Video Express blaast 20 kaarsjes uit: 'Door Netflix de helft van onze klanten kwijt'

Een winkel waar je DVD’s huurt. Dat zal generatie Alpha waarschijnlijk vreemd in de oren klinken. Toch blies de videotheek in Sint-Gillis deze week twintig kaarsjes uit. Een verjaardag in mineur.

Het is middag op de Waterloosesteenweg. Een vrouw loert nieuwsgierig door de vitrine van Video Express en stapt verder. Even later komt er een man op een rode motor aangescheurd en parkeert zich voor de winkel: Het blijkt de eigenaar Juan Esteban Borbolla (47) te zijn. In de winkel, bekleed met parketten vloer, hangt een licht zoldergeurtje. Radiohead schalt door de versterkers. Een tikkeltje High Fidelity, de Spanjaard heeft zelfs wat weg van John Cusack.

Polanski, Lynch, Hitchcock zijn de namen die meteen in het oog springen. Under The Silver Lake staat ook op ooghoogte te pronken. Het schept meteen grote verwachtingen bij de verwoede cinema enthousiast. Wat verder volgen er rekken met buitenlandse films: een afdeling Iran, Israël, Japan, Noorwegen… Maar ook een Belgische sectie met onder meer Loft van Erik Van Looy. De videotheek telt exact 25.677 DVD’s.

Not your usual video shop

“We hebben echt van alles,” zegt Juan die mij een kop – bijzonder goede – koffie aanbiedt die hij is gaan halen bij de kapperszaak ernaast. “Er waren heel wat onbekendere, maar ongelooflijk goede films die ik vroeger nergens kon vinden. Ik heb hier altijd films in de rekken gezet waarvan ik dacht dat het publiek ze moest zien, zo simpel is het.” En het is nét dat wat Juan onderscheidt van de rest, volgens hem. “Het gebeurt vaak dat mensen binnenkomen en ik ze raar zie kijken omdat ze niet direct kaskrakers als de nieuwe X-men zien staan. We hebben ze wel hoor, alleen niet op de eerste rij.”

Juan groeide op in Schaarbeek en had van kindsbeen af al een passie voor films. Toen een vriend hem aanbood om als hulpje in zijn videotheek te werken, hoefde hij niet lang te twijfelen: “Ik werkte er vier jaar om de kneepjes van het vak te leren, daarna had ik genoeg expertise om mijn eigen zaak te openen.”

In ’99, toen Video Express het licht zag, kreeg Juan het meteen al zwaar voor de kiezen: Door de inmenging van sites en programma’s als Megaupload en Limewire, die illegaal streamen en downloaden promootten, verloor hij een aanzienlijk deel van zijn klanten. “Een tiental jaar geleden kende de videotheek een weekend dat het storm liep. Het hele weekend door stond er een lange rij voor mijn shop, ik was echt verbluft. Maandagochtend zat ik mijn geld van het afgelopen weekend te tellen toen mijn eerste klant binnenkwam en vroeg of ik blij was met de goede verkoop. Wat bleek? Ze hadden Megaupload opgedoekt. Om je maar een idee te geven wat voor impact die sites hadden.”

Homogenisering van de filmindustrie

De doodsteek aan de Belgische videotheekindustrie werd gegeven in 2014, toen techgigant Netflix voet aan wal zette in ons land. “Drie kwart van alle videotheken sloten binnen het jaar. Wij waren meer dan de helft van onze klanten kwijt. Onze distributeur gaat binnen enkele maanden misschien dicht, er is gewoon te weinig vraag naar DVD’s.”

Juan is dan ook een fervent tegenstander van de Amerikaanse streamingdienst. Roma? “Niet gezien.” Het is zelfs zo erg dat we het n-woord niet in de mond mogen nemen in zijn winkel. “Je vindt er altijd hetzelfde terug. De filmindustrie heeft zo veel meer te bieden. Daar komt bovenop dat die streamingdienst je films aanbeveelt op basis van wat je al bekeken hebt. Hoe wil je dan in godsnaam nog iets nieuws ontdekken?”

Einde in zicht

Toen het echt moeilijk werd voor de videotheek zijn een aantal trouwe klanten een crowdfunding project gestart: Les Amis du Video Express. “Dankzij hen is alles terug wat stabieler geworden. Ik kan nog altijd niet echt leven van mijn geld, noem het eerder overleven. Ik krijg nu een 80-tal klanten per dag over de vloer, vroeger was dat veel meer.”

Volgens Juan is het einde voor alle videotheken in zicht: “Het zal niet lang meer duren voordat alle videotheken uitsterven. Ik denk niet dat distribiteurs zich nog lang zullen bezighouden met het maken van DVD’s. Maar zolang ze gemaakt worden, zal ik er in elk geval zijn.”