Randgeval: Stijn Van de Voorde struint langs de mijlpalen van de rock-'n-roll

“For those about to rock, we salute you,” zong AC/DC veertig jaar geleden. En dat is wat StuBru-gezicht Stijn Van de Voorde doet in zijn nieuwe, gelijknamige theatervoorstelling die deze week in Dilbeek landt. “Mensen die zeggen dat rock dood is, moeten hun oren laten uitspuiten.”

De officiële reden voor deze nieuwe theatervoorstelling van Stijn Van de Voorde is dat hij twintig jaar voor Studio Brussel werkt. “Maar eigenlijk wilde ik gewoon graag iets over muziek maken,” zegt hij daags na de première van For those about to rock: I salute you in het Gentse kunstencentrum Vooruit.

Hij had al iets met bijzondere boeken gedaan (Spijtig van de bomen), iets met hedendaagse kunst (Prachtig in zijn genre), maar buiten Music was my first love, waarin hij met gelijkgestemde ziel Otto-Jan Ham de muziekwereld tegen het licht hield, had Van de Voorde nog nooit écht zijn liefde voor muziek betuigd.

“Mijn hobby is mijn beroep, en dus wilde ik het eindelijk ook eens gewoon over muziek hebben. En omdat ik ook fragmenten en zo wilde tonen, was de beste manier om dat te doen een theatervoorstelling. In een tv-programma werk dat niet goed, en al zeker niet in een podcast.”

Maar het gaat niet over twintig jaar Studio Brussel.
Stijn Van de Voorde: Nee. Het zou ook raar zijn om het de hele tijd over mezelf te hebben. Deze voorstelling gaat over mensen die iets betekend hebben voor de rock-‘n-roll, en daar hoor ik absoluut niet bij. Natuurlijk komen er in de voorstelling wel wat foto’s langs waar ik al eens te zien ben aan de zijde van zo’n rockster. En soms wek ik de indruk dat ik de rockgeschiedenis toch een beetje heb beïnvloed. Maar om dat te onderdrukken heb ik een aanstellerijmeter bij, die het publiek in het rood magen laten gaan als ik het toch te veel over mezelf dreig te hebben.

Tijdens de try-out in Herent verzette je je tegen het feit dat iedereen vandaag een rockster wordt genoemd, van YouTubers tot chef-koks. Waarna je een filmpje toonde van Iggy Pop die zich insmeert met pindakaas.
Van de Voorde: Rockmuziek is dood, wordt vandaag gezegd. Daarom gaan we op zoek naar de nieuwe rockers. En dan krijg je dat soort domme vergelijkingen. Zo’n chef-kok is wellicht heel goed in zijn vak en die doet misschien wel heel vernieuwende dingen, maar met rock-‘n-roll heeft dat niets te maken. Ik moet daar vooral mee lachen.
Mensen die zeggen dat rock dood is, moeten hun oren laten uitspuiten, of doen geen moeite. Rock is niet meer het grootste muziekgenre, dat is absoluut waar, maar er worden nog ontzettend veel coole dingen gemaakt.

Toen je aan een vrouw in het publiek vroeg naar haar favoriete rockband, antwoordde ze Ed Sheeran. Er werd wat gegniffeld.
Van de Voorde: Ik vond dat wel cool, omdat die dame zo eerlijk was. Mij ga je ook nooit horen zeggen: “Hahaha, Ed Sheeran!” omdat dat net mijn punt is: je mag je nooit schamen voor de muziek die je goed vindt.
Je mag ook niet onderschatten wat mensen goed vinden. Je zou kunnen denken dat de StuBru-luisteraar een jonge twintiger is die met hipsterdingen bezig is, maar dat is helemaal niet zo. ‘The sound of silence’ in de versie van Disturbed, ik vind dat zelf niet zo’n aantrekkelijk nummer, maar het feit dat dat hoog eindigt in De Tijdloze, zegt toch dat héél véél mensen dat wel goed vinden.
Het onderscheid tussen wat wel rockmuziek is en wat niet, is natuurlijk heel vaag. Daarom ga ik in de voorstelling heel breed, van een singer-songwriter als Elliott Smith die een Oscar wint over de Noorse blackmetalband Mayhem tot Coldplay. Ondanks de grote verschillen tussen al die rockgenres zijn er toch vooral gelijkenissen. Persoonlijk heb ik meer sympathie voor diegenen die hardcore zijn in wat ze doen. Maar iemand anders mag natuurlijk een totaal andere mening hebben.

Je peilde ook naar de meest gehate band. Een retorische vraag, want dat is natuurlijk...
Van de Voorde: ... Nickelback. Ik wéét dat ik dat antwoord ga krijgen, maar toch vind ik het straf. Want Nickelback heeft vijftig miljoen platen verkocht en is een van de meest succesvolle bands van de laatste twintig jaar. Zij vullen stadions, terwijl veel überhippe bands maar voor een handvol mensen spelen. Goed of niet goed, dat is allemaal superrelatief. Dat haten slaat ook op niets. Er zijn dingen in de wereld die je kan haten, maar toch geen mensen die muziekmaken?

Rockmuziek is lang als authentieker beschouwd dan popmuziek. Dat is intussen helemaal veranderd.
Van de Voorde: Rock-‘n-roll wil niet zeggen dat je het over muzikanten hebt die met een gitaar, bas en drum op een podium staan. Binnen de hiphop heb je ook dingen die echt rock-‘n-roll zijn. Er zijn genres waarin je dat niet kan zeggen. Ik vind het prima dat Tomorrowland bestaat, maar ik zie daar niets dat rock-‘n-roll is. Alles is er prefab, en de dj’s spelen ook vaak niet live. Nu, ik kan even hard lachen met de credible muzikanten en hoe hard zij stiekem hun best doen om credible over te komen. Dat is voor mij even grappig als iemand die met een leren broek aan rock-‘n-roll wil uitstralen op een geforceerde manier.

Vroeger wist ik niet altijd goed of je serieus was of niet. Of je Liam Gallagher nu écht de grootste rockzanger aller tijden vindt of niet. Maar dit keer lijk je minder ironisch.
Van de Voorde: Mensen die mij minder goed kennen, denken wellicht dat ik de hele tijd ironisch ben, terwijl dat vaak ook niet zo is. In deze voorstelling zit weinig ironie, omdat ik vind dat de verhalen die ik vertel al plezant genoeg zijn op zich. Hoe een T-shirt belangrijk kan zijn bij de doorbraak van een artiest, bijvoorbeeld, zoals dat gebeurde bij Daniel Johnston nadat Kurt Cobain een shirt van hem droeg. Of hoe drie zwarte dudes met Death begin jaren 1970 de punk hebben uitgevonden, maar dat niemand hen kent. Ik hoef daar geen extra laag aan toe te voegen. Ik hou er wel van om dingen te relativeren. In mijn lijstje voor De Tijdloze stonden The Beatles op drie, Oasis op twee, en Equal Idiots op één. Gewoon om een beetje met (frontman) Thibault Christiaensen te lachen. Zo’n lijstje met beste dit of beste dat, dat wisselt toch elke dag? Als dat elk jaar hetzelfde is, is dat een slecht teken.

Er zijn in de rock-‘n-roll duizend-en-één verhalen te vertellen. Hoe maak je een keuze, wat wel, en wat niet?
Van de Voorde: Ik heb natuurlijk al veel dingen gemaakt, zoals Rock ‘n’ roll high school en Great! Britain voor tv. En met Jimmy Dewit destijds het radioprogramma De sample minds. Zo bouw je wel wat kennis op. Eigenlijk is mijn job één grote bijscholing die maar blijft duren.
Voor deze voorstelling ben ik gewoon begonnen met dingen te verzamelen, en dan is het eigenlijk een beetje als een cafégesprek gegaan. Ah, ja, die heeft dat gedaan. En dat doet me denken daaraan. Ik wilde geen geforceerde overgangen, of verhaaltje na verhaaltje aan elkaar breien, met een geforceerd brugje.

En dus ga je van de betreurde Elliott Smith naar de, euh, betreurde GG Allin.
Van de Voorde: GG Allin was heel extreem, heel marginaal ook, hij verminkte zichzelf en rolde zich in zijn uitwerpselen. Tijdens zijn laatste concert stond iedereen al na één nummer weer buiten. Maar sommige mensen vonden hem écht heel goed. Zijn verhaal wordt overigens verfilmd, met Christian Bale in de hoofdrol, dus als Hollywood zijn verhaal de mainstream in trekt... Zijn graf is zelfs een bedevaartsoord geworden, waar mensen bij wijze van eerbetoon hun gevoeg komen doen.

Heb je iets met fecaliën? In Prachtig in zijn genre had je het ook al over de blikken met stront van Piero Manzoni.
Van de Voorde: Nee. (Lacht) Dat is toeval.

Vandaag kan je alles in een paar muisklikken bij elkaar lezen. Maar toch hebben mensen nood aan filters zoals jij en Jimmy Dewit en Jan Delvaux en hun Belpop Bonanza.
Van de Voorde: Ik denk dat ik zo’n beetje een makkelijke oplossing ben. Ik ben een soort van Spotify-playlist. Mensen kunnen alle muziek opzoeken op Spotify, maar uiteindelijk gaan ze toch op zoek naar een playlist die iemand anders voor hen cureert.

Wanneer wist je dat je een verteller was?
Van de Voorde: Ik heb altijd gevonden dat ik daar niet zo goed in was. Eigenlijk heb ik mezelf nooit als een goeie radiopresentator gezien. Ik dacht, dan zal ik maar zo’n sidekick zijn. Vanaf dan ben ik beginnen te vertellen waar ik zin in had. Dat gaf mij een soort van rust.
Ik ben ooit eens gaan kijken naar zo’n spoken word van Henry Rollins, die twee uur aan één stuk door ratelt. Ik dacht: holy shit, wat een verteller! Ik ga nooit nog maar tien procent kunnen van wat hij kan.
Nu, ik wil het alleen vertellen op mijn manier. Ik heb geen regisseur die me aanwijzingen geeft, er is niemand die me bijstuurt. Het moet van mij zijn.

En nu ben je de crossmediale alleskunner, je maakt theatervoorstellingen, doet radio, schrijft boeken, maakt tv-programma’s en docu’s. Heb jij een soort van carte blanche?
Van de Voorde: Nee, maar ik heb op die twintig jaar tijd veel voorstellen gedaan die het vaak goed hebben gedaan. Waardoor ik wel de vrijheid heb om, binnen het budget, dingen te doen die ik zelf heel leuk vind.
Mensen denken natuurlijk dat ik gewoon zin had om naar Burning Man te gaan of naar LA, en dat is ook wel zo, maar ik ga er toch vanuit dat dat verhalen zijn die nergens anders verteld worden. En dus maak ik daar een documentaire van.
Wij maken dat allemaal bovendien op een zeer democratische manier. Ik doe de verhalen, en Bram Vandecasteele filmt, doet het geluid, vliegt met de drone en monteert. Ik vind het fijn om te zien dat we kwalitatieve dingen maken met weinig tijd en weinig geld. Met deze theatervoorstelling doe ik net hetzelfde, dat is ook een productie van twee mensen.

Tot slot, de vraag der vragen: wie is jouw grootste rockheld?
Van de Voorde: Ik vind dat je je jeugdhelden nooit mag verloochenen, dus ga ik voor de Gallaghers. Die eerste twee platen van Oasis, in die tijd, op dat moment, vond ik supercool. Naar die muziek luisteren is ook meer geworden dan puur die liedjes. En dat vind ik bijzonder.

For those about to rock: I salute you, 5/2, 20.30, Westrand, www.westrand.be
Meer info over de tourdata: www.stijnvandevoorde.be