Banu Akseki: 'In mijn volgende film wil ik meer licht toelaten'

Banu Akseki besefte aanvankelijk niet dat haar Brussel ook filmscholen herbergde. Maar haar grote cinefilie dreef haar naar de montagekamers en filmsets. Ondertussen draait ze melancholische, maatschappelijke sciencefiction­films met Asia Argento. “Ik heb me voorgenomen om in mijn volgende films toch iets meer licht toe te laten.”

De dag dat het zonlicht nog wel scheen, maar je schele koppijn bezorgde. Rond dat idee draait Sans soleil. De eerste langspeelfilm van de Schaarbeekse Banu Akseki landt deze week in de bioscoopzalen na een doortocht op het Brussels cultfilmfestival Offscreen. In haar filmwereld bezorgen zonne-uitbarstingen sommige mensen hevige hoofdpijnen en helse lawaaioverlast. Er zit voor hen niets anders op dan ondergronds te leven of hun toevlucht te nemen tot verslavende oogdruppels en holle, nieuwe religies.

“De wereld is naar de vaantjes aan het gaan: zo beschrijft mijn film, maar zo voel ik het ook aan,” bekent Akseki. “Het idee dat zonne-uitbarstingen ons het leven bemoeilijken, is wel maatschappelijke sciencefiction, een beetje irreëel. Maar dat neemt niet weg dat ik me heb laten inspireren door wat bestaat. Ik heb het onbestemde gevoel dat de wereld naar de knoppen gaat. Desondanks heb ik me voorgenomen om in mijn volgende films toch iets meer licht toe te laten en me vast te klampen aan de openingen,” lacht ze.

In Sans soleil lijkt de menselijke warmte uitgedoofd en daar worstelen de personages mee. “De film vergroot een bestaande vrees. Maar ik vind werkelijk dat we aan menselijke warmte hebben ingeboet. Dat er veel kilte zit in de manier waarop we onze levens organiseren en met elkaar omgaan.”

Tussen niemandsland en paradijs
Eenzaamheid en moeizame communicatie zijn ook thema's die terug te vinden waren in de kortfilms van Akseki. “Bijna al mijn personages hebben het door de band genomen moeilijk om te communiceren. Ik weet niet of ik zelf ook zo'n geval ben. (Lacht) Dat moet je mijn omgeving vragen. Ik geef wel toe dat personages die het moeilijk hebben om zich te uiten, vanzelf, instinctief, in me opkomen. Ik doe het niet met voorbedachten rade.”

In Brussel en Rotterdam vond Akseki de geschikte locaties voor haar in koude melancholie ondergedompelde dystopie. “Hoe druk je melancholie visueel uit? Verlaten hangars, een niemandsland, ondergrondse plekken helpen enorm om de desolate sfeer te creëren. Het is ook een nachtelijke film: veel scènes spelen zich 's nachts en buiten af op verlaten locaties.”

Als de dag van gisteren herinnert Akseki zich de geboorte van haar cinefilie. “Ik was dertien en het was nog de tijd dat je de mooie films die op televisie kwamen, op VHS opnam. Een vriend van mijn zus vroeg om Stranger than paradise van Jim Jarmusch op te nemen. We begonnen te kijken. Mijn zus verveelde zich al snel en gaf op, ik bleef vastgelijmd zitten. Die film betoverde me. Ik wist zelfs niet dat er zulke films bestonden.” Sindsdien is ze cinefiel. “Ik hongerde naar meer.”

Maatschappelijke sciencefiction
De honger om zelf films te maken volgde. “Maar ik wist lang niet eens van het bestaan af van filmscholen in Brussel. Ik was verbaasd toen iemand er mij op wees. Ik was geïnteresseerd in politiek en studeerde politieke wetenschappen aan de ULB. Maar na mijn kandidatuursjaren was de goesting om films te maken veel te groot. Ik slaagde voor het ingangsexamen van het Institut des Arts de Diffusion (IAD). Ik koos bewust voor de montageopleiding, maar het ging me niet om het ambacht. Ik wilde via montage de cinematografische taal leren begrijpen. Ik wilde ook niet dat een school me een bepaalde manier van regisseren en ensceneren zou opleggen. Je filmtaal is iets erg persoonlijks. Dat leer je je best zelf aan.”

Banu Akseki stak veel op van haar eerste langspeelfilm. “Ik heb het mezelf zeker niet gemakkelijk gemaakt. Qua productie was het allesbehalve evident. Het was allemaal vrij hoog gegrepen: veel personages, veel decors. Het is maatschappelijke sciencefiction, dus moest er een universum gecreëerd worden. Tegelijk wil je een verhaal vertellen. Sommige zaken pak ik volgende keer helemaal anders aan. Het was intens maar goed, daardoor heb ik heel veel bijgeleerd.”

SANS SOLEIL
Release: 11/5