Festival Spoken World over onze (im)mobiele identiteit

Tijdens het festival Spoken World ‘spreken’ kunstenaars en andere denkers gedurende twaalf dagen over de wereld waarin we ons bevinden. Centraal staan (im)mobiliteit en identiteit.

Recente studies wezen uit dat we de laatste jaren de wereld als zestig maal kleiner ervaren. De belangrijkste reden daarvoor is de revolutie van het transport: in het verlengde van de globalisering vergrootten de mogelijkheden en middelen om te reizen. Hoewel de planeet ons binnen handbereik lijkt te liggen, heeft dit ook negatieve gevolgen. Voor onszelf zorgt dit - versterkt door de explosie van communicatiemiddelen waaronder het internet - voor meer stress. Voor Moeder Aarde leidt dit tot meer vervuiling en klimatologische veranderingen.

Ook de artistieke sector buigt zich al jaren over deze kwestie, met name het podiumkunstencircuit. Logisch: in het milieu waar de dingen 'live' gebracht worden zijn de kunstenaars en andere betrokkenen nog het meest mobiel. Het is ironisch haast dat overal ter wereld mensen ook vanuit culturele hoek samenkomen om te denken en discussiëren over en om te zoeken naar oplossingen voor deze situatie.

Effect op het gastland
Het Kaaitheater draagt zijn - noodzakelijke - steentje bij aan dit belangrijke debat. Spoken World, een festival waar de stem en het gesproken woord voorrang krijgen op theatrale acties, richt zich onder meer op de vraag hoe artiesten hun persoonlijkheid kunnen uitdrukken zonder daarbij de hele aardbol te moeten afreizen.

Donderdag 25 november spreken kunstenaars, schrijvers en filosofen zich uit over het thema 'Mobiliteit en identiteit'. Deze Spoken Night, het hart van het festival, is een bonte mengeling van lezingen en debat, films en performances. Paul Scheffer, een in het Nederlandse taalgebied vrij beruchte socioloog, bijt de spits af als keynotespreker. Drie jaar geleden onderzocht hij in het essay 'Het land van aankomst' (De Bezige Bij, 2007) het effect van globale migratiebewegingen op de zogeheten gastlanden (in het Westen). Hierop voortbouwend bespreekt Scheffer recente politieke evoluties in zijn Nederland. De politicoloog en socioloog Marco Martiniello uit Molenbeek voorziet hem van weerwoord. Martiniello is een vurig voorstander van een multicultureel burgerschap, en wellicht levert de confrontatie met Scheffer een pittige discussie op. Dezelfde avond treden onder meer de Nederlands-Iraanse beeldende kunstenares Soheila Najand, de naar het Ierse platteland uitgeweken Brusselse Els Dietvorst en de Servische Tanja Ostojic aan voor respectievelijk geïllustreerde lezingen, een film en een performance over het thema van deze editie.

Aan tafel
Op 26 en 27 november brengt het Antwerpse collectief Berlin de Brusselse première van Tagfish (all great changes begin at the table). Het uitgangspunt van de voorstelling vormt het ware verhaal over een sjeik die een stukje van het door Unesco beschermde Zollverein wil kopen, een ex-industriële zone in het Rurhgebied. De bij deze kwestie betrokken personen - een stadsplanner, journalist, professor enzovoort - hebben hier echter nog niet over gepraat. Berlin, dat al jaren naar nieuwe manieren zoekt om (documentaire) film als theater te brengen, toont zich andermaal inventief. Op scène brengt het collectief de zes samen rond de tafel, of geregistreerd op enkele monitoren. Deze fictieve 'teleconferentie' loopt vanzelfsprekend anders dan verwacht uit. Zal de sjeik zelf komen opdagen?

Naast The cloud, een ongebruikelijke audiotour door het Nederlandse gezelschap Space, trok het Brusselse Globe Aroma/Irma Firma ook onze aandacht. Gedurende het hele festival stellen 'hedendaagse nomaden' in het Kaaitheater objecten tentoon die voor hen persoonlijk uitdrukking geven aan abstracte begrippen als thuis, privacy en wonen. Dezelfde groep opent ook op 24 november het festival met de avant-première van de film Home & away. Daarin worden de exposerende expats, daklozen en vluchtelingen zonder melodrama geportretteerd.

wanneer: 24 november > 25 december 2010