‘Alles is een instrument’

Na Congotronics, de Congolese ‘tradi-moderne’ bands Konono N°1, Kasai Allstars en Staff Benda Bilili, zijn er nu ook de Belgotronics. De band Hoquets stelt op donderdag 7 april bij Atelier 210 zijn debuut Belgotronics voor, uit op Crammed Discs, het Brusselse label dat ook de Congolese pioniers uitbracht.

K onono N°1 maakte in 2005 een daverende entree op de Europese festivals met zijn tradi-moderne sound. Die haalden ze uit uit afval vervaardigde instrumenten, aangeslo­ten op versterkers, gemaakt van motorstukken van afgedankte voertuigen. Voeg daaraan nog een stevige portie distorsie en repetitieve ritmes toe, en je krijgt hypnotiserende akoestische trance. Clubbing op z'n Congolees, zowaar. De band uit Kinshasa stond die zomer op Couleur Café en stak heel Thurn & Taxis in zijn zak.
Iets later lanceerde de Brusselse muzikale ontdekkingsreiziger Vincent Kenis de compilatie Congotronics op Crammed Discs, en sindsdien is het hek van de dam. De muzikale vernieuwing uit Congo bleef verbazen, en begin dit jaar bracht Crammed zelfs een dubbelalbum uit, Tradi-modern vs. rockers, waarop westerse rockbands zich laten inspireren door de Congotronics.

Innoveren
Nu is er met Belgotronics van de Brusselse band Hoquets een verlengstuk van eigen bodem. Voor de drie jongelui van Hoquets was Konono N°1 liefde op het eerste gezicht. "Het eerste optreden was een buitengewone ervaring. Zoiets had ik nog nooit eerder gezien," zegt de Franse inwijkeling Maxime Lê Hung. "Zo'n innoverende sound!"

De dag na een Congotronics-nacht in de Cabaret Sauvage in Parijs waar Konono N°1, Kasai Allstars en Staff Benda Bilili voor het eerst samen optraden, stond het trio van Hoquets voor het eerst samen op het podium. "McCloud (Zicmuse, red.) had een optreden met zijn soloproject en we hebben hem op percussie begeleid tijdens één nummer, zwaar geïnspireerd door de Congotronics, want die onvergetelijke nacht in Parijs zat nog vers in ons geheugen," vertelt de Belg François Schulz, die als kind al drumsets in elkaar knutselde door vuilnisbakken aan elkaar te plakken.

Twee maanden later werd Hoquets boven de doopvont gehouden. Hun repetitieruimte/atelier hadden ze in hun hoofdkwartier La Compilothèque, een collectief op nummer 50 van de Akenkaai dat concerten, collectieve maaltijden, conferenties, filmprojecties, het Bal du Canal en nog veel meer creatiefs organiseert.
Net voor ons gesprek zit Schulz nog wat te prutsen aan Russische microfoons ("Niemand moet hiervan hebben omdat ze er niet uitzien, maar het is echt goed spul"), terwijl de Amerikaan McCloud Zicmuse de laatste hand legt aan een eensnarig gitaartje, de zogenaamde iaeniaen (spreek uit: jang jang). "Het eerste dat ik vervaardigd heb, maakte een erg schel geluid, iaen iaen, vandaar de naam," zegt Zicmuse. "Nadien creëerde ik ook een tenor- en een basversie, want onafhankelijk van wat we bespelen, we hebben elk een eigen toonhoogte."

Al die zelfgemaakte instrumenten heten hoquet. Schulz speelt tenorhoquet, Lê Hung bashoquet en Zicmuse high hoquet.

Hun naam Hoquets slaat op de hik ('avoir le hoquet'), maar het is ook makkelijk uit te spreken in het Frans en in het Engels ('Okay!'). Hockets slaat ook op een techniek die bij ons veel gebruikt werd in de middeleeuwen, maar ook in Afrika en Bali, waarbij een melodie verdeeld wordt over verschillende stemmen of instrumenten. Een techniek die Hoquets in sommige nummers gebruikt.

Belgische folklore
Hoquets' debuutalbum Belgotronics is een knipoog naar de Congotronics, maar ook een eerbetoon aan minutieus uitgekozen aspecten van hun teergeliefde vaderland/adoptieland België, zoals de meertaligheid, de Slag bij Waterloo, het abdijbier Orval, de mooie Gentse vrouwen (op het nummer 'Gentse Speciaal'), enzovoort, allemaal breed gedocumenteerd in hun fanzine Hockets holler.

Humor met hopen, zo ook bij de handleiding met tekeningen over de folkloristische Waalse dans 'Chaud boulet', of bij hun passie voor de Couques de Dinant van Collard, "zo hard dat je er behoorlijk op moet zuigen, wat dan weer andere connotaties oproept," zegt Zicmuse met een knipoog.

"De teksten zijn geïnspireerd door onze belevenissen in België," vertelt hij verder. "Als Amerikaan sta ik ervan versteld dat jullie Belgen niet meer respect hebben voor jullie traditie. Hier zijn zoveel buitengewone plekjes, maar Belgen geven er niet om. Dat is jammer. Onze muziek zal dat niet veranderen, maar we willen er toch op wijzen dat er heel wat mooie dingen aan het verdwijnen zijn."

Sloophout
Deze zomer heeft de band een indrukwekkende concertreeks, voornamelijk in België en Frankrijk. Door de broosheid van hun instrumenten zijn ze nu al op zoek naar ateliers waar ze terechtkunnen om tijdens off-days hun hoquets te herstellen.

"We nemen van overal materiaal mee. Dit," zegt Schulz, wijzend naar een soort mini-marimba aan de muur, "is bijvoorbeeld gemaakt met buizen van op een slakkenberg in Charleroi. We hebben ook eens in Parijs grote planken meegenomen: die kunnen altijd dienst doen om percussiekisten van te maken. Onze sound wordt dus mee bepaald door het materiaal dat we oppikken tijdens onze tournees. Benieuwd wat dat deze zomer allemaal gaat opleveren..."
En na al die vreemde verhalen blijft natuurlijk de vraag: hoe klinkt nu in godsnaam hun muziek? Heel simpel, het is Belgische groove: r'n'belge!

Hoquets stelt zijn debuutalbum Belgotronics voor op donderdag 7 april om 21 uur in Atelier 210, Sint-Pieterssteenweg 210, 1040 Etterbeek. Kaartjes kosten 5 euro. Op 29 april verzorgt Hoquets het voorprogramma van Staff Benda Bilili in de AB, en op 12 mei neemt de band deel aan de Tradi-modern vs. rockers-nacht op Les Nuits Botanique.