Gustav De Waele: ‘Iedereen op school leefde mee bij de Oscarnominatie’

Zondagnacht is het zover. Dan weten we of de jonge Brusselse acteur Gustav De Waele de Oscar voor beste buitenlandse film mee in de lucht mag steken. Thuis zit cinema in de genen en wordt er opvallend nuchter gereageerd op de onverwachte doorbraak van de 14-jarige. Een gesprek met vader en zoon. “Lukt het niet in de filmwereld, dan blijven er nog zoveel dingen over waarin ik geïnteresseerd ben.”

De jetlag van zijn eerste trip naar Amerika is na drie dagen min of meer uit het lijf van Gustav De Waele (14) als we hem begroeten in zijn ouderlijke huis op wandelafstand van het stadhuis van Schaarbeek. Maar de impressies zinderen nog rijkelijk na. “Wat een verschil met Brussel,” klinkt het ontwapenend als we de jonge acteur – casual in Adidas-sweater op de sofa – uitvragen over zijn krokusvakantie in Los Angeles. “Vooral het enthousiasme viel op. In Amerika geven ze veel meer complimenten en stonden er overal lange wachtrijen om persoonlijk hallo te komen zeggen en een handtekening of foto te vragen. Dat was even wennen.”

Vroeger zag hij hoe Close beleefd werd vanuit een Belgisch of West-Europees standpunt. “Dit keer was het leuk om ook eens geconfronteerd te worden met hoe Amerikanen de film ervaren. Blijkbaar zitten die toch heel anders in elkaar. (Lacht) Terwijl de vragen hier vaak gingen over de boodschap van de film, werd er ginder meer gefocust op onze acteerprestaties. Ik heb er samen met mijn tegenspeler Eden Dambrine ook enkele Zoom-interviews gedaan met journalisten uit Azië en Zuid-Amerika, omdat de film daar nu uitkomt, en dan kregen we nog een ander perspectief. Dat vond ik allemaal heel leerrijk.”

De recente 'werkvakantie' was dan ook een heel andere belevenis dan de rode lopers van de filmfestivals. Op de wereldpremière in Cannes, waar Close de Grand Prix won, ontmoette Gustav zijn idool Tom Hanks. Op de Césars liep hij recenter Brad Pitt tegen het lijf. “John Savage, die in The Deer Hunter acteerde, is misschien niet zo'n klinkende naam, maar hij zorgde wel voor het speciaalste moment van de week. Als Eden en ik een compliment krijgen, nemen we dat vaak giechelend in ontvangst, maar toen hij ons kwam feliciteren met een heel intense, ernstige blik, konden we alleen maar onder de indruk zijn. We waren echt betoverd door de manier waarop hij ons vertelde dat de wereld meer films zoals Close nodig heeft.”

Regisseur Lukas Dhont benadrukt keer op keer dat de film niet alleen gaat over de innige vriendschapsband tussen twee jongens, maar vooral over hoe die onder druk komt te staan wanneer ze op de middelbare school de codes leren kennen van de volwassen maatschappij, waarin van een man viriliteit en al zeker geen sensualiteit en zachtaardigheid verwacht wordt. “Als ik dat ook zelf geen belangrijk thema had gevonden, zou ik niet aan de film meegedaan hebben,” klinkt het gedecideerd uit de mond van Gustav. “De wereld is opgebouwd in hokjes en stereotyperen zit in elk van ons. Maar we moeten het wel proberen te vermijden en mensen laten zijn wie ze willen zijn. Lukas laat zien dat het anders kan en draait de rollen bewust om. Hij doet mijn filmvader in tranen uitbarsten om het sterke karakter van mijn filmmoeder in de verf te zetten.”

Bijzondere vriend

“Wat ik zo goed vind aan de film is dat een onschuldige vraag van een meisje ('Zijn jullie een koppel?') het hele drama in gang steekt,” zegt Tonie De Waele, de vader van Gustav die het interview op een afstand volgt. “Ze doet dat niet met de bedoeling om iemand te kwetsen.” Zo maakt Dhont subtiel duidelijk dat hij de wereld niet indeelt in goeie- en slechteriken. Iedereen krijgt zachtaardige trekken, iets waar ook de jonge acteurs zich in kunnen vinden. “Lukas vond het belangrijk dat zijn personages qua karakter in het verlengde lagen van hun vertolkers. Op pad met Eden ben ik sowieso de stilste. Soms praat ik veel, maar ik ben toch meer een luisteraar. Net als mijn personage heb ik niet veel vrienden nodig, want ik ben ook graag alleen. Maar je hebt wel minstens één goeie vriend nodig bij wie je volledig jezelf kan zijn.”

Gustav was erg opgetogen dat hij met zijn hobo ook een andere grote liefde mocht betrekken in de film. Hij speelt het blaas­instrument intussen acht jaar. “Ook hobo speel je veel alleen. Het is minder bouleversant dan acteren, maar net als in een rol moet je erin kruipen. In het scenario stond eigenlijk dat ik piano moest spelen, maar dat hebben ze aangepast. Ik moest dus niet zoals Eden, die hockey speelt in de film, eerst zes maanden les gaan volgen. (Lacht) Zoiets van mezelf meenemen in de film vond ik geweldig. Ook omdat mijn hobo en – in het verlengde daarvan – de wind gebruikt worden om aan te duiden dat ik gemist word wanneer ik niet in beeld kom.”

Na een jaar woordlessen aan de academie – “gewoon voor de fun” – besliste Gustav op zijn twaalfde om zich in te schrijven aan de kunsthumaniora voor een theateropleiding. Zijn lesgever Oliver Roels, een goeie vriend van Dhont, stuurde hem na een workshop bij Bronks een mailtje met de vraag of hij het zou zien zitten om mee te doen aan de casting voor Close.

In de laatste ronde bleven er nog dertien kandidaten over voor twee rollen. “Het was echt spannend, maar door die dag Eden te leren kennen voelde ik dat een selectie erin zat. Ik weet niet wat daar precies gebeurd is, maar we brachten meteen al onze vrije momenten samen door. In de afsluitende vragenlijst moesten we opschrijven welke persoon we het leukst vonden op de wereld. We hebben toen elkaar ingevuld, ook al kenden we mekaar pas één dag. Door enkele heftige scènes samen te spelen was onze bond gemaakt en wilde ik even hard dat Eden de rol zou krijgen als dat ik de rol kreeg. Ik denk dat Lukas ook op zoek was naar twee mensen die een echte vriendschap deelden, want daar gaat de film over.”

“Toen hij van die laatste casting thuiskwam, dacht ik dat hij zou beginnen te vertellen over wat hij allemaal had moeten doen,” herinnert vader Tonie zich. “Maar het eerste wat hij zei was: 'Papa, ik heb een nieuwe vriend gemaakt!' Toen wisten we natuurlijk nog niet waar dit allemaal toe zou leiden, maar nu moet ik vaak aan dat moment denken.”

Filmgenen

Voor beide ouders is de plotse filmcarrière van hun zoon een curieuze levenswending. Na zelf jaren in het wereldje actief te zijn geweest maakten ze enkele jaren geleden bewust een carrièreswitch. “Ik heb vijftien jaar voor het Filmarchief (nu Cinematek, red.) gewerkt en sta voor het tweede leerjaar van gemeenteschool De Kriek in Schaarbeek,” vervolgt Tonie. “Mijn vrouw Nathalie Schmitz was aan de slag bij filmverdelers Progrès Films en Cinélibre en ook even bij het Filmarchief. Nu geeft ze yoga én Frans in het volwassenenonderwijs.”

“We konden amper vatten dat even na de casting Lukas hier in de living zijn scenario al uit de doeken aan het doen was. We kenden hem natuurlijk van Girl en zijn parcours met Victor Polster. Door ons meteen heel herkenbare dingen te vertellen over het karakter van Gustav wist hij ons snel te overtuigen van zijn goede bedoelingen en zijn psychologische inzicht. Cinema hangt hier in huis, maar het blijft bizar hoe dit allemaal is gelopen, los van ons eigen traject. Zowel mijn vrouw als ik zijn voor onze job vaak in Cannes geweest. Nu hebben we alles daar ook eens van de andere kant kunnen ervaren. Ik had covid tijdens de eerste screening van Close en heb hem op het festival voor het eerst gezien. Ik vond het fantastisch om op die manier opnieuw binnengeloodst te worden in die wereld. Mijn vrouw is altijd naar de bioscoop blijven gaan, maar ik had wat afgehaakt. In Cannes hebben we afgesproken opnieuw met heel het gezin te gaan telkens er een film in de zalen komt die in competitie lag met Close in Cannes en onze eigen sterren uit te delen.” (Lacht)

Tijdens de recente reis naar LA hadden Gustav en Eden hun moeder mee. “De Amerikaanse filmverdeler stond erop dat een minderjarige vergezeld zou zijn door (een van) zijn ouders, maar we zouden hem zelf sowieso niet alleen laten gaan hebben,” vervolgt Tonie. “Het deed ons ook goed om ginder even uit de filmwereld te kunnen stappen,” zegt Gustav, die met smaak vertelt over hun gezamenlijke uitstapjes naar de Pacific, de Universal Studios en de Walk of Fame. “Die laatste vond ik overrated, maar als Billy Wilder-fan was Sunset Boulevard voor mij wel een hoogtepunt.” Net als de lokale pancakes, zoals later zal blijken, ook al smaken die helemaal anders dan hier. “Ik vermoed trouwens dat Lukas, die meer gestresseerd was dan wij, zelf mee aan het genieten was van onze verwonderde blik, want voor ons was het allemaal nieuw. Al blijft hij na al die tijd ook voor ons een heel mysterieuze gast.” (Lacht)

Hollywood vs de rest

Op voorhand besefte Gustav heel goed dat dit er zonder Oscarnominatie niet had in gezeten. De anticipatie op de bekendmaking van de shortlist was dus bijzonder groot, ook op de kunsthumaniora, waar iedereen meeleefde. “Ik had de dag ervoor mijn timer ingesteld op het moment van de waarheid. Toen de andere leerlingen 'piep piep piep' hoorden tijdens de dansles, wisten ze meteen hoe laat het was. We zijn het goede nieuws in alle klassen gaan vertellen, maar dat was eigenlijk niet meer nodig, want iedereen had mee zitten scrollen.”

“Ik verwacht niet direct dat we de Oscar winnen,” is Gustav nuchter, met de sterke concurrentie van het Duitse zwaargewicht All Quiet on the Western Front in het achterhoofd. “Genomineerd zijn en daar tussen alle grote namen uit de filmwereld zitten is een overwinning op zich. Ik ga genieten en beschouw het als het einde van een sprookje dat eindigt met 'en ze leefden nog lang en gelukkig'.”

De toekomst hoeft voor Gustav niet noodzakelijk in Hollywood te liggen. “Ik zal een nieuwe filmaanbieding niet afslaan, maar lukt het niet in de filmwereld, dan blijven er nog zoveel andere dingen over waarin ik geïnteresseerd ben. Het zal moeilijk kiezen worden, want behalve acteren en hobo spelen vind ik ook wetenschappen en geschiedenis heel boeiend.”

”Eigenlijk wil ik zoveel mogelijk weten. Als ik een boek zie liggen over een thema waar ik nog niets van weet, zal ik er vaak in beginnen te bladeren. Ik heb ook een eclectische muzieksmaak, maar de muziek van nu interesseert me niet. Op de radio luister ik naar Classic 21 of Musiq3 en ik ben een grote fan van Le Sacre du Printemps (balletmuziek van Stravinsky, red.). Nu op mijn middelbare school de nadruk komt te liggen op kunstvakken, geeft mijn vader me extra wiskunde en iemand van zijn collega's komt langs om wetenschapsles te geven. Al vertellen anderen me dat ze dat saai vinden, ik wil gewoon heel graag weten hoe de wereld in elkaar steekt.”

De 95ste Oscaruitreiking vindt plaats tijdens de nacht van zondag 12 maart op maandag 13 maart in het Dolby Theatre in Los Angeles.