Bijpraten bij een expo: wanneer het museum de nieuwe ontmoetingsplek wordt

Op café gaan gaat nog niet, samen shoppen ook niet en de Brusselse parken ken je misschien al als je broekzak. Dus trekken we vaker naar musea om elkaar te zien, ook al mag dat in de regel enkel met de eigen huisgenoten. “We hebben meer bijgebabbeld dan naar de kunst gekeken."

“Ik had dit jaar eigenlijk vaker naar musea willen gaan, dus heb ik er tijdens de kerstvakantie graag gebruik van gemaakt. Ik had toch verlof. En het is de enige manier om nu vrienden te kunnen zien.” Sil (29) ging de afgelopen vakantie een keer naar Villa Empain met twee vrienden, en wat later met twee andere vrienden naar het Victor Hortamuseum. Een derde reservatie in het Museum voor Natuurwetenschappen zegde hij uiteindelijk af. “We hebben een doorschuifsysteem in onze vriendengroep afgesproken, zodat iedereen elkaar eens kan zien. Ik vind het wel gemakkelijk om op die manier bij te praten. Je kijkt rond, je leest en ondertussen geef je je mening en vertel je over de voorbije weken.”

Sil is niet de enige die zijn koffieklets in de Brusselse musea houdt. Tijdens de kerstvakantie raakten bijna overal alle beschikbare plaatsen volgeboekt, zeker tijdens de weekends. “We haalden gemiddeld rond de tweeduizend bezoekers per dag in het weekend”, zegt woordvoerder Samir Al-Haddad van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB). “Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van de weken ervoor. Ik vind het een mooi signaal dat mensen gebruik hebben gemaakt van de vakantie om even iets anders te doen en cultuur op te snuiven.”

En misschien ook om elkaar te zien, want de bewaking van de KMSKB zag alvast dat hun museumhallen meer en meer als ontmoetingsruimte dienen. “Grofweg een derde van alle bezoekers zijn groepjes vrienden tot vier of vijf personen”, zegt museumwoordvoerder Al-Haddad. Nog eens een derde zijn gezinnen, het laatste derde zijn koppels of personen alleen. “Mensen spreken af in de grote inkomhal om samen een toer te doen in het museum, net omdat er in de stad heel weinig open is.”

Doel voor de dag

Eén van die bezoekers was Eva (20), die tijdens de vakantie naar het Magritte Museum trok met een vriendin. “We kwamen op het idee omdat we eens iets anders wilden doen dan buiten wandelen. Dat wordt nogal veel gedaan. Ik was een beetje uitgewandeld, om het zo te zeggen.” (Lees verder onder de foto)

Voor de coronacrisis was Eva nochtans niet zo’n museumganger. “Maar ik had nood aan een andere omgeving. Het was ook heel slecht weer die dag en thuis afspreken is niet ideaal als je binnen wil blijven. Dan bleek een museum de beste optie te zijn. We hebben uiteindelijk meer bijgebabbeld dan naar de kunst gekeken”, lacht ze. “Maar voor ons was het een logische optie. Het geeft een bezigheid en doel aan je dag.” En Eva ziet nog een voordeel. “Ik denk dat veel mensen op zoek zijn naar zingeving in tijden van Covid. Kunst kan dat wel wat bieden. Naar een museum gaan geeft je het gevoel dat je samen iets aan het doen bent, buiten je eigen bubbel.”

Ook de Bozar, het AfricaMuseum, het Museum voor Natuurwetenschappen en het MIMA zeggen dat ze bijna dagelijks volgeboekt waren tijdens de kerstvakantie. Al noemen zij de ‘museumdates’ niet zo opvallend. “Strikt genomen mag het niet en onze bewaking en onthaal is het alleszins niet opgevallen”, zegt woordvoerster Kristien Opstaele van het AfricaMuseum in Tervuren, waar vooral gezinnen over de vloer kwamen tijdens de vakantie.

In Bozar zeggen ze niet te hebben opgemerkt dat mensen uit verschillende bubbels samenkwamen. "Al valt natuurlijk onmogelijk te controleren wie in welke bubbel juist zit", zegt woordvoerster Leen Daems. "We hebben in ieder geval geen grote groepen in de tentoonstellingen zien samenkomen. De bezoekers komen echt wel voornamelijk om van de kunst te genieten en om een uitstap te maken."

Volgens het sectorprotocol mogen musea inderdaad enkel mensen ontvangen in hun eigen bubbel. Dat wil zeggen dat je wel met je huisgenoten of met je knuffelcontact naar een museum mag, maar niet met andere vrienden of familie.

Minderheid

Dat sommige families in meerdere bubbels reserveren, gebeurt wel. “Je ziet soms twee gezinnen samen, of zelfs drie. Het is voor mensen echt een gelegenheid om samen een activiteit te doen”, zegt onthaalmedewerkster Mathilde Vanden Bossche van het MIMA in Molenbeek. Zo ging het ook in het Museum voor Natuurwetenschappen. “Bijvoorbeeld een broer en een zus die elk met hun eigen kinderen komen, of de grootouders apart”, zegt Pierre Deliens van de ticketdienst. Beide musea noemen dat wel een minderheid. “Ik heb niet de indruk dat mensen hier echt afspreken. We hebben een duidelijk parcours afgebakend, waar je maar in één richting mag wandelen en maximaal met vijf personen”, zegt Deliens. "Mensen zijn de regels nu echt wel gewoon. Ze houden afstand, ontsmetten hun handen en dragen mondmaskers."

De goede bezoekerscijfers gaven de musea wel een laatste zetje om het jaar positief af te sluiten. In het Museum voor Natuurwetenschappen kwamen 19.000 mensen over de vloer in de vakantie, in het AfricaMuseum meer dan 12.000 en in Bozar meer dan 10.000. In de KMSKB trokken ze in de hele maand december bijna 20.000 bezoekers. “Op jaarbasis halen we nog altijd veel lagere aantallen dan vorig jaar, maar de kerstperiode was een goede periode in coronatijd”, besluit Al-Haddad van de KMSKB.