Norbert Ghisoland, wereldberoemde dorpsfotograaf

Norbert Ghisoland fotografeerde begin vorige eeuw in zijn fotostudio in Frameries bijna veertig jaar lang de inwoners van de Borinage. Ontroerende portretten: op hun paasbest kunnen zijn klanten nauwelijks verhullen dat ze getekend zijn door het leven. De ontginning van het zwarte goud laat bij de bewoners van de streek diepe sporen na.

Een kunstenaar heeft hij zichzelf nooit genoemd, wel een goede vakman. Maar 100 jaar later schopt Norbert Ghisoland het toch van dorpsfotograaf tot artiest met internationale faam. Niet echt zijn eigen verdienste, eerder een speling van het lot. Kleinzoon Marc - ook fotograaf - vindt in de jaren 1970 de glasnegatieven van zijn grootvader. De schat op zolder bevat maar liefst 45.000 glasplaten van uitzonderlijke kwaliteit, netjes genummerd en bewaard in dozen. En dat is nog maar de helft van zijn oeuvre. In een gebaar van naastenliefde schonk de familie de andere helft aan Nederland, dat na de grote overstroming in 1953 kampte met een gebrek aan glas. Op de ontdekking volgen tentoonstellingen in binnen- en buitenland, want de foto's van Ghisoland laten niemand onberoerd. Als dorpsfotograaf heeft hij zowat iedereen gefotografeerd: de pasgeboren baby, het knaapje met een ballon in de hand die wat onwennig in de lens kijkt of op een hobbelpaard zit. Broertjes en zusjes, de winnaars van een wieler- of bokswedstrijd. De mannen van de fanfare, de pasgehuwden en de militair.

Zijn klanten figureren voor een romantisch trompe-l'oeil of tegen een witte achtergrond. Ze zitten neer of staan rechtop in een houding die Ghisoland heeft bepaald. Soms reiken ze elkaar teder de hand, doen een danspasje of bootsen een bokskamp na. Zijn herkenbare stijl, het technisch vernuft en de uitzonderlijke scherpte van zijn opnames kunnen bij kenners op heel wat respect rekenen. Ghisoland werkt bij natuurlijk licht, onder een glazen dak in de studio. Het licht is zacht en strijkt over zijn personages. Bijna niemand lacht op de foto's van Ghisoland. De originele kleine afdrukken verhullen het tragische leven van de inwoners van Frameries nog enigszins, maar in de Botanique krijgen de foto's een eigentijdse presentatie: grote formaten gunnen ons een blik op elk detail. Ruwe handen met vuile nagels verraden het harde werk in de mijn. Daar kunnen een zondags pak en mooi geborsteld haar niets aan veranderen. De ogen tonen de tragiek van hun leven. Mensen in de Borinage getekend door ondervoeding, een gebrek aan hygiëne en hard labeur, leven niet lang.

Ghisoland - zelf de zoon van een mijnwerker - fotografeert zijn klanten met oneindig veel respect. Met die ene foto realiseert hij een heel klein beetje hun droom op een beter leven. Dat we nu nog altijd mogen genieten van deze foto's is een klein wonder. Wanneer de vader van Gisoland hoopt op een beter lot voor zijn twee zonen heeft hij voor Norbert een andere carrière in gedachten. Die van schrijnwerker. Zijn broer wordt fotograaf, maar wanneer hij in een ongeluk om het leven komt, neemt Norbert, de schrijnwerker, zijn plaats in.

In 1902 opent hij Studio Ghisoland in Frameries. Nog altijd een familiebedrijf. Na Edmond, de zoon van Norbert, werkt nu Marc, de kleinzoon, nog steeds in dezelfde studio. De foto's van grootvader Ghisoland doen onwillekeurig denken aan het werk van de Duitse fotograaf August Sander, met het grote verschil dat Sander een project voor ogen had: het fotograferen van de twintigste-eeuwse mens. Ghisoland fotografeert mensen, maar is onbedoeld een belangrijke getuige van zijn tijd. Zijn foto's zijn sociaal-historisch van groot belang maar ook emotioneel zijn ze van onschatbare waarde.

wanneer: > 24/04/2011, wo > zo 12 > 20.00
tickets: € 3/4/5