GC Den Dam wordt 40: 'Wij steken onze voelsprieten uit'

De wildbreiwerkjes in de straten van Oudergem zijn speelse hints van GC Den Dam dat er wat op til is: mei staat in het teken van hun veertigste verjaardag. Met een nieuw gebouw in de steigers en voor het eerst in 36 jaar weer een Vlaamse schepen in het gemeentebestuur zijn de verwachtingen voor de toekomst van het Vlaamse cultuurhuis hooggespannen.

O udergem was in 1973 een van de laatste Brusselse gemeenten waar de toenmalige Nederlandse Cultuurcommissie een cultuurcentrum oprichtte. Net vorige week overleed Piet Beauprez, een van de pioniers. Hij was de eerste voorzitter van wat toen nog de Sociaal-Culturele Raad Oudergem heette, de voorloper van GC Den Dam. Oudergem - met 32.000 inwoners - is een van de meest verfranste gemeenten in het Brussels Gewest. Er zijn geen precieze cijfers, maar bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 waren er 1.100 Nederlandstalige kiezers ingeschreven. "Er is natuurlijk een groot aantal tweetalige Brusselaars," zegt Ria Vanden Driessche, centrumverantwoordelijke, "en in de jaren 1950 en 1960 was er een instroom vanuit Vlaanderen, dankzij grote werkgevers zoals de MIVB, de kazernes en de VRT. Veel Vlamingen met een baksteen in de maag trokken later weer weg, naar de Vlaamse Rand, maar bij grote activiteiten hebben we nog altijd publiek met familiebanden in Oudergem dat uit de Rand terugkeert."

Het aanbod is hoofdzakelijk educatief-cultureel met cursussen in de creatieve sfeer. Met een drietalige voorstellingsfolder in alle Oudergemse bussen wil Den Dam niet enkel Nederlandskundigen naar het centrum halen. "De taallessen Nederlands van CVO Brussel vinden plaats in onze lokalen en wij organiseren conversatielessen," zegt Ria. "Er is ook heel veel vraag van ouders met kinderen in het Nederlandstalig onderwijs naar een Nederlandstalig vrijetijdsaanbod."

Voor Anne Van Asbroeck, gewezen lid van de gemeenteraad en van het Brussels Parlement (SP.A) en voorzitter van Den Dam blijft het gemeenschapscentrum een verankering van de Vlaamse Gemeenschap in de gemeente. "De verenigingen kunnen de ondersteuning en de dienstverlening van het centrum goed gebruiken. De bevolking veroudert en ook de leden in de verenigingen," zegt Van Asbroeck. "Daarnaast is het ook een algemeen maatschappelijke trend dat mensen nu meer 'shoppen' en naar de activiteiten gaan die ze leuk vinden. Dat maakt vernieuwing van de leden in de verenigingen misschien iets moeilijker. Maar er leeft veel in de gemeente; de Chiro werd heropgestart, het jeugdhuis Alleman draait al jaren zeer goed en het wildbreiproject voor ons verjaardagsfeest was een onverwacht groot succes."

"Wij steken ook onze voelsprieten uit," zegt Ria Vanden Driessche. "De eerste inwijkelingen uit de jaren 1950-1960 zijn nu oud en komen met zorgvragen. Op ons aansturen is dienstencentrum Zoniënzorg opgericht. Er is overleg over een project Brede School. Den Dam kwam tot nog toe niet in aanmerking, onder meer omdat Oudergem door de Vlaamse Gemeenschap niet erkend is in het kader van het lokaal cultuurbeleid. Maar we zoeken uit hoe we een opening kunnen maken."

Samenwerking is er ook met Franstalige verenigingen. "De gemeente is de laatste zeven à tien jaar hard veranderd," zegt Van Asbroeck. "Er is meer openheid gekomen. We doen mee aan het Carnaval en het Feest van de Jeugd, we organiseren ons Ketjes-rendez-vous samen met de braderij. Ook bij de gemeente is de bereidheid om samen te werken er zeker. In de vorige legislatuur was er geen Vlaamse verkozene, maar burgemeester Gosuin heeft Dirk Hoornaert (nu schepen voor de Vlaamse kartelpartij Samen, red.) wel opgenomen in een informeel overleg met het gemeentebestuur. Zo kon Dirk in 2008 de overgang van de Nederlandstalige bib in de gemeentelijke mee uitvoeren. Die openheid weerspiegelt volgens mij de realiteit van de bevolking van Oudergem die heel veel taalgemengde gezinnen telt."

Nu Dirk Hoornaert schepen is, verwachten ze bij Den Dam dat de samenwerking met de gemeente nog vlotter zal verlopen. "En misschien kan het leiden tot een betere financiële bijdrage van de gemeente," zegt Van Asbroeck. "Maar, we moeten onszelf ook niet voorbijlopen. De convenantgesprekken met de VGC zijn nu bezig. Alle activiteiten moeten daarin passen. En bovendien zitten we in een overgangsperiode qua gebouw."

Feesten in het nieuwe gebouw zit er inderdaad nog niet in. Eind 2009 tekende de VGC een ruilovereenkomst met een projectontwikkelaar - grond in ruil voor een casco-gebouw, waarbij de bouwer alleen de ruwbouw voor zijn rekening neemt. De oplevering was voorzien voor eind januari 2013, maar vandaag is de ruwbouw nog verre van klaar. "We hopen er in te kunnen trekken in de zomer van 2014," zegt Ria Vanden Driessche.

Klagen doen ze niet bij Den Dam, maar er zijn wel wat zorgenkindjes. De kinderwerking WaboDam, een gemeenschappelijk project met het GC in Watermaal-Bosvoorde, staat onder druk. Watermael-Bosvoorde stapt in het Lokaal cultuurbeleid en de besteding van de middelen wordt herbekeken. "Daardoor kan er minder geld naar het WaboDam-project gaan," zeggen Van Asbroeck en Vanden Driessche. "Wij zouden graag zien dat de VGC het deeltijdse personeelslid overnam. Het zou jammer zijn dat WaboDam teloorgaat."