Afrikaanse supergroep Les Amazones d'Afrique komt naar Flagey

Les Amazones d’Afrique, een supergroep met de bekendste vrouwenstemmen uit West-Afrika, maken een muzikale vuist tegen de onderdrukking van vrouwen. In Flagey stellen ze hun debuut République Amazone voor. De opbrengst van het concert gaat naar Brussel Helpt.

In de Griekse mythologie zijn de Amazones krijgsvrouwen aan de oevers van de Zwarte Zee, maar ook in Afrika leeft de mythe. Daar spreekt men van stammen die met ijzeren hand verdedigd worden door krijgsvrouwen, al is het ook hier niet zeker of het om fantasie gaat of om werkelijkheid.

Wel zeker is dat het leger van Guinee in de jaren 1960 heel wat vrouwelijke soldaten telde, die in 1961 een vrouwelijk orkest oprichtten: Les Amazones de Guinee. Maar volgens de Malinese zangeres Mamani Keita is dat niet waar ze de mosterd gehaald hebben: “Het idee om een vrouwelijke supergroep op te richten is in 2014 ontstaan. We willen onze krachten bundelen om onrecht tegen vrouwen te bestrijden. In februari 2015 waren we in residentie in Mali en daarna kwam alles in een stroomversnelling.”

Keita is minder bekend dan andere Amazones, zoals de hippe Nigeriaans/Duitse Nneka, de blinde Malinese zangeres Mariam Doumbia (Amadou & Mariam) of de Beninse diva Angélique Kidjo. Toch kan Keita haar mannetje staan tussen al dat vrouwelijke geweld.

De Malinese ster Salif Keita merkte haar zang­talent op en nam haar in 1987 in dienst als koorzangeres. Er volgden samenwerkingen met Hank Jones, Cheick Tidiane Seck, Dee Dee Bridgewater en anderen. Ze heeft intussen vier soloalbums op haar palmares en was de voorbije zomer op festivals te zien met de band Arat Kilo. De samenwerking met dat Parijse ethiogroove-ensemble toont de avontuurlijke kant van Keita, die de traditie graag ten dienste van de moderniteit stelt.

Op République Amazone, het debuut van Les Amazones d’Afrique, hoor je een bonte mix van West-Afrikaanse muziek, traditioneel en modern, met hier en daar een vleugje elektro. “We willen onze muziek toegankelijk maken voor iedereen, niet enkel voor mensen in West-Afrika,” vertelt Keita. “Ieder van ons heeft een aantal composities geleverd, die we aangepast hebben naargelang de ideeën die opkwamen in de groep. Want we geloven dat we samen sterker staan.”

Niet langer zwijgen
“Als we willen evolueren naar een moderne samenleving, moeten we dringend werk maken van gelijke rechten voor man en vrouw. En dan heb ik het heus niet alleen over Afrika. Genderongelijkheid komt evenzeer voor in Europa of Azië,” gaat Keita voort. “Onze focus ligt op geweld tegen vrouwen, en specifiek verkrachtingen tijdens oorlogen, waar ook ter wereld. Iedereen weet dat die zaken schering en inslag zijn, maar niemand durft erover te spreken. De slachtoffers zwijgen uit angst voor represailles, maar ook onze politici blijven muisstil.”

Met muziek willen Les Amazones d’Afrique het stilzwijgen doorbreken. “Als zangeressen hebben wij een platform, en dat zetten we in ter verdediging van de vrouwen naar wie niemand luistert. Wij zingen in onze eigen talen om met onze Afrikaanse achterban te communiceren, en als we internationaal toeren, leggen we de songs uit, in het Frans of in het Engels,” zegt Keita. “Als zangeressen voelen wij ons verplicht om ons uit te spreken. De strijd is net begonnen. Je gaat nog van ons horen!”

“Ik heb in Mali nooit de kans gekregen om naar school te gaan. Mijn grootmoeder zei: ‘Vrouwen horen aan de haard, om te zorgen voor hun echtgenoot en voor hun kinderen.’ Pas toen ik naar Frankrijk verhuisde, kreeg ik de kans om te leren lezen en schrijven,” vertelt Keita over haar strijd tegen vastgeroeste stereotypes.

Erger nog dan niet naar school mogen, is de traditie van de vrouwenbesnijdenis. “Dat bestaat overal in Afrika. Nochtans staat nergens in de Koran dat vrouwen besneden moeten worden. Er zijn tradities die verfoeilijk zijn. Veel meisjes sterven als gevolg van infecties na de besnijdenis. Vrouwen hebben er ook last van bij de bevalling, soms met fatale gevolgen. Waarom al dat lijden? Om vrouwen een deel van hun intiem genot te ontzeggen. Dat moet gedaan zijn.”

Les Amazones d’Afrique zetten Flagey in vuur en vlam voor Brussel Helpt (zie hieronder), de jaarlijkse solidariteitsactie van BRUZZ die dit jaar Les Gazelles de Bruxelles steunt: een Brusselse organisatie die via sport volwassenen uit kansengroepen wil versterken en ontmoetingen tot stand wil brengen.

Toepasselijk steunen ook Les Amazones een goed doel: de Fondation Panzi, in 1999 opgericht door de Congolese dokter Denis Mukwege als antwoord op het geweld tegen vrouwen in de Congolese regio Bukavu. “Hij doet ongelooflijk werk om verkrachte en besneden vrouwen te herstellen, en daarom hebben wij besloten om hem te steunen met de opbrengst van onze cd­-verkoop.”

> Les Amazones d'Afrique. 18/11, 20.15, Flagey, Elsene
> Meer info over Brussel Helpt op de website van de solidariteitsactie.