PleinOpenAir gaat niet door in Schaarbeek: 'Dit is censuur'

PleinOpenAir, het filmevenement in openlucht van Cinema Nova, kan niet doorgaan op het Lehonplein in Schaarbeek. Pas na een lange procedureslag kreeg het een vergunning, maar de films moesten nog voor zonsondergang starten. De gemeente eiste ook dat een kortfilm over de mobiliteitsproblemen in de buurt niet vertoond werd. 'Nog nooit meegemaakt', klinkt het bij PleinOpenAir.

Het nomadische filmfestival heeft er al een lange geschiedenis opzitten. Al meer dan twintig jaar doorkruist PleinOpenAir het gewest op zoek naar geladen plekken om hun openluchtcinema neer te poten voor hun sociaal betrokken documentaires en films. Dit jaar viel hun oog onder meer op het Lehonplein in Schaarbeek.

Volgens Gwenaël Breës van Cinema Nova werd al in april een aanvraag ingediend. “Normaal gezien duurt het maximaal dertig dagen voor er gereageerd wordt op zo’n aanvraag. Maar toen al sleepte het enorm lang aan.”

Pas in juni werd de organisatie gecontacteerd door de politie om een advies voor de burgemeester op te stellen. “Naast de gebruikelijke vragen, moesten we ook laten weten welke films er vertoond zouden worden. Dat heb ik in al die jaren nog nooit meegemaakt.”

Positief advies onder voorwaarden

Pas in juli kreeg de organisatie toestemming van het kabinet van burgemeester Bernard Clerfayt (Défi). Daar was echter een voorwaarde aan verbonden: het evenement moest om 22 uur afgelopen zijn. “Onmogelijk", zegt Breës. “De zon gaat in augustus pas onder rond half tien. Het moet logischerwijs echt donker zijn om een film in de openlucht te tonen.”

Het gemeentebestuur veranderde daarna ook om de haverklap het opgelegde begin- en einduur. Dat blijkt uit mailverkeer tussen gemeente en Breës.

“We begrijpen dat dit voor een organisatie niet de gemakkelijkste manier van werken is”, klinkt het bij de gemeente. “De politie wacht steeds tot ongeveer een maand op voorhand om advies te verstrekken, zodat ze de recentste ontwikkelingen in een wijk mee kunnen nemen in hun advies.”

De commentaar op het vroege einduur begrijpen ze niet. “We hebben met de gemeente tijdens The park to be ook een openluchtcinema georganiseerd. Van 14u tot 23 uur, en dat ging zonder problemen.”

Bij Cinema Nova halen ze die andere openluchtcinema, Bruxelles fait son cinéma, als voorbeeld aan.

Die mocht wel pas om 22.10 uur starten, ook in Schaarbeek, maar volgens de gemeente gaat die vlieger niet op. “Je kunt die twee echt niet vergelijken. Het Lehonplein ligt midden in een woonwijk, het De Jamblinne de Meuxplein heeft veel minder omwonenden. We hebben trouwens ook klachten binnengekregen na Bruxelles fait son cinéma, dus dat late aanvangsuur moeten we zeker opnieuw evalueren.”

Kortfilm over Lehonplein boosdoener?

Naast de voorwaarden rond begin- en einduur, was er ook een probleem met een van de geprogrammeerde kortfilms. “We hebben samen met buurtbewoners een kortfilm gemaakt over de mobiliteitsproblemen in de buurt. Ook de gecontesteerde geplande ondergrondse parking onder het plein komt daarin aan bod.”

Volgens Breës is die film een van de redenen waarom PleinOpenAir geen uitzondering kon krijgen. “Kritiek op het mobiliteitsbeleid zo vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen ligt misschien wat te gevoelig.”

Bertrand Dhuyvetter, preventieambtenaar van de gemeente Schaarbeek, haalde in een mail aan de organisatie echter andere redenen aan. BRUZZ kon die mail inkijken. “PleinOpenAir heeft beslist om een samenwerkingsverband aan te gaan met het gemeentelijke project Lehon, Quartier d’été. De voorstelling van de kortfilm past niet in de doelstellingen van het zomerevenement en het stedelijke preventieprogramma.” Dhuyvetter zegt in diezelfde mail dat zo’n filmvertoning wel kan in een andere context.

Censuur

Hoewel de gemeente haar standpunt rond de kortfilm later herzag, vindt Breës het onverantwoord dat Schaarbeek dit soort eisen durft opleggen. “Dit is censuur. Zoiets heb ik nog nooit meegemaakt. Het kan toch niet dat de gemeente mee het programma van een cultureel evenement bepaalt.”

Bij de gemeente kan niemand meer uitleg geven over de oorspronkelijke weigering van de film. Bertrand Dhuyvetter, die de mail stuurde, is op vakantie en niet bereikbaar voor commentaar. Andere medewerkers zijn niet op de hoogte van het probleem.

Woordvoerster Isabelle Vanhay licht wel de interesse van de politie toe. “Het is inderdaad niet altijd zo geweest dat de politie het programma op voorhand opvraagt, maar de laatste jaren doen ze dat wel. Op die manier kunnen ze beter anticiperen op eventuele reacties na ophefmakende films."

Als voorbeeld haalt ze een film aan die tijdens de Turkse verkiezingen voor wat ophef zorgde. Ze benadrukt bovendien dat dit zeker niet alleen aan PleinOpenAir gevraagd wordt. "Zelfs gemeentelijke evenementen moeten op voorhand hun programma doorspelen aan de politie."

Pleinopenair schrapt eerste weekend

De organisatie van de openluchtcinema heeft het Schaarbeekse weekend nu afgelast. “Aangezien de gemeente niet wil afwijken van het opgelegde einduur, kunnen we niet anders dan het evenement annuleren.” De gemeente betreurt de beslissing.

De daarna geplande weekends in Oudergem en Molenbeek van PleinOpenAir vinden wel gewoon plaats. Ook de voorziene debat- en documentaireavond in Schaarbeek gaat door, op woensdag 22 augustus. Die is namelijk binnen in theater Océan Nord in de Vandeweyerstraat. Breës: “We zullen onze kortfilm daar zeker en vast vertonen.”