Modehuis Gucci gebruikte voor zijn Epilogue-kledinglijn een song van Pas De Deux, de groep die in 1983 het Eurovisiesongfestival op onnavolgbare wijze bestormde. Bezieler Walter Verdin brengt het nummer opnieuw uit, met twee extra tracks.
Pas De Deux in 1983, in een promofoto voor het Eurovisiesongfestival
"We zijn allemaal wat we zijn, maar dat zijn we niet,” zong Walter Verdin in 1980 op zijn soloplaat Cinema. Het zou het levensmotto kunnen zijn van de tijdelijk naar Leuven uitgeweken Brusselaar, die de voorbije 45 jaar deining veroorzaakte als ontwerper van platenhoezen, Vlaamse popzanger, elektronische relnicht en videokunstenaar, maar die vooral altijd wilde ontsnappen aan elke definitie.
De definitie dat een Eurosong-lied een klassieke popsong moet zijn, bijvoorbeeld, zoals hij bewijst op 19 maart 1983 tijdens de door de BRT rechtstreeks uitgezonden preselecties. “Dit wordt een legendarische avond,” zegt presentator Luc Appermont, en dat is niet gelogen. Tussen de jongensblos van de op tv debuterende Bart Kaëll, de gedoodverfde winnaar Sophie en de springerige meidenpop van Venus zit een vreemde eend: Pas De Deux, een trio dat eigenlijk een zestal is en dat lak heeft aan een melodieus, strofen en een refrein aan elkaar lijmend liedje.
'Rendez-vous', het nummer dat de groep rond Brusselaar Walter Verdin en de zangeressen Hilde Van Roy en Dett Peyskens de nietsvermoedende zaal in katapulteert, is geënt op de electro wave die de Europese muziekscene overspoelt. Ben Crabbé zit voor spek en bonen achter de drumkit, want de beats uit de voor de eighties zo bepalende LinnDrum-computer staan op band. De blazers zitten in een minimale avant-gardesnit, de theatrale choreografie is even origineel als bevreemdend. En dan de minimale, nonsensicale maar rotaanstekelijke tekst: “Rendez-vous, maar de maat is vol en m'n kop is toe.”
Als negenjarig beeldbuiskind begrijp ik er even weinig van als de busladingen fans van Bart Kaëll, die gewapend met spandoeken en voetbaltoeters voor hun idool Pas De Deux uitfluiten, terwijl Verdin hen nog wat verder opjut. Maar de jury maakt een statement: beter iets opvallends dan iets doordeweeks, en zo wordt Pas De Deux tot ieders verrassing de kandidaat waarmee België een maand later in München naar eeuwige Eurosong-roem mag dingen. La Belgique verzamelt er een schamele treize points en eindigt op drie na laatste, maar de eeuwige roem is wel binnen.
“Weet je dat de originele opnames van die preselecties gewist zijn uit het BRT-archief?” schudt Walter Verdin 38 jaar later het hoofd. “Zo ging dat destijds: omdat videotape duur was, werden de banden hergebruikt. Wat je nu nog terugvindt, zijn kopieën.” Gelukkig zijn die preselecties, en Pas De Deuxs deelname aan het Songfestival in het geheugen gegrift. Ook in dat van de New Yorkse muziekprof Ivan Raykoff, bijvoorbeeld. Hij wijdde vorig jaar in Another song for Europe. Music, taste, and values in the Eurovision song contest twee pagina's aan de passage van de groep, compleet met partituur van 'Rendez-vous'. Muziekgeschiedenis, quoi.
“Ach, het zijn de media die muziekgeschiedenis van jou maken,” relativeert Verdin. “Eigenlijk hadden we ook helemaal niet gemikt op een deelname aan het Eurovisiesongfestival. Wij zagen die preselecties gewoon als een mooie gelegenheid om Pas De Deux bekend te maken bij een breed publiek.”
“Een groot uitgevallen schoolfeest,” noemt Verdin het gebeuren in München vandaag. “Ik vond het een fijn avontuur, ik had daar als kind ook altijd graag naar gekeken, maar het was niet evident. Voor mensen die van popmuziek hielden, was ik de intellectueel. Serieuze kunstliefhebbers begrepen dan weer niet waarom we aan zo'n circus meededen. Ik heb altijd in verschillende 'sferen' gezeten, maar daardoor viel ik ook vaak tussen twee stoelen.”
Nog geen drie jaar eerder had Verdin zich als Vlaamse popartiest gelanceerd, met het Doe Maar-achtige reggaeliedje 'Er is iets' scoorde hij een grote hit. “De platenfirma had grote plannen met mij, maar ik hield die boot af,” zegt Verdin. “Ik heb daar nu wel spijt van, ik had een oeuvre kunnen uitbouwen. Maar door mijn burgerdienst op de audiovisuele dienst van de KU Leuven was ik in videokunst geïnteresseerd geraakt. En onder invloed van albums als My life in the bush of ghosts van Brian Eno en David Byrne en 'O Superman' van Laurie Anderson was ik met synths en ritmeboxen beginnen te experimenteren. Ondertussen moest ik op braderieën mijn handtekening zetten op kaartjes van Walter Verdin. Er was iets dat niet klopte.” (Lacht)
Verdin begon een nieuwe band, De Nota, met een geluid dat ergens tussen The Police en Joy Division landde. De groep speelde onder meer het voorprogramma van Echo & the Bunnymen, maar er kwam geen plaat, en Verdin wilde nog intensiever met elektronica en tapeloops experimenteren. En zo werd Pas De Deux geboren, met de bekende gevolgen. De roemruchte passage op het Songfestival gaf de groep helaas niet de vleugels waar hij op gehoopt had. Hilde Van Roy verliet de band, Verdin haalde er Eric Sleichim bij op saxofoon, maar daarna was het snel op. De plotse aandacht had de normale groei van de band gesmoord, vond Verdin. Hij zei de muziek vaarwel om zich helemaal te kunnen focussen op videokunst. “Dat ik met popmuziek stopte, had eerder met de aandacht van het publiek te maken, dan met de hang naar commercie van de muziekindustrie,” zegt hij.
Ik vind die kleren van Gucci zeker mooi, maar ik kan ze niet betalen
Verdin pakte snel uit met Videorhythmics, een 'videoconcert' in de Brusselse discotheek -EX dat muziek en beeld live met elkaar versmolt. Later volgden er video's voor dans en theater, hij werkte samen met onder meer Anne Teresa De Keersmaeker, Wim Vandekeybus en Guy Cassiers. Verdin ontdekte intussen de Afrikaanse muziek. Hij werkte samen met Afrikaanse artiesten en gaf regelmatig workshops in Mozambique. Maar het grote publiek bereikte hij er niet meer mee. “Ik vond wat ik deed een succes, maar ik kreeg dat moeilijk verkocht.”
Mensen die de jaren 1980 niet beleefd hebben, zullen het hoofdstuk dat Verdin schreef in het Grote Belpopboek misschien niet kennen, maar toch lijkt de aandacht voor zijn muziek gegroeid. Het Amerikaanse label Minimal Wave Records bracht werk van Pas De Deux in 2011 opnieuw uit op vinyl, drie jaar later kwam de groep eenmalig samen om The Sound of the Belgian Underground af te sluiten in de AB. Vorig jaar verscheen een rerelease van 'Er is iets', samen met de single 'Storingen' van Verdins gelegenheidsproject Specimen & the Rizikoos, met Josse De Pauw als tweede stem, een nummer dat in 1980 op de belpopverzamelaar Get sprouts belandde.
En toen klopte het Italiaanse modehuis Gucci aan bij Verdin, of het de song 'Mani meme' van Pas De Deux mocht gebruiken om zijn Epilogue-lijn te lanceren. “Ik kreeg vorig jaar een mailtje van een bedrijf uit New York, met de vraag of ze bij mij moesten zijn voor dat nummer. Ik vermoed dat ze op YouTube de clip hadden gespot die ik destijds had gemaakt.” Gucci vond de nostalgische, tegendraadse feel die het elektropopnummer vandaag uitstraalt goed passen bij zijn nieuwe kledinglijn.
Gucci heeft zoals bekend een speciale liaison met de muziekwereld. Rappers dwepen al jaren met het merk. Billie Eilish hult zich graag in stoffen van het modehuis, Harry Styles is grote fan. Onlangs dolden Iggy Pop, A$ap Rocky en Tyler, the Creator in een clip van het Italiaanse modemerk. “Het is fijn om nu tot die familie te behoren,” glimlacht Verdin. “Zouden Billie Eilish en Iggy Pop ons liedje misschien gehoord hebben, vraag ik me dan af. (Lacht) Niet dat ik nu Gucci ga dragen. Ik vind die kleren wel mooi, maar ik kan ze niet betalen.” Als de campagne geen nieuwe kleerkast heeft opgebracht, wat dan wel? “Ik ga geen bedragen noemen, maar je vangt er wel meer mee dan dat 'Rendez-vous' een keer gespeeld wordt in een Vlaamse film.”
Wat hij als videomaker zelf van het eindresultaat vond, willen we natuurlijk weten. “De muziek is heel raar geknipt, maar dat went. Er zit een fijn metagegeven in, de cameraman komt in beeld, de spots ook. Je ziet als het ware een work in progress, of een working process. Ze hadden duidelijk ook al goed geluisterd naar de muziek toen ze mij contacteerden, ik kon geen nee meer zeggen. (Lacht) Al wilden ze op het einde nog hard spelen door te zeggen dat er ook een ander liedje in de running was dat goedkoper was, en of ik mijn prijs niet kon verlagen.”
'Maar niet met mij!' dacht Verdin, zoals de titel van de song. “Ik denk niet dat ze doorhadden dat 'Mani meme' fonetisch Italiaans was.” (Lacht) Verdin hoopt vooral dat hij door de clip van Gucci opnieuw wat jong volk naar de muziek van Pas De Deux kan trekken. “Het geeft toch een boost, ook aan de mensen die er destijds allemaal bij betrokken waren. Ik heb ook opnieuw contact met de muzikanten van De Nota, waarmee ik de oorspronkelijke versie van 'Mani meme' had opgenomen – het nummer was een idee van onze bassist, Karel Vereertbrugghen. Er is zelfs een plan om via het label Cortizona van Philippe Cortens werk van die groep opnieuw uit te brengen.” Maar eerst is er nog de maxisingle die nu verschijnt, met daarop naast 'Mani meme' de liedjes 'Lits jumeaux' en het donkere 'Cardiocleptomanie', dat nog minder tekst heeft dan 'Rendez-vous': enkel het titelwoord, een 'vertaling' van 'hartendief'.
De hernieuwde aandacht maakt ook een beetje goed dat hij destijds niet meer uit de royalty's haalde, vertelt Verdin, zeker nadat platenfirma Parsley failliet was gegaan. “Maar als je jong bent, ben je daar niet zo mee bezig.”
Pas De Deux is wellicht Verdins moment de gloire, maar wat vindt de artiest, die straks 68 wordt, zelf zijn grootste verwezenlijking? Moeilijk vindt hij, omdat zijn werk zo uiteenlopend is, maar dan misschien toch Monoloog van Fumiyo Ikeda op het einde van Ottone, Ottone, de video die hij in 1989 maakte met de Japans-Belgische danseres Fumiyo Ikeda. “De grote performancekunstenares Marina Abramovic heeft die afgelopen december nog getoond in haar vijf uur durende show Marina Abramovic takes over TV op de zender Sky, omdat ze het zo'n fantastisch werk vond. Dat brengt mij terug naar de performances met Ulay die in de jaren 1970 een grote invloed op mij hadden. (Denkt na) Dat is toch speciaal, iemand die platenhoezen ontwerpt, experimentele video's maakt, geïnteresseerd is in performancekunst en happenings, Vlaamse pop zingt en staat te springen op het Songfestival.” (Lacht) We zijn allemaal wat we zijn, maar dat zijn we niet.
PD2: Mani meme
Uit op 19/2 bij Pas De Dix/News
Lees meer over: Muziek , pas de deux , walter verdin , gucci