PleinOPENair 2012: de buurt rond het Zuidstation in de kijker

Slechts twee weekends vergast PleinOPENair ons deze zomer op zijn unieke mix van film, feest en engagement. Maar het zou ongelukkig zijn om over een lightversie te spreken: het festival vestigt de aandacht op de zwaar veranderde en veranderende buurt rond het Zuidstation.

"Ik vertel niets nieuws hoor," glimlacht Gwenaël Breës wanneer hij de moedeloosheid detecteert die zich van mij meester maakt omdat ik er niet in slaag om het allemaal te behappen. Breës gidste me door het gebied rond het Zuidstation. De regisseur en journalist is sinds het prille begin een van de pilaren van Cinéma Nova en PleinOPENair en auteur van het boek Bruxelles-Midi, l'urbanisme du sacrifice et des bouts de ficelle. Hij houdt bij wat er gebeurt, wetende wat er gebeurd is en met argusogen volgend wat er te gebeuren staat in en rond het Zuidstation.

Het Fonsny-project dat Euro Immo Star-Eurostation voor de NMBS uitwerkt, wil van de Engelandstraat tot de Veeartsenstraat voor 120.000m2 kantoren optrekken. Daarnaast zijn er de plannen voor een nieuw Zuidstation met onder meer de fameuze 120 meter hoge V-constructie van de Franse sterarchitect Jean Nouvel, goed voor 140.000m2 kantoren. Het is niet het enige monsterproject waar de NMBS aan wil beginnen. Er wordt nagedacht over een uitbreiding van de Noord-Zuidverbinding. De MIVB wil haar Zuidstation-haltes reorganiseren. Bouwpromotor Atenor vroeg vergunningen om in het gebied tussen het Bara- en het Hortaplein torens op te trekken. 100.000m2 kantoor en een beetje handelszaken en woningen.

Het staat buiten kijf dat al die projecten een enorme impact op de stad hebben. Toch ontbrak het tot nu toe aan een alles overkoepelend plan. Iedereen doet maar wat. Onder het motto beter laat dan nooit legde minister-president Charles Picqué (PS) zijn regering op 20 juni een aanvalsplan voor, gebaseerd op een oriëntatienota van het Agentschap voor Territoriale Ontwikkeling (ATO). Bedoeling is om tot een richtschema te komen dat de spel- en gedragsregels vastlegt en de projecten op elkaar afstemt.

Tongen los
Grof gesteld is er sinds 1989 (eerste gewestverkiezingen en aankondiging dat het Zuidstation hogesnelheidstreinen krijgt) een grotesk spelletje monopoly gespeeld. Niet alleen bouwpromotoren zijn beginnen huizen op te kopen en te speculeren. Ook de NMBS ontdekte dat immobiliën meer opbrengen dan reizigers vervoeren. De andere spelers zijn het gewest, Anderlecht en Sint-Gillis. Picqué is als minister-president zijn Sint-Gillis niet vergeten. Het is een verhaal van gegoochel met bestemmingsplannen en wijkcontracten, gerechtelijke procedures, vriendjespolitiek en lelijke misrekeningen. Langs de kant van Sint-Gillis zit de vastgoedoperatie er vandaag zogoed als op. Honderden gezinnen moesten op zoek naar een nieuwe woonst. Het resultaat is niet geweldig. "Iedereen betreurt de huidige situatie," zegt Breës. "Vandaag liggen de kaarten anders, maar de spelers zijn dezelfde. Gewest en NMBS confronteren elkaar terwijl de privé op de loer ligt."

Met een mix van films, feest en engagement in de schaduw van de toekomstige torens vestigt PleinOPENair het laatste weekend van juli en het eerste van augustus de aandacht op de wijk.
Openluchtvertoningen van The navigators (Ken Loach' komische afrekening met de Britse spoorwegen) en Fantasmi a Roma (een komedie met Marcello Mastroianni die speculatie hekelt) maken de tongen los.

PleinOPENair
wanneer: 27 en 28 juli 2012 + 1, 3 en 4 augustus 2012
info: www.nova-cinema.org