Anthony Joseph: Poëet van stemlozen

Op Time keert Anthony Joseph terug naar zijn roots: poëzie. De slam poet uit Trinidad ruilt daarvoor zijn Spasm Band in voor een intiemere setting waarin het woord centraal staat. De Amerikaanse bassiste Meshell Ndegeocello heeft de muziek geschreven. “Met Meshell heb ik mijn vrouwelijke kant kunnen ontplooien.”

You never change a winning team, een bekende slogan waar Anthony Joseph... zijn voeten aan veegt! “We waren met The Spasm Band internationaal aan het toeren als een rock ‘n’ roll band. Maar na vier albums wist ik dat we de top bereikt hadden, het was tijd voor iets nieuws, alleen wist ik niet goed wat...” vertelt de poëet uit Trinidad & Tobago, een Caribisch eiland ten noorden van Venezuela, net vóór zijn concert eind maart in De Roma (Antwerpen).

Meshell Ndegeocello heeft u op pad geholpen?
Anthony Joseph: "Klopt ja. Toen ik haar vroeg of ze mijn album wilde producen, zei ze ja op voorwaarde dat ik terug zou keren naar spoken word. Ze zei letterlijk: “I want to make a poetry album”. Waarom niet? Het was tijd voor verandering"

Vandaar de naam van het album?
Joseph: "Onder meer. Tijd stond ook centraal bij de opnames: we hadden slechts vijf studiodagen. Ik was niet zeker of we op tijd klaar zouden zijn... En als je goed naar het album luistert, dan zien je dat Meshell de tijd manipuleert. Zoals op Shine: de groove gaat in één richting, de lyrics houden je ter plaatse. Je gedachten blijven ter plaatse, terwijl je lichaam wilt bewegen."

Het is dus eerder haar muzikaal universum?
Joseph: "Dat klopt. Negentig procent van de muziek komt van haar. We hebben elkaar wel geraadpleegd. Voor sommige gedichten wist ik wat ik muzikaal wilde. Voor Michael X wilde ik iets à la The Last Poets, en zij deed het. Voor Kezi wilde ik rapso, een uiterst populair genre in Trinidad dat calypso en rap vermengt. Ze heeft die muziek bestudeerd op internet en kwam opdraven met een vette rapso track. Zij heeft ook enkele onderwerpen voorgesteld voor de poëzie. Dat was een uitdaging die ik graag aanging."

Vele gedichten gaan over vrouwen. Ook een gevolg van met Ndegeocello te werken?
Joseph: "Ik denk het wel. Het heeft me de kans gegeven mijn vrouwelijke kant te ontwikkelen en romantischer te zijn. Dat was niet mogelijk met The Spasm Band, te veel mannelijke energie! (lacht) De poëzie op dit album is erg persoonlijk. Ik kijk terug naar mijn familie, mijn leven, opgroeien in Trinidad waar vrouwen altijd voor me zorgden."

Girl With a Grenade gaat over Malala Yousafzai die genomineerd was voor de Nobelprijs voor de vrede. Haar verhaal heeft u geraakt?
Joseph: "Dat nummer heeft de toon gezet voor het album. Ik ben echt onder de indruk van dat tienermeisje dat al bloggend haar nek uitstak voor vrouwenrechten in Pakistan. Zeer moedig! Ze heeft dat met doodsbedreigingen van de Taliban bekocht, en toch zet ze haar strijd voort. Indrukwekkend, zo’n strijdvaardigheid en politiek bewustzijn op zo’n jonge leeftijd. Ik heb zelf een veertien jaar oude dochter en stel me de vraag: kunnen jonge meisjes echt zo sterk zijn? Als ik dat zie, durf ik hopen dat de wereld in goede handen is voor de toekomst."

Men zegt dat als het globale zuiden ooit zal ontwikkelen, de verandering via de vrouwen zal komen.
Joseph: "Ik ben het daar volledig mee eens. In Trinidad hebben we naast een vrouwelijke president ook een beloftevolle jonge politica die naar de voorgrond treedt. Twee vrouwelijke presidenten op rij, dat zou wonderbaarlijk zijn. Er zijn heel wat sterke vrouwen in de wereld, hopelijk brengen die verandering."

Zoals Angela Merkel?
Joseph: Dat is niet meteen het soort verandering waar ik aan dacht! (lacht) Ik leef nu iets meer dan de helft van mijn leven in Londen en heb het Thatcherisme meegemaakt. Van Iron Ladies (de bijnaam van Margaret Thatcher, red.) heb ik mijn dosis gehad.

Terug naar de muziek. Het album is er eentje om neer te zitten en naar de poëzie te luisteren, maar er zijn ook enkele dansbare nummers, zoals Michael X (Narcissus).
Joseph: "Dat nummer gaat over een zwarte revolutionair en burgerrechtenactivist uit Trinidad die in 1975 geëxecuteerd werd. Ik heb aan Meshell gezegd dat ik hiervoor enkel percussie wilde. Iets in de aard van The Last Poets of Gil Scott Heron uit de jaren '80, hun glorie. Roger Raspail, een meesterpercussionist uit de Antillen die op het hele album staat, heeft daar meteen de perfecte groove voor gevonden. We hebben het in één take opgenomen. Dat hebben we dan overdubbed met spirituele zang van de baptisten waarmee ik opgegroeid ben in Trinidad. Dat syncretisme, de mix van Christendom en Afrikaanse geloven, bestaat in heel Latijns Amerika. Hun particuliere manier van chanting, erg hypnotisch, is iets dat ik eigenlijk ook doe als ik mijn poëzie voordraag."

U bent een zwarte poëet van een klein Caribisch eiland. Is het belangrijk uw nek uit te steken?
Joseph: "Door ouder te worden en les te geven aan jonge mensen (Joseph doceert creatief schrijven aan de Universiteit van Londen, red.), besef ik dat ik een verantwoordelijkheid heb. Als woordsmid, moet ik spreken, soms preken, om mensen politiek bewust te maken. Een dichter moet de woordvoerder zijn voor de stemlozen. Zeker als je van de Cariben komt, en als zwarte dichter, zo zijn er niet veel in Engeland. Ik moet mijn verantwoordelijkheid nemen."

Botanique is de naam van de laatste track en toepasselijk ook de zaal waar u het album gaat voorstellen...
Joseph: "Echt? Tijdens het maken van het album belde Meshell me: stuur me een liefdesgedicht. Ik was er al een hele tijd aan bezig en geraakte er maar niet uit. She loved it! Ze vroeg me tijdens de opname het gedicht in te spreken. Ze zei: 'I want the people to feel your breath.' Niet makkelijk, want ik ben gewend er wat meer ritme in te steken. Ze deed me vertragen"