Under the skin: wat kruipt er onder de huid van jazzblazer Nathan Daems?

Ook een muzikale globetrotter als Nathan Daems werd de voorbije twee jaar aan de ketting gehouden. Voor de Brusselse jazzblazer was het een moment voor zelfontplooiing, nieuwe projecten en kersverse muziek. “Eigenlijk zou je om de tien jaar zo'n sabbat moeten hebben.”

“Mocht corona de wereld niet hebben doen stilstaan, zou ik spijt hebben gehad dat ik zo weinig thuis zou zijn geweest,” zegt Nathan Daems. Er is altijd wel één project dat de aandacht opeist van de Brusselse duizendpoot, van Echoes of Zoo over Ragini Trio tot Black Flower, met wie hij net de nieuwe plaat Magma uit heeft. Maar sinds anderhalf jaar is hij ook vader van een dochtertje, en dus kwam de luwte niet ongelegen. “We hebben geen crèche, dus ben ik veel bij haar. Het effect van het vaderschap is diep, maar op de een of andere manier ook subtiel. Wat vooral veranderd is, is dat ik heel veel lach en plezier maak met mijn dochter. En dat ik een minder serieuze volwassene ben. (Lacht) Ook mijn relatie met de toekomst is veranderd. Ik ben geen doemdenker, maar ik besef nog veel meer dat het niet per se de goeie kant op zal gaan.”

Tussen het jonge vader zijn door heeft de coronabreak Daems ook de tijd gegeven om te focussen op zelfontplooiing. Hij begon een nieuw project, Trance Plantations, met percussionist Falk Schrauwen. En hij kreeg de ney, een traditionele bamboefluit zonder mondstuk die veel gebruikt wordt in de Turkse en Arabische muziek, eindelijk onder de knie. “Ik heb zelfs nog een langere versie gekocht. Die is nóg moeilijker om te bespelen. Door daarop te oefenen, word ik beter op ál mijn instrumenten. Om de tien jaar zou je zo'n sabbatjaar moeten hebben, zodat je kan focussen op dingen waar je anders nooit de tijd voor hebt.”

Reizen is een belangrijke voedingsbodem voor Daems, zowel muzikaal als spiritueel. Maar dat heeft hij de voorbije twee jaar moeten missen. “Ik heb wat onlinelessen gevolgd in Griekenland, maar dat is niet hetzelfde. Ginds ga je na de les iets eten op een terras en begin je wat te jammen tot een kot in de nacht. Muziek speelt zich daar buiten af. Maar goed, ik wil niet focussen op dat gemis. Er zijn nog genoeg dingen die de wereld interessant maken. Nu, na de zoveelste dag thuis zonder repetities en concerten, vloek ik wel eens. Maar dan ga ik weer verder.”

Daems speelde als kleine uk viool, schakelde op zijn tiende over naar saxofoon, maar legde die na vier jaar academie aan de kant om lawaai te maken op gitaar. Rond zijn twintigste zag hij de sax weer staan. Hij begon naar exotische muziek te luisteren. Eerst uit Afrika en Jamaica, daarna naar Indiaas spul en vervolgens ook naar muziek uit de Balkan en het Midden-Oosten. “Wat mij aanspreekt in die muziek? Dat is moeilijk te zeggen. Waarom vind je een schilderij mooi? Waarom raakt iets je? Al zeker niet omdat het exotisch klinkt. Ik ken ook mottige exotische muziek. (Lacht) Ik denk dat het de honger naar ontdekking is.”

Is het ook een andere manier van naar muziek kijken, minder analytisch dan in het Westen? “Niet per se. In de Turkse klassiek wordt ook heel veel aandacht besteed aan de theorie, misschien nog meer dan bij ons. Die theorie vind ik ook belangrijk. Ze helpt je om muziek helemaal te doorgronden. Dat is zoals bij een taal, je kan in een land gaan wonen en vanuit de praktijk de taal leren. Maar met de grammatica erbij gaat het sneller. Voor de meeste mensen lijkt muziektheorie saai, en aanvankelijk vond ik dat ook. Maar goeie leraars hebben mij op andere gedachten gebracht. Turkse klassiek is zowat het Latijn van de oosterse muziek. Omdat ik dat systeem van toonladders grondig heb bestudeerd, begrijp ik nu ook veel meer van Arabische muziek en muziek uit de Balkan.”

Zijn drive om muziek te maken noemt hij een zoektocht naar schoonheid. “Schoonheid geeft intens plezier, en bij muziek maken krijg je die beloning meteen. Of je nu aan het oefenen bent of voor een publiek speelt of iets beluistert, je ervaart iets speciaals, iets waardoor je op dat moment niets anders meer nodig hebt. Ik weet nog dat ik als kind de snaren van de gitaren van mijn broers aansloeg, en dan wachtte tot de klank helemaal weg was. Dat duurt veel langer dan je eigenlijk zou denken. Mijn oor vlak bij die klankkast, dat was al een gevoel van plezier.”

Die schoonheid, dat plezier vindt Daems na tien jaar nog altijd bij Black Flower, waarmee hij Ethiojazz een nieuwe wending gaf. Magma, zijn nieuwe plaat, is een ode aan de verbeeldingskracht. “Dat vloeibare gesteente onder de aardkorst, dat is een oceaan van ideeën die naar buiten geduwd worden en waaruit de aarde zoals we ze kennen is ontstaan. Verbeeldingskracht is een van onze strafste wapens. Sinds de mens over abstracte dingen is beginnen na te denken en daarbij zijn verbeeldingskracht gebruikte, heeft hij een hoge vlucht genomen. Helaas wordt verbeeldingskracht vandaag onderschat.”

Voor een muzikant is het essentieel, zegt hij. “Tcha Limberger en Dick van der Harst hebben mij tien jaar geleden doen beseffen hoe belangrijk verbeeldingskracht is. Ik heb daarop getraind. Ik kan nu muziek maken zonder instrumenten, gewoon in mijn hoofd. Dat is iets héél krachtigs en intens.”

BLACK FLOWER
Magma is nu uit (Sdban/N.E.W.S.)
16/2, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be