Juicy & Yseult over de mobiliserende kracht van muziek

In bijna elk interview zegt Arno dat er vandaag meer revolte zit in een kapsalon dan in de rock-'n-roll. Dus heeft de soixante-huitard gelijk?
Julie Rens: Voor een stuk wel. Er zijn een paar decennia geweest waarin muziek veel meer slagkracht had. Maar ik voel dat minder en minder. Er zijn nog maar weinig duidelijke boodschappen, liedjes waarvan je weet: dat is wat de artiest wil zeggen, wat een standpunt! Zelfs hiphop, een genre dat altijd hard tegen de schenen van het establishment heeft geschopt, is verwaterd tot iets heel poppy. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de sociale situatie waaruit die muziek groeit, die is helemaal veranderd.
Yseult: In Frankrijk is er nog altijd heel veel chanson, en dat weegt doorgaans erg licht. #MeToo leeft er wel, maar op een brave, rimpelloze manier. Het is eerder een trend waar artiesten op inpikken dan dat het ze echt raakt of dat ze er iets over zeggen vanuit een diep engagement.

Is dat geen spijtige zaak?
Rens: Ja, natuurlijk. In de jaren 1960 en '70 stonden de neuzen veel meer in dezelfde richting, er was een globaal ongenoegen. Vandaag zijn de meningen versplinterd, onze generatie voelt zich een beetje verloren. Ik denk, en hoop, dat dat wel weer gaat aantrekken. Het moet, want de artiest is de spiegel van de maatschappij waarin hij leeft.

Dat zeg je niet omdat er naast je toevallig een lp van Nina Simone ligt en je aan die quote denkt?
Rens: Nee, nee, dat is wat ik echt vind. (Lacht)
Yseult: Mensen zijn alleen maar bezig met consumeren. Alles moet hier en nu gebeuren, zonder dat er nog veel wordt stilgestaan bij wat er echt toe doet. Bovendien is de muziek zo gedemocratiseerd, dat het te makkelijk geworden is. Iedereen wil snelsnel popster worden. Daardoor is de diepgang weg. Liedjes zijn vaak zo overgeproducet dat elk weerhaakje uitgevlakt is. Ik spreek uit ervaring, want na Nouvelle star maakte ik dat ook mee. Ik had een platencontract en moest snel een album maken, maar ik wist niet wat ik wilde vertellen. Ik voelde me leeg. Het heeft vijf jaar geduurd voor ik mezelf weer gevonden heb.
Rens: Hoe uitgesprokener je mening is, hoe meer je je publiek gaat verdelen. En dat boezemt angst in, want alles moet geld opbrengen.

Tom Barman drukte me onlangs op het hart dat een artiest niet vastgepind wil worden op een nieuwsbericht.
Yseult: Je wilt vooral ook niet herleid worden tot één gedachte of één idee. Drie dagen geleden heb ik dat nog getweet: ik wil niet die meuf zijn die de vaandeldrager is van een beweging of een generatie. Ik word altijd geassocieerd met body positivity. Allemaal goed en wel, maar ik ben niet alleen dat. Ik ben de spreekbuis van (buigt zich over de dictafoon) NIEMAND! Wie zich aangesproken voelt, prima. Maar ik laat me niet in een hokje duwen waaraan ik dan moet beantwoorden. Oké, ik ben zwart. Gebruik ik daarom zwarte dansers in mijn videoclips? Nee. Het zijn gewoon de beste dansers. Net zoals je niet hoeft te benadrukken dat de eerste zwarte Miss Universe de eerste winnares met afrohaar is.
Rens: Wij voelen een beetje hetzelfde wanneer wij omschreven worden als feministisch duo, gewoon omdat we twee vrouwen zijn. Wordt er ooit gezegd dat twee mannen een masculinistisch duo vormen, laat staan dat het een duo mannen is? Wij hebben als artiesten het geluk dat we door veel mensen worden gehoord, dus vinden we het essentieel om iets te vertellen over dingen die vandaag de maatschappij beroeren.
Sasha Vovk: Onze zangleraar aan de jazzacademie, David Linx, heeft ons altijd op het hart gedrukt: “Monter sur scène, c'est un acte politique.” Dat klopt helemaal.

“The hardest song to write is a protest song,” zei het geëngageerde sixtiesicoon Joan Baez ooit. Vinden jullie dat ook?
Rens: Dat is zo. Ons debuutalbum zal pas in 2021 uitkomen, maar we zijn wel al volop aan het schrijven. De thema's die we willen aankaarten, gaan heel breed. Zo willen we het onder meer hebben over politiegeweld. Maar dat is delicaat. Want een liedje is kort, het is geen diepgravend essay. Je moet je woorden wikken en wegen, want voor je het weet worden ze gerecupereerd of word je aan de schandpaal genageld.

In de VS scharen artiesten zich openlijk achter politici. Dat zie je hier helemaal niet.
Yseult: In de VS is de politiek een celebritycircus. Het zijn sterren onder elkaar.
Rens: Er is ook totaal niemand die ons aanspreekt in de Belgische politiek! (Grinnikt) Waar ik me wel achter kan scharen, is Agora, de burgerbeweging die de democratie probeert te herdenken.

Mozes

Arno mag dan foeteren dat er niemand zijn nek uitsteekt, hij heeft alleszins een troonopvolger: “Putain putain de Guy heeft la haine / Hij krijgt het schijt van die racisten en die politiciens!” rapt Zwangere Guy op zijn nieuwe album Brutaal. “Er is niks zo bien dan te slagen op hun bakkes & dat is sur en certain.” Ook Roméo Elvis sprak zich in het liedje 'La Belgique Afrique' vanzijn album Chocolat duidelijk uit over de Belgische politiek, over zijn kwalijke koloniale verleden en over de verdeeldheid die voormalige staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken zaait.

“Dat is zo cool aan Brussel, je kan hier vrank en vrij zijn,” knikt Julie Rens. “Zodra Zwangere Guy een micro in handen heeft, zal hij niet laten om 'Fuck de N-VA!' of 'Fuck Vlaams Belang!' te roepen, zoals hij pas nog deed op de Red Bull Elektropedia Awards. (Lacht) Hij gebruikt zijn naamsbekendheid om zijn gedacht te zeggen. En hij heeft gelijk.”

Deze zomer noemden jullie Theo Francken een “klootzak” tijdens een concert in Leuven. 'Didn't knock', een nummer over sans-papiers, droegen jullie aan hem op. Dat werd een relletje.
Rens: We doen dat elke keer, maar toen stond er iemand van de N-VA in het publiek.
Vovk: Klootzak noemen we hem ondertussen niet meer, dat was een slechte samenvatting van wat we wilden zeggen.
Rens: Als we in Vlaanderen spelen, hebben we helaas niet de Nederlandse vocabulaire om de inhoud van dat liedje goed uit te leggen. Het is jammer dat het debat tot die belediging is herleid. Toen hij reageerde, hebben we wel duidelijk ons standpunt gegeven: dat het wetsvoorstel dat hij heeft ingevoerd om mensen zonder papieren te kunnen oppakken in hun woning, zonder aanhoudingsbevel, totaal onmenselijk is. In Frankrijk spelen we dat nummer ook, zonder een naam of partij te vermelden. Aan een zeventien-jarige in het publiek die nog geen stemrecht heeft, is het belangrijk dat soort zaken uit te leggen.

Francken reageerde zelf smalend door te zeggen dat jullie met belastinggeld werden betaald.
Rens: Dat getuigde niet van veel intelligentie. Ah, kijk, weer linkse rakkers die me aanvallen! En dat met jullie centen, beste mensen! Dat is absurd. Is het omdat we met overheidsgeld betaald worden dat we niet meer mogen zeggen wat we denken en slaafs de politici moeten volgen? Dan zitten we weer in Duitsland in 1942. Helaas bevestigt het snijden in de cultuursubsidies die gedachtegang. Ook in Frankrijk zie je dat verenigingen en de onafhankelijke pers onder druk staan.

Is het moeilijker als vrouw je over dat soort politieke dingen uit te spreken? Taylor Swift kreeg eerst veel kritiek op het feit dat ze zweeg, en daarna kreeg ze kritiek omdát ze partij koos.
Rens: Nee, dat gevoel heb ik niet. Zij is natuurlijk een van de populairste zangeressen ter wereld. Met haar uitspraken zal ze misschien de helft van haar publiek afstoten, maar dat zijn meteen heel veel mensen. Alleen mag haar dat niet tegenhouden om haar stem te verheffen.
Yseult: Taylor Swift heeft de lgbtq-beweging aan de borst gedrukt, maar ze heeft daar veel kritiek voor gekregen. Terecht. Die gemeenschap had haar niets gevraagd, en ze heeft er niet, zoals Lady Gaga, al jarenlang een band mee. Het voelt aan als toe-eigening, als inpikken op een modegril.

En wanneer Angèle 'Balance ton quoi' zingt?
Vovk: Dat is iets totaal anders, want dat is echt iets van onze generatie, jonge vrouwen die zich in het zog van #MeToo niet meer laten doen en hun mond opentrekken. Angèle is terecht een voorbeeld voor heel veel meisjes.
Yseult: #MeToo is iets wat je als vrouw dagelijks meemaakt. Op straat. Op de metro. Overal.

In de clip van 'Count your fingers twice' draaien jullie de rollen om: jullie getekende avatars achtervolgen een jonge kerel met machetes, rukken hem de kleren van het lijf en hakken zijn zizi er af.
Rens: De ironie ligt er dik op, toch? Het is allemaal suggestie, hè. 'Count your fingers twice' was de eerste eigen song die Sasha en ik uitbrachten. Toen we met Juicy begonnen, zongen we alleen covers. Allemaal hiphop- en r&b-songs van eind jaren 1990, begin jaren 2000. Liedjes met super-seksistische teksten, wat we niet wisten toen we er destijds op stonden te dansen. (Lacht) Ons eerste eigen liedje was daar een tongue-in-cheekreactie op. Wij zijn geen mannenhaatsters, we zijn voor gelijkheid van de geslachten.

Jouw teksten zijn persoonlijker, Yseult. Maar “the personal is political”, zoals de feministische beweging in de jaren 1960 zei.
Yseult: Dat is absoluut waar. Mensen denken dat een song als 'Noir' over mijn huidskleur gaat, maar in dat liedje som ik gewoon alle obstakels op die er op de weg hiernaartoe lagen. Het is een somber liedje. En toevallig ben ik ook zwart. (Toont haar hand) Kijk, ik heb 'noir' op mijn hand getatoeëerd om het niet te vergeten. (Lacht)
Als artiest geef je jezelf helemaal bloot, maar ook in het dagelijkse leven word je voortdurend geconfronteerd met oordelen van anderen. Veel jonge artiesten hebben de kracht niet om daartegen op te boksen. Ik ook niet aanvankelijk, ik was een marionet van de muziekindustrie. Maar nu ben ik uit die mal gebroken. Ik kan merde zeggen zonder dat er iemand achter “Mon dieu!” roept. Als ik morgen mijn liedjes naakt wil zingen op tv, dan doe ik dat gewoon. Vanuit deze positie kom ik nu zelf op voor jonge artiesten die zich verloren voelen. Ook al gooien ze me op de brandstapel, ik zal mijn mond blijven opentrekken.

“Mama Africa, Katy-Perrysée / Je bouge mon boule là, pour enfiler leur cash, assassins,” zing je over de platenbonzen in 'Rien à prouver'. Krasse taal.
Yseult: In de muziekindustrie word je als persoon meteen gekarikaturiseerd. Eén aspect dat hen aanspreekt, wordt helemaal uitvergroot. Dat kwetst en daar verzet ik mij tegen.

Had je zelf rolmodellen? In interviews zeg je dat Lizzo de popster was die de wereld nodig had.
Yseult: Dat is zo. Maar Lizzo is meer dan rond en zwart. Ze is een vrouw die popmuziek maakt, punt. Qui nique le game. C'est trop bien. En ik hoop binnenkort hetzelfde te doen! (Buldert)

Zijn jullie bereid om op te komen voor het klimaat? Dat is een precair, maar niet zo sexy topic.
Vovk: Zingen dat je je papiertjes niet op de grond mag gooien, werkt niet. Maar er zijn veel mogelijkheden om het daar over te hebben.
Rens: Bijvoorbeeld door de kwalijke gevolgen van de consumptiemaatschappij aan te kaarten.

Toen Trump president werd en er een stroom protestsongs op gang kwam, zei Bruce Springsteen dat liedjes niet krachtig genoeg zijn om mensen van mening te doen veranderen. Heeft hij gelijk?
Rens: Ik hoop van niet. Ze kunnen mensen op zijn minst anders naar de dingen doen kijken.
Yseult: Miljoenen mensen hebben gezien hoe Kanye West de Heer heeft gevonden. Ze geloven misschien niet in God, maar ze zullen toch samen met hem gehuild hebben en de nabijheid van Jezus gevoeld hebben. Dat is de kracht van een popster.

“Liedjes maken ons sterker in ons geloof. En als ze op het goede moment komen, kunnen ze de boel in lichterlaaie zetten,” voegde The Boss eraan toe.
Yseult: Dat is het helemaal: een artiest kan een gemeenschap vormen. Door zijn muziek, door zijn persoonlijkheid, door zijn boodschap. Iemand die 200.000 mensen verzamelt op één plek, dat is toch machtig? Dan ben je een goeroe, dan kan je de zee opensplijten. (Lacht luid)
Rens: Vlug, geef Zwangere Guy een staf!