Hiphopcollectief SupAfly neemt afscheid: 'Wij waren pioniers'

Dertien jaar lang organiseerden ze feestjes, cureerden ze events en haalden ze mc's en vrije denkers naar de radiostudio van BRUZZ, maar nu houdt het hiphopcollectief SupAfly ermee op. “We hebben de fakkel doorgegeven aan de volgende generatie.”

“Als je het zo zegt, klinkt het hard, alsof we iemand uit de weg ruimen,” antwoordt Mieke Pauwels alias dj MikiGold met een grote smile op de vraag waarom SupAfly ten grave wordt gedragen. Pauwels is een van de vier dj's die de voorbije jaren het Brusselse hiphopcollectief vormden. De genster voor SupAfly kwam van Jeannette Petri alias Jee Nice, die eind jaren 2000 Anattitude Magazine uitgaf, een magazine dat zich focuste op vrouwen in hiphop.

JoBee, zangeres en radiohost bij FM Brussel, schaarde enkele vrouwen rond zich voor de releaseparty van de derde editie van het magazine: fotografe Lizairo, blogger, muziekmanager en dj Young Mocro, zangeres en dj Fatoosan, muziekmanager en dj Vaneeshua en muzikante en dj MikiGold. Het feestje in de Tavernier in Elsene was super, en de contouren van een collectief vormden zich. “We organiseerden al snel meer dan alleen party's,” legt Pauwels uit. SupAfly werd net zo goed een hiphopcollectief als een denktank. “We gooiden alles samen, organiseerden expo's, cureerden events.”

Daar kwam ook de radioshow bij, toen nog bij FM Brussel, dat later BRUZZ werd. “BRUZZ heeft ons ongelofelijk veel vrijheid gegeven,” blikt Fatou Sow alias dj Fatoosan terug. “Roméo Elvis, L'Or du Commun en Coely zaten in onze show toen weinigen hen nog kenden, maar ook internationale namen als Speech Debelle en John Forté, producer van onder meer The Fugees. Later haalden we ook geëngageerde denkers als Dalilla Hermans en Joëlle Sambi naar de studio om hun zeg te komen doen.”

Als vrouwelijk collectief dat zich focuste op hiphop speelde SupAfly een pioniersrol. “We presenteerden ons niet als een feministisch collectief,” zegt Sow. “Het was aanvankelijk onze passie voor hiphop die ons verbond.” “Niemand zette toen vrouwelijke mc's op de affiche, of ze stonden helemaal onderaan,” knikt Pauwels. “Wij wilden vrouwen wél laten headlinen. Mannen kwamen op de tweede plaats. In die tijd was dat een statement. En geleidelijk aan beseften we hoe belangrijk dat was.” Later zetten ze hun heldin, de Amerikaanse hiphopqueen Bahamadia, op de affiche van de Gentse concertorganisator Democrazy.

Vrouwen, en dan zeker vrouwen van kleur achter de draaitafels op hiphop, dat was, zeker in België, ongezien. “Terwijl hiphop bij uitstek zwarte muziek is,” zegt Sow. “Er kwam eens een jonge vrouw naar mij die zei dat wij rolmodellen waren. Dat was leuk om te horen. Onbewust zeiden we: 'Kijk, het is mogelijk om als jonge vrouw van kleur een dj te worden.' Ondertussen is er veel veranderd, en is dat, gelukkig, niet meer zo uitzonderlijk. Dat we daar mee voor hebben gezorgd, maakt ons allemaal heel trots.”

Als jong meisje droomde Pauwels er al van te dj'en, maar dat ze ooit op grote podia van Couleur Café of Les Ardentes zou staan, had ze nooit kunnen dromen. “Ik denk dat dat ook aan de manier ligt waarop wij zijn grootgebracht. Niet te groots denken als meisje. Bij de generatie van nu is dat gelukkig anders, zelfs jonge, zwarte dj's zijn gebrand om er staan, helemaal bovenaan. Met SupAfly heb ik jaren geknokt om die mentaliteit te veranderen. Ik héb op die podia gestaan, maar ik moest er wel voor door een proces.”

Er kwamen wel eens opmerkingen toen de SupAfly-dj's achter de draaitafels plaatsnamen. Draaien ze wel echt? Kennen ze iets van muziek? Zijn ze real? “Vrouwen kregen ook veel meer opmerkingen over hun uiterlijk dan mannen,” zucht Sow. “Je moest knokken om er te staan, alsof je een test moest doorstaan. Je zelfvertrouwen werd voortdurend ondermijnd. Nu ligt dat goeddeels achter ons, al zie je op sociale media nog altijd dat vrouwen meer commentaar krijgen dan mannen. 'Zou die niet beter dansen dan dj'en?' en dat soort dingen.” Tegelijk werden de vrouwen van SupAfly snel omarmd door de (mannelijke) hip-hop heads in Brussel. “Intussen is dj'en ook enorm gedemocratiseerd, je hoeft geen fortuinen meer te spenderen aan draaitafels en mixers,” zegt Sow. “Iedereen heeft er nu toegang toe.”

Ironisch genoeg is het net het vrouw-zijn dat er nu mee voor zorgt dat SupAfly stopt. “Onze levens zijn hard veranderd,” legt Pauwels uit. “Drie van ons zijn jonge moeders. Dat gooide het ritme en de energie van het collectief om, je prioriteiten veranderen. Maar het is zeker niet enkel dat. Zo'n collectief vereist dat je altijd klaarstaat, in je eentje kan je dingen op je eigen tempo doen. SupAfly deden we ook uit muzikale passie, nooit om het geld. Dus moesten we daarbuiten een job hebben. We hebben ook elk eigen projecten. Het werd moeilijk dat allemaal te combineren.”

Sow organiseert vandaag samen met Sylvia Iweanya feestjes onder de naam MomsNightOut. “Om te tonen dat je als moeder ook nog coole party's kan organiseren en in het nachtleven duiken. Dj'ende moeders krijgen vaak de vraag wie er dan op hun baby's past, en of het wel safe is als jonge moeder om in een wereld rond te hangen die vaak wordt geassocieerd met drank en drugs. Mannen niet.”

Na zijn legendarische feestjes in de Beursschouwburg en de events in de schoot van de Democrazy kruipt het collectief voor het laatst samen achter de decks op het Manifiesta-festival in Oostende. Daarna trekken de leden de stekker eruit, al blijven de individuele leden met muziek bezig. “Muziek is altijd onze passie geweest, en dat zal zo blijven,” zegt Pauwels. “Met SupAfly wilden we alternatieve hiphop onder de aandacht brengen,” pikt Sow in.

“Maar we houden van heel veel soorten muziek, en we willen daar ook graag mee bezig zijn. Vrouwen zijn intussen ook wat zichtbaarder geworden in de muziekindustrie dankzij de vele platformen en organisaties die zich inzetten voor minderheden in het nachtleven. Er is nog veel werk op dat vlak, maar het voelt wel goed om de fakkel nu door te geven aan de volgende generatie.”

Luister op BRUZZ ICE 24 uur lang naar de beste SupAfly Collective-mixes, vanaf donderdagavond 20.00 uur via bruzz.be/ice