maar het is de eerste keer dat ze naar Brussel komt, en er is geen betere plek voor die eerste keer dan Recyclart, met zijn hyperdiverse publiek.”

Habibitch is een Frans-Algerijnse feminist, die pas na haar master in genderstudies de combinatie kon maken met artistieke expressievormen als vogueing en waacking. Tijdens de pandemie was ze erg actief op Instagram, terwijl ze tegelijk de hypocrisie aanklaagt van sociale media die activisme weren maar belaging gedogen. Een gedanste lezing is als hybride vorm van kunst en activisme erg toegankelijk.

Claire: “Het is een informele manier om kennis te delen. Als toeschouwer luister je en zie je tegelijk een interpretatie van haar woorden. Terwijl ze spreekt over haar evolutie als militant en daarna als artiest, neemt Habibitch haar plaats in. Met haar optreden voert ze dus uit waarover ze spreekt. Het is ook heel belangrijk om iemand van Noord-Arikaanse afkomst met een queer, non-binaire identiteit dat te zien doen. Het helpt vele andere mensen in te zien dat je representatie kan afdwingen en plaats kan innemen, zonder dat je braafjes moet afwachten tot iemand je daartoe de kans biedt.”

Hemmer: “En na Habibitch zorgen de Brusselse deejays Ill Syll en Gucc Imane voor het gezamenlijke feestje dat ook heel belangrijk is op zo'n samenkomst.”

DIS MON NOM: HABIBITCH, ILL SYLL & GUCC IMANE
15/4, 18.30, Recyclart, www.recyclart.be, Instagram: @dismonnom_