The Housemaid

De net niet potsierlijke, verbluffende finale brandt zich op het netvlies al was het maar door het beeld van de meest surrealistische kroonluchter ooit. Im Sang-soo koppelt in The housemaid Koreaans stilistisch vernuft aan een flink snuif Hitchcock, zwarte humor en excentrieke toetsen. Een gesprek met een regisseur die met brede grijns gebruikmaakt van zijn privilege om de autoriteiten een paar kletsen te verkopen.

Im Sang-soo (1962) kon na de filmschool ervaring opdoen als assistent van Im Kwon-taek, de peetvader van de Koreaanse film. Met zijn derde film brak hij internationaal door. A good lawyer's wife(2003) toont zonder poespas de emotionele ellende van een advocaat en zijn vrouw die de schijn van een goed huwelijk ophouden terwijl ze beiden vreemdgaan. In The president's last bang (2005) reconstrueert hij de laatste dag van president Park Chung-hee. Die werd op 26 oktober 1979 tijdens een privéfeestje met prostituees op amateuristische wijze doodgeschoten door de chef van de Koreaanse CIA. Vorig jaar dong hij naar een Gouden Palm met The housemaid, een remake van een Koreaanse klassieker. Jeon Do-yeon die voor haar rol in Secret sunshine een palm kreeg, is briljant als bloedmooie, naïeve huismeid in een steenrijk gezin. De heer des huizes meent zich alles te kunnen veroorloven en dwingt haar tot seks. Veel keuze blijkt ze niet te hebben in deze hoogst ongewone, hypergestileerde, prikkelende thriller met de allure van een Griekse mythe.

MetThe president's last bang trapte u tegen de schenen van heel wat machthebbers die liever niet hebben dat de bewogen politieke geschiedenis van Zuid-Korea in films wordt uitgevlooid. The housemaid speelt zich vandaag af en er is geen politicus te bekennen. Is er niettemin een verwantschap?
Im Sang-soo:Toch wel. In het Korea van de jaren 1980 en '90 waren de politici zeer belangrijk. Daartegenover stond een sterke antimilitaire beweging. In 2010 zijn ze lang niet meer zo invloedrijk. Korea wordt geleid door mensen waar we bijna niets over weten: de superrijken. Over hen gaat deze film. Dat maakt The housemaid iets internationaler. De superrijken duiken overal op. Die situatie zie je niet enkel in Korea. Het is een wereldwijd fenomeen.

Wat hebt u tegen de superrijken?
Im Sang-soo: Hun extreme rijkdom gaat uiteraard ten koste van veel mensen. Ze leven anders.Twintig, dertig jaar neoliberalisme hebben meerdere multimiljonairs voortgebracht, ook in Azië en Afrika. Die superrijken hebben jammer genoeg niet de cultuur van de oude, traditionele rijke families uit Europa. Die kopiëren sommigen dan maar. (Lacht) Ze leven in elk geval afgescheiden van de rest van de wereld. Ze verzamelen zeer dure kunst, drinken de duurste wijnen, kleden zich anders. Korea is een klein land met een kleine groep superrijken. Ook al leiden ze zo'n geheim leven, ze regeren economisch maar ook politiek en sociaal over de Koreaanse maatschappij. Mijn redenering: we kunnen hun macht niet breken maar dat ontslaat ons niet van de plicht om ze te doorgronden. Wie zijn ze? Hoe leven ze? Hoe denken ze? In zekere zin is The housemaid een antropologisch onderzoek naar de superrijken in Korea.

De meid gaat onherroepelijk ten onder in de klassenstrijd maar ze gaat het gevecht tenminste aan. Vindt u dat we een voorbeeld aan haar moeten nemen?
Im Sang-soo: Wie is de echte huismeid?Mijn heldin is de enige die géén huismeid is. Dat kan raar in de oren klinken want ze doet het werk van de huismeid. Ze doet het zelfs professioneel en zonder morren. Het verschil is dat ze als enige nobel is. Ze doet wat ze doet om haar waardigheid te bewaren. Ik vind het een happy end (grijnst want zo happy is het einde niet). Alle andere personages kruipen wel. Neem nu de echtgenote. Ze komt uit een rijke familie maar niet zo rijk als die van haar man. Ze denkt dat ze alles onder controle heeft, wil vier, vijf kinderen om haar status en positie te verzekeren. Maar hoe reageert ze op de affaire van haar man? Ze roept zelfs niet. Op aanraden van haar moeder houdt ze haar mondje dicht en rekent zelf af met de huismeid. Op dát moment wordt zij zelf de huismeid.

De oude meid, dat ben ik, dat zijn wij. We willen allen super-rijk worden, ook al is dat onmogelijk. De klassenstrijd leeft niet meer. Niemand trekt nog de straat op om de sociale ongelijkheid aan te klagen. We aanvaarden het en proberen zelf zo rijk mogelijk te worden.

De dochter is getuige van wanstaltig gedrag en ongeziene wreedheid. Wat moet er van dat kleine meisje worden?
Im Sang-soo:De ouders weten dat hun kostbare dochter een ernstig trauma opgelopen heeft. Dus organiseren ze een groot en duur verjaardagsfeest waarop ze haar een peperduur schilderij schenken. Maar daar zal het trauma van de dochter niet genezen. Dat kan pas als het incident besproken wordt. Dat zullen ze nooit doen. Het trauma zal zich ontwikkelen, het meisje zal een monster worden.

Ik ben zeer geïnteresseerd in psychologie en ken er zelfs iets van. Elke script van me is gebaseerd op psychologie. Een posttraumatische stressstoornis kan ons leven helemaal verwringen.

Waar komt die behoefte vandaan om machthebbers te kijk te stellen?
Im Sang-soo:Als regisseur heb ik bepaalde privileges en daar moet ik mijn voordeel mee doen. Ik heb de mogelijkheid om de autoriteiten een paar kletsen rond de oren te verkopen en dus doe ik dat ook. Opnieuw en opnieuw. Ik geniet echt van dat privilege.

Gaat u ver in het updaten van de originele thriller die in 1960 zo'n succes was in Korea?
Im Sang-soo: Mijn film verschilt sterk van het origineel. In de originele film is de man er na het overspel van overtuigd dat hij een zware fout gemaakt heeft. Hij probeert zijn gezin te beschermen tegen de dreiging die de huismeid vormt. In mijn film kent de man geen berouw. Niemand kan hem wat. Dat is een radicale verandering.

The housemaidvan vijftig jaar geleden is gemaakt in een heel andere context. Korea was 35 jaar lang een kolonie van Japan geweest. Na onze onafhankelijkheid kenden we drie jaar oorlog. Die eindigde in 1953. Pas in de jaren 1960 doken de eerste petits bourgeois op. Er was toen een economische kloof tussen de stad en het platteland. Jonge meisjes en jongens ruilden het platteland in voor de stad. Ze hadden geen stuiver. Voor een appel en een ei kon je personeel in huis halen. Vandaag kunnen alleen de superrijken dat nog.

Zoals wel meer landgenoten bent u een kei in het mixen van genres. Hoe bewust doet u dat?
Im Sang-soo:Een van de redenen waarom de film in Korea een inslaand succes was, is dat ik pretendeer genrefilms te maken. Eerlijk gezegd verbaast het me dat mijn film geselecteerd werd voor de officiële competitie van het filmfestival van Cannes. Blijkbaar hebben ze me daar door: ik pretendeer wel genrefilms te maken maar eigenlijk is er meer aan de hand.

Puur cinematografisch was ik erg beïnvloed door de suspensetheorie van Hitchcock. Wel probeer ik die wat te verdiepen of zelfs licht te vervormen.