Een jaar Museumpas zonder grote Brusselse kleppers

De nationale museumpas bestaat volgende week één jaar. In Brussel doen 33 instellingen mee, maar enkele grote kleppers ontbreken nog steeds: de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten (KMSK), het Museum voor Natuurwetenschappen en het AfricaMuseum.

De langverwachte museumPASSmusées werd in september 2018 gelanceerd. Meer dan dertig jaar na Nederland had ook ons land zijn museumpas. Met het pasje, dat vijftig euro per jaar kost, heb je toegang tot 162 musea in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.

Je kan er de vaste collecties bezoeken en ook de tijdelijke tentoonstellingen zijn vaak gratis of flink goedkoper. De musea kunnen aan de bezoeker met een museumpas geen ticket verkopen.

“Maar ze krijgen een vergoeding van vijftig procent van de ticketprijs plus eventueel nog een bonus op het eind van het jaar,” zegt Julie Van der heyden, directeur van de coöperatieve vennootschap museumPASSmusées.

In Brussel zitten 33 instellingen in het aanbod. Kanal is erbij, evenals Bozar. Ook het Jubelparkmuseum doet mee, met inbegrip van het Muziekinstrumentenmuseum en het Hallepoortmuseum. Enkele andere grote federale musea ontbreken echter op het lijstje, het KMSK bijvoorbeeld, nog altijd het meest bezochte museum van het land.

Met de museumpas kan je dus niet naar het Fin-de-sièclemuseum en ook niet naar het populaire Magrittemuseum. Volgens Samir Al-Haddad, woordvoerder van het KMSK, is het vooral een financiële kwestie. “Wij vinden de museumpas een fantastisch initiatief, maar financieel is het momenteel voor ons niet haalbaar.

Onze dotatie is de afgelopen jaren gedaald en volstaat zelfs niet meer om de helft van onze kosten te dekken. De rest moeten we zelf bijeensprokkelen via de ticketverkoop, de shop en de opbrengst van nocturnes en andere initiatieven. We hebben ruim 600.000 bezoekers per jaar. Als een groot deel het museum gratis bezoekt, is dat een gevaar voor het financiële evenwicht.”

Concurrent

Maar er is nog een tweede reden: de Vriendenvereniging van het museum ziet de museumpas als een concurrent voor haar eigen lidkaart. “En we hebben de Vrienden hard nodig, het zijn onze ambassadeurs, maar ze helpen ons ook financieel bij de aankoop van sommige werken en ondersteunen de vrijwilligerswerking.”

Ook het Museum voor Natuurwetenschappen, vorig jaar goed voor 330.000 bezoekers, doet niet mee, net als het sinds de heropening erg populaire AfricaMuseum. Het museum in Tervuren komt met een andere uitleg. “We hangen af van de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid.

Alle beslissingen die een impact op onze inkomsten hebben, moeten voorgelegd worden. Vorig jaar heeft Zuhal Demir in overleg met de inspectie Financiën negatief beslist. En momenteel zitten we met een regering in lopende zaken,” zegt Bruno Verbergt, directeur Publieksdiensten van het AfricaMuseum.

De initiatiefnemers van de nationale museumpas blijven intussen hopen dat de ontbrekende musea alsnog toetreden. “We zijn nog altijd met hen in gesprek, en ook met de administratie Belspo,” zegt Pieter Van der Gheynst, directeur van de Brusselse Museumraad, een van de vier organisaties achter museumPASSmusées.

“Museumpas heeft destijds een oproep gedaan bij alle musea om aan te sluiten, maar het is aan de instellingen zelf om de analyse te maken. Allemaal vragen ze zich af: zal dit mij een nieuw publiek opleveren? Als ze niet toehappen kan dat om financiële overwegingen zijn, maar ook om andere redenen. Sommige kijken liever de kat uit de boom. Niemand is verplicht, we leven in een vrij land.”

De drie afwezige musea doen overigens wel mee met de Brussels Card, een pas die ruim vijftien jaar geleden werd gecreëerd door de Brusselse Museumraad en die toeristen gedurende één, twee of drie dagen vrije toegang geeft tot 41 musea in en om Brussel.