DVD: Zolang er scheepsbouwers zingen

250 minuten, dat is lang. Maar het loont de moeite om zoveel tijd uit te trekken voor Zolang er scheepsbouwers zingen van Jan Vromman. De Brusselse documentairemaker vertelt met een droef stemmende volledigheid over de scheepsbouwers van de Boelwerf in Temse. Dat is een geschiedenis die u wilt kennen, ook al denkt u nu van niet.

U weet niets af van scheepsbouw, bedrijfsbezetting en syndicalisme en weet Temse niet liggen? Dan verkeert u in goed gezelschap. Jan Vromman wist er even weinig van toen hij in 1995 op de radio hoorde dat de scheepsbouwers overgingen tot een bezetting van de door een faillissement bedreigde Boelwerf. Hij trok naar Temse om schepen in al hun grootsheid te aanschouwen: in een droogdok.

Kathedralen zijn er niets bij. Dat is geen overdrijving, kijk naar de foto's. Vromman ziet niet alleen boten, hij ziet hoe arbeiders verweesd staren naar een wereld waarin hun arbeid niet meer telt. Hij ziet het einde van een gemeenschap, de laatste bladzijde van een geschiedenis. Hij besluit te filmen voor het te laat is, en misschien nog belangrijker: hij besluit te willen weten. Hoe bouw je een schip van kiel tot kraaiennest en van kop tot kont, zo hoog als een flatgebouw, zo lang als een straat? Hoe onthoud je welke metalen plaat waar in de puzzel past? Waar begint het verhaal?

In 1829 wil scheepstimmerman Bernard Boel zijn eigen baas zijn en begint in Temse houten bootjes te bouwen. In 1911 is Boel al een van de grootste scheepsbouwwerven. De Pekbol, de eerste werknemer Jef Pauwels, heeft er 2.000 collega's bij gekregen. Oceaanstomers, reuzenschepen, gastankers, een boorplatform, geen uitdaging is te groot. De scheepsbouwers gaan voor elkaar door het vuur. Er is een traditie van strijdbaar syndicalisme. In de jaren 1980 wint het overlegsyndicalisme terrein. Het zal de scheepsbouwers geen toekomst garanderen. De wereld verandert. We zien de grote bazen nadenken met de rekenmachine. Ze zijn het evenwicht kwijt tussen menselijk en zakelijk gevoel. Vromman niet. Hij steekt zijn sympathie voor de arbeiders niet weg.

Hier en daar romantiseert hij, en de brechtiaanse liederen zijn niet my cup of tea. Maar dat is gerommel in de marge. De documentaire waarde van Zolang er scheepsbouwers zingen is ontzagwekkend.

wanneer: 12/3/2011 om 14.00
waar: Espace Delvaux (in aanwezigheid van de regisseur)