Op stap met stadsfotograaf Vincen Beeckman

Geen betere gids dan Vincen Beeckman om je op stap te nemen door de straten die Brussel dooraderen. In zijn rauwe foto's klopt de hartslag van de stad. Op 23 april opent in Fondation A Stichting een expo met foto's van de Brusselaar.

"Hé, Vincen!" Vanaf het moment dat Vincen Beeckman zijn deur uitstapt, zwaaien er mensen naar hem. "Soms moet ik hard fietsen, anders raak ik nergens," zegt de fotograaf met een grote glimlach terwijl hij het slot van zijn oude mountainbike losmaakt. Straks opent zijn nieuwe expo, A castle made of sand, waarin hij asielzoekers uit het Klein Kasteeltje de hoofdrol geeft. Niet in zijn vertrouwde Recyclart, waar hij al jaren fotografie- en wijkprojecten programmeert, maar bij de prestigieuze Fondation A Stichting.

"Alle kunst in de metro is in opdracht gemaakt, dit project heb ik zelf voorgesteld. Ik ben wel vijf keer langs de jury moeten passeren. Ze dachten dat mijn foto's te vergankelijk waren. Ik zei hen dat we vandaag toch ook nog altijd gefascineerd kijken naar de mensen die Bruegel schilderde." (Lacht)

Beeckman is versmolten met Brussel, maar hij kijkt ook verder. Ooit woonde hij in Luik, hij werkt aan projecten in Charleroi, trok al naar Letland, Vietnam en New York, en is net terug van Colombia, waar hij voor een uitgeweken Belgische kunstenaar foto's ging maken in enkele sloppenwijken. "In Cazuca, vlak bij Bogotá, en aan de Caraïbische kust, waar kinderen weggehouden worden van drugs en prostitutie dankzij muziek en voetbal."

Zelf speelde hij intensief basketbal, vertelt hij terwijl hij achter het Fontainasplein naar het sportveldje wijst waar hij veel sneakers versleet. "Ik speelde bij Excelsior Brussels en ging met de nationale jongerenploeg naar buitenlandse tornooien. Tot ik ging studeren." Beeckman volgde een opleiding journalistiek, maar foto's maken ging hem het beste af.

Hij liep stage bij het gerenommeerde fotoagentschap Magnum in Parijs en bij Associated Press in Brussel. "Maar dat was niets voor mij. Altijd nieuwe opdrachten, geen eigen projecten. Op één dag handen schudden met een politicus, een voetbalmatch fotograferen en ook nog eens de ontluikende lente vatten, en dan snel naar het bureau om de foto's door te sturen." Aanvankelijk maakte hij veel zwart-wit, maar dankzij het collectief BlowUp en onder impuls van zijn collega Raphaël Carette ontwikkelde hij zijn realistische, weinig verhullende stijl, in kleur, vaak met hard flitslicht.

(Lees verder onder de foto.)

Zandkasteel
Pauw! Pauw! Een gemaskerd kind knalt zijn pistool leeg op de Anspachlaan. Beeckman wordt aangeklampt door een dakloze aan een ING-filiaal. Het is Jan, een gestrande Pool waar hij af en toe een wegwerpcamera aan geeft. "Ik deel veel camera's uit, ook aan het Centraal Station. Ik hou van die connectie." Jan heeft zo al tentoongesteld in Art et Marges, het museum voor outsiderkunst. "Hij heeft een tijdje te diep gezeten om nog mee samen te werken, maar ik denk dat het vandaag beter met hem gaat."

Het is makkelijk om in Brussel mensen te leren kennen, vertelt Beeckman terwijl we de piétonnier induiken. "Het is een stad, maar het lijkt alsof je in een dorp woont." Een foto is een excuus om mensen te ontmoeten, zegt hij. Fotografeert hij dan nooit landschappen? "Ik ga soms wandelen in Wallonië, langs GR-paden rond oude mijnterrils. En dan oefen ik wat. Maar voorlopig voel ik het niet."

Alweer die bescheiden glimlach. "Ik wil verhalen vertellen. Van mensen en van het leven van dag tot dag. Niks speciaals, niks spectaculairs. Ook wanneer er niets gebeurt, gebeurt er iets. Net zoals iets lelijks ook heel mooi kan zijn." Hij voert geen strijd tegen ons vertekende Instagram-bestaan, zegt hij in de hippe drukte van Sint-Katelijne. "Ik geef geen aanwijzingen. Iedereen doet wat hij wil, zolang het maar uit jezelf komt. Intuïtie is erg belangrijk."

Even pauze in de Zeehondstraat om af te spreken met het thuisfront. Zijn kinderen vragen soms waarom hij geld krijgt voor zulke foto's. "Iedereen kan dat toch, zeggen ze dan. En je fotografeert zulke lelijke dingen! Dan lach ik eens. Dat is kunst, zeg ik. O, en wat is kunst? Dat is n'importe quoi. Alles en niks tegelijkertijd."

Met Boubacar ging het anders, zegt hij over de man met het gele Life Guard-shirt. "Hij is hier toegekomen als sans-papiers uit Niger. Daar heb je geen zee, hij heeft leren zwemmen in Sint-Gillis. En nu is hij redder in Océade. Een droom. Mooi, hè?" Boubacar is getrouwd met een vrouw uit het Klein Kasteeltje, waar we nu naartoe wandelen. "Links, rechts, links, rechts," zegt Beeckman nadat we op Marie-Claire Hürner zijn gebotst, ze schonk hem ooit zijn eerste atelier in het MAAC.

De fotograaf kent blindelings de weg naar het asielcentrum, al acht jaar is het een constante in zijn oeuvre. Vandaar ook de titel van de expo. "De mensen die er verblijven, hebben geen vaste grond onder de voeten. De oude kazerne zakt trouwens echt weg in de Brusselse moerasgrond. Binnen twee jaar wordt het gebouw gesloopt."

"Ah, la star!" roept een non voor we door de poort het binnenplein opwandelen. De bewoners wuiven en lachen. "Weet je wat ik het leukste vind? De foto's teruggeven aan de mensen," zegt Beeckman voor hij zich naar Sint-Joost moet haasten voor een nieuw project. "Ik zal hard moeten fietsen."

> Vincen Beeckman: A Castle made of Sand. 23/04 > 25/06, Fondation A Stichting, Vorst