Bas Smets, architect van landschappen

In ons kleine land met zijn schaarse open ruimte zijn er maar weinig landschapsarchitecten te vinden. Maar Bas Smets is er één. Vanuit zijn bureau aan de Vlaamsepoort heeft hij op zes jaar tijd al in acht landen projecten uitgevoerd.

In België lopen momenteel zes werven, en binnenkort komt daar de site van Thurn & Taxis bij. Het Vlaams Architectuurinstituut vond het daarom nu al tijd voor een eerste solotentoonstelling in De Singel.

Maar wat is 'landschap' eigenlijk?
Bas Smets: "Als het 'land' de gegeven fysieke werkelijkheid is, dan is het 'landschap' de manier waarop we naar dat gegeven kijken. Een landschap is dus een mentale constructie. Het woord is in de vijftiende eeuw ontstaan om de landschapschilderkunst mee te duiden, pas vanaf de achttiende eeuw wordt het ook gebruikt voor een algemenere visie op de buitenruimte."

Wat typeert dan uw aanpak als landschapsarchitect?
Smets: "Je zou die in twee fases kunnen onderverdelen, zoals we ook op de tentoonstelling doen. Met de Verbeelding van het landschap proberen we een beeld te maken van de bestaande toestand, door de site nauwkeurig te gaan lezen - ook de minder zichtbare onderdelen ervan, zoals het klimaat of de topografie. In iedere bestaande toestand ligt een exemplarisch of best mogelijk landschap verscholen, al is dat vaak onzichtbaar geworden door te veel ruis of verkeerde ingrepen."

"Met 'Verwezenlijking van het landschap' proberen we dat exemplarische landschap dan te bouwen. Door te versterken wat latent aanwezig is, zaken weg te halen of elementen toe te voegen."

Kan u daarvan een concreet voorbeeld geven uit eigen werk?
Smets: "Interessant is bijvoorbeeld de A11 - de nieuwe autosnelweg die de haven van Zeebrugge beter moet ontsluiten. Voor dat project hebben we een studie gemaakt van het polderlandschap, dat bij uitstek een geconstrueerd landschap is. Je zou uit schrik om het bestaande landschap kapot te maken de neiging kunnen hebben om die autosnelweg zoveel mogelijk te camoufleren. Maar wij hebben hem juist gebruikt om nieuw landschap te maken volgens de regels van de polders. De snelweg wordt dan een nieuwe landschapslaag die verwant is met de dijken en kanalen die er soms als eeuwen liggen, en meteen ook een gelegenheid om vijfduizend nieuwe bomen aan te planten."MB

---------------------------------------
Bureau Bas Smets, Landscapes, van 27 september tot 5 januari, VAi & deSingel, Desguinlei 25, Antwerpen, van 14u tot 18u, gesloten op maandag, dinsdag en vakantiedagen, www.vai.be, 5 euro