Eric Cyuzuzo zet vernieuwde concertzaal VK muzikaal weer op de kaart

De verbouwingen leken te duren tot sint-juttemis, maar een wonder is geschied: op 17 november zwaait het vernieuwde gemeenschapscentrum De Vaartkapoen zijn deuren open. Kersvers muziekprogrammator Eric Cyuzuzo drukt meteen zijn stempel met de feestelijke openingsavond.

Er is nog véél werk,” lacht Eric Cyuzuzo, terwijl we een blik werpen op de nieuwe publieke tuin van de VK. We spreken elkaar precies twee weken voor hij als nieuwbakken muziekprogrammator de deuren van het vernieuwde gemeenschapscentrum mag openzwaaien. Die koer – met de glimmende palmboom van beeldend kunstenaar Mehdi-Georges Lalou, die na de zomer ingehuldigd werd – en een houten binnenruimte, die voorlopig de ‘hangar’ is gedoopt, zullen straks een sleutelrol spelen om van het gemeenschapscentrum een creatieve hub te maken. Maar nu gonzen er vooral zaag- en boormachines door de lucht, werklui zijn er nog druk in de weer om alles tijdig klaar te krijgen voor 17 november. Dan blaast de VK zichzelf nieuw leven in met RE:START, een feestelijk muziekprogramma dat je doorheen het hele gemeenschapscentrum zal loodsen.

“Black Koyo & Expediçao Urbana trappen hier de boel op gang,” glundert Cyuzuzo, “percussionisten uit Marokko, Brazilië en Haïti, onversterkt, maar met heel veel energie.” Daarna is het de beurt aan onder meer de Molenbeekse dj Gucc Imane en de Antwerpse afrosoulzangeres Mimi Waterfall om de vernieuwde concertzaal in te wijden. Die zit nog op dezelfde plek als voorheen, maar de duffe parochiezaallook van vroeger is vervangen door strak beton en warm hout. Alleen lijkt de ruimte wat kleiner. “Dat is ook zo,” knikt Cyuzuzo, “we hebben veel geïnvesteerd in isolatie om te voldoen aan de huidige geluidsnormen voor concertzalen in de stad, waardoor we een stukje ruimte verloren zijn. De zaal is nu een box in een box. Officieel hebben we plek voor 480 mensen, een ideale tussenmaat in het Brusselse muzieklandschap. Maar het mag ook minder zijn, we willen niet dat mensen hier als sardijnen tegen elkaar plakken.”

Die mensen zullen zeker hun weg terugvinden, klopt Cuyzuzo zich op de borst. Laat ons hopen. Tijdens de verbouwingswerken, die vier jaar duurden, twee jaar langer dan gepland, trok de VK naar de Manchesterstraat, waar het een rauwe site deelde met kunstencentrum Recyclart. De concertwerking draaide op een lager pitje, en werd tijdens de pandemie nog verder teruggeschroefd. “Dat we een ruimte moesten delen, mag je niet onderschatten,” knikt Cyuzuzo. “Nu hebben we opnieuw onze eigen stek, dat is een groot verschil. Bij de onthulling van het kunstwerk van Mehdi-Georges zagen we de mensen uit de buurt alvast opnieuw toestromen. We hebben er vertrouwen in.”

Je voorganger Rrita Jashari benadrukte drie m’en: die van muziek, maatschappij en Molenbeek. Ga jij op dat pad verder?
Eric Cyuzuzo: Ja. We zijn een concertzaal, maar ook een gemeenschapscentrum. Die twee zien we niet los van elkaar, we slaan voortdurend bruggen. Mijn collega’s hebben goeie contacten met de gemeenschappen in deze wijk. We hebben echt voeling met wat er hier leeft.

We zullen dus zoveel mogelijk een divers publiek aantrekken. Maar dat mag organisch gebeuren, we moeten af van het romantische beeld dat elke gemeenschap elke keer vertegenwoordigd moet zijn. Anders wordt het puur tokenism: we zetten een concert op poten en we moeten ervoor zorgen dat er genoeg vrouwen, queer personen, mensen van kleur enzovoort in de zaal zitten. Zo werkt het niet. Als we een Noord-Afrikaanse artiest programmeren en het publiek bestaat voor 90 procent uit Noord-Afrikanen, dan is dat prima.

De VK kreeg vroeger ook grote namen uit de indierock en hiphop over de vloer, van Cypress Hill over Queens of the Stone Age tot Tyler, the Creator en Childish Gambino. Zal die tijd ooit terugkomen?
Cyuzuzo: In het Kunstendecreet is bepaald waar we op focussen. Onder meer artiesten die populair zijn in de Marokkaanse gemeenschap, vrouwen uit de Afrikaanse diaspora, global sounds, reggae, dancehall, hiphop, dub en ska. Ik heb niet aan dat decreet meegeschreven, maar dat wil niet zeggen dat ik mijn eigen accenten niet zal kunnen leggen. Afrohouse en bailefunk zijn hot op dit moment, daar wil ik bijvoorbeeld al zeker op inzetten. Maar mijn smaak is heel breed. Het is vooral belangrijk dat we een programma bieden dat complementair is met de andere zalen in Brussel. We moeten elkaar niet beconcurreren. Het heeft geen zin om allemaal een dubavond te organiseren en dan te kijken wie dat het beste doet.

Ik zie het Brusselse concertlandschap als een grote muzikale ecologie, iedereen biedt verschillende publieken andere smaken aan, maar we maken allemaal deel uit van één netwerk. We hadden bijvoorbeeld geen plek voor onze Secrètes Sessions dit jaar, want onze zaal was nog niet klaar. Dus heb ik Arne Huysmans van Volta gebeld, en hij heeft meteen ruimte ter beschikking gesteld. Ik ben niet naïef, ik weet ook wel dat de concertwereld hard is. Net als in de hele maatschappij werken er mechanismen als racisme, seksisme en misogynie, en moet je opboksen tegen de wetten van het kapitalisme. Maar ik ben klaar om te leren.

Duizendpoot

“Ik heb lang gestudeerd,” lacht Cyuzuzo, gepeild naar zijn achtergrond. “Master na master na master. Eerst handelsingenieur, en dan toegepaste economische wetenschappen, in Namen en in Leuven, en ten slotte in Lissabon. Daarna heb ik me gespecialiseerd in modemanagement.” Hij maakte opgang in de fashion business, maar in 2019 zegde hij zijn job als wholesale manager van een kledingmerk in Barcelona op. “Er waren veel dingen in de mode-industrie waarin ik me niet kon vinden, de fascinatie voor het perfecte lichaam, het gebrek aan inclusie, de luxe die synoniem is voor uitsluiting.”

Het vrijwilligerswerk in de culturele sector dat hij was beginnen te doen in onder meer het artivistische cultuurhuis Le Space (het huidige Headquarters of The Mouvement) vond hij veel interessanter. Hij werd publiekswerker bij de Beursschouwburg en programmator van Context & Discourse en Music & Nightlife bij Kunstenfestivaldesarts. Daarnaast richtte hij Som•m•e of Us op, een pluridisciplinair collectief van zwarte curatoren, en schaarde zich achter Black History Month Belgium, waarmee hij onder meer concerten organiseerde in de AB. Als spreker, host, moderator en schrijver ging hij aan de slag voor onder meer Trix, Decoratelier, het Fifty Lab-festival en Rekto:Verso.

Je vraagt je af hoe hij tussen al zijn bezigheden door nog de tijd vond om verliefd te worden op muziek. “Van zodra ik achttien werd en een studentenjob kon doen, ging ik zoveel mogelijk naar concerten. Ik hield een Excel-lijst bij, waarin ik keurig noteerde wat ik spendeerde – héél véél. (Lacht) Een van mijn eerste shows was die van Mark Ronson in de AB, hij had toen Boy George mee. Ik ging uiteráárd ook naar de VK (grijnst), onder meer voor Cashmere Cat en J Hus.”

Als persoon van kleur in de rol van muziekprogammator ben je in Brussel helaas een, euh, witte raaf. Hoe komt dat?
Cyuzuzo: De opportuniteiten die je krijgt om je te professionaliseren zijn schaars. Mensen die in de culturele sector werken, zijn er vaak van kindsbeen af mee opgegroeid. Ze kennen de wereld, hebben veel contacten. Het is hard werken om vanuit het niets een naam te maken. Socio-economische omstandigheden zijn ook vaak een belemmering. Je moet vaak als vrijwilliger beginnen, maar dat moet je je financieel kunnen veroorloven. Je moet ook durven zeggen: ik wil niet alleen kijken maar ook organiseren. Ik heb diploma’s genoeg, ik weet dat ik serieus zal worden genomen. Maar het is afdoende bewezen dat mensen uit vroegere kolonies ondanks al hun diploma’s geen corresponderende jobs vinden. Wij organiseren veel in de marge, maar het wordt tijd dat we ook binnen gesubsidieerde instellingen een plek krijgen. Dat belastinggeld moet voor alle burgers in België beschikbaar zijn.

We zijn er nog niet, maar er zijn gelukkig uitzonderingen op de regel. Zoals Maïsha Amany van de AB of Marie Umuhoza bij Decoratelier. Allemaal jonge mensen van kleur, wat dan weer eenzijdig is. We moeten net zo goed plaatsmaken voor oudere mensen van kleur, queer en non-binaire personen enzovoort. Binnen de diversiteit moet er ook diversiteit zijn, in alle posities van een organisatie.

Daarom blijf ik ook dingen organiseren met Som•m•e of Us, waarmee we nieuwe zwarte socioculturele ruimtes creëren binnen en buiten instellingen. En zet ik zelf dingen op poten zoals het Africa Is/In the Future-festival, met gesprekken, workshops, voorstellingen, screenings, performances en party’s in onder meer La Bellone, de Hallen van Schaarbeek en bij Decoratelier.

Er lijken meerdere Eric Cyuzuzo’s te bestaan. Waar vind je de energie?
Cyuzuzo: Ik hou meer van het woord synergie. Alles wat ik doe, haakt op elkaar in. Ik heb intussen heel veel contacten opgebouwd, ik ken heel veel mensen. Dat scheelt. Het is jammer om als programmator of curator enkel binnen je eigen instelling te blijven. Je moet net je horizonten uitbreiden. Aan de andere kant is het ook wrang dat je als persoon van kleur zoveel moet doen en je zo hard moet bewijzen om in het oog te springen. Ik zal erop moeten toezien dat ik niet alleen maar werk, werk, werk. Ik heb vorig jaar zes weken aan de kant gestaan, ik was helemaal op. Ik wil niet dat dat nog een keer gebeurt. Dus wil ik ook opportuniteiten creëren voor anderen, en het makkelijker maken voor hen dan het voor mij was.

De Vaartkapoen heropent met RE:START op 17/11 (17.00), alle info op www.devaartkapoen.be