Cinematek eert klassieke musical

Een dream team. FC Barcelona heeft er nu een. De Amerikaanse basketbalploeg had er eentje ten tijde van Michael Jordan en Magic Johnson. Filmstudio MGM had er een kort na de Tweede Wereldoorlog. Een droomploeg onder leiding van Arthur Freed maakte musicals waar de grootste zuurpruim niet aan kon weerstaan. In Cinematek kunt u uitzoeken of 'An American in Paris' en 'Singin’ in the Rain' nog steeds dat effect hebben.

De jaren 1930 waren het tijdperk van de klassieke musical maar na de Tweede Wereldoorlog maakte het illusionistische genre een hele mooie comeback. Om met de televisie te kunnen concurreren trok Hollywood de kaart van het spektakel. Nieuwe technologieën en de doorbraak van kleur speelden een rol in de heropleving. Maar de musical werd ook inhoudelijk gemoderniseerd. In die beweging speelde ene Arthur Freed een hoofdrol. Alleen al voor het schrijven van Singin' in the rain verdient hij eeuwige roem. Behalve liedjessmid was Freed ook filmproducent. Na het succes van The Wizard of Oz kreeg hij van MGM de kans om een halfautonome productieafdeling op te richten.

Al gauw werd de Freed Unit een begrip. Freed kon de grote talenten uit de schouwburgen van Broadway overtuigen om voor MGM te werken. Regisseurs als Vincente Minnelli maar ook choreografen, muzikanten en de vele soorten vaklui nodig voor totaalspektakel. Choreografen Gene Kelly, Stanley Donen en Charles Walters overtuigde hij om te regisseren. Al dat talent kreeg veel vrijheid en dat loonde. Elk had zijn stijl maar er was een duidelijke trend om de musical weg te trekken van het podium en korte metten te maken met de gewoonte om het verhaal even stop te zetten voor een zang- en dansnummer.

Duizelingwekkende balletfinale
Freeds droomploeg integreerde de zang- en dansnummers in hun verhaal. Een dialoog liep over in een stuk gezongen tekst, tijdens het zingen en dansen gaat het verhaal gewoon verder. Desnoods trok men de studio uit. Voor de flitsende matrozenmusical On the town ensceneerden Gene Kelly & Stanley Donen sommige scènes in echte straten. Minnelli krijgt groen licht om An American in Paris te laten eindigen met een peperdure maar duizelingwekkende balletfinale van acthttien minuten. Niet dat Gene Kelly tot dan wacht om te sprankelen en dansen met een kracht en gratie die je niet voor menselijk houdt. De magie die hij uit zijn lichaam tovert wordt nog eens verdubbeld door wonderlijke liederen van de Gerschwins zoals Our love is here to stay. De film is een triomf en wint zes Oscars en lijkt nauwelijks te overtreffen.

Maar enkele maanden later dringt zich al een nieuwe musical der musicals op. Wie zich niet kan verwarmen aan het optimisme, de vrolijke grandeur en aanstekelijkheid van Singin' in the Rain van Stanley Donen & Gene Kelly is rijp voor psychiatrie. Het plan was om een verhaal te verzinnen rond zo veel mogelijk bestaande liedjes van Arthur Freed (tekst) en Nacio Herb Brown (muziek). Het grootste wonder van allemaal is wellicht dat de absolute meesterwerken niet per ongeluk uit de lucht kwamen gevallen. De Freed Unit leverde constant kwaliteit af. Minnelli's gevoel voor spektakel en stijl valt ook te bewonderen in Gigi, Meet Me in St. Louis met een glansrol voor echtgenote Judy Garland, Ziegfeld Follies met Fred Astaire, The Band Wagon met Cyd Charisse als femme fatale of het om onbegrijpelijke redenen niet legendarische Brigadoon. Busby Berkeley vindt na zijn om ter grootst en meest kitsch periode een tweede adem onder Freed. Musicalpionier Rouben Mamoulian krijgt de kans om in schoonheid afscheid te nemen: met het fabuleuze Silk Stockings. Bezoek Cinematek de volgende twee maanden een paar keer en u spaart een fortuin aan Prozac uit.