Arbeid Adelt! speelt Jonge helden

Op Jonge helden zette Arbeid Adelt! zich in 1983 af tegen saaie kleinkunstenaars en nonchalante punkers. Met futuristische beats, absurde teksten en stijve stropdassen creëerde het trio rond Marcel Vanthilt een volstrekt eigen universum. “We waren modernistische snobs.”

Eind vorig jaar was er al een passage op Sinner's Day in de Ethias Arena in Hasselt, maar de definitieve comeback wordt ingeluid met een REWIND-concert in de AB. Zanger en tv-kop Marcel Vanthilt zegt nog niet te veel te hebben nagedacht over een mogelijk vervolg, maar gitarist en Belpop-fenomeen Luc Van Acker is optimistischer: "We leven nog, we hebben geen ruzie en we vinden het nog altijd tof."

Het concert in de AB zal uit twee delen bestaan: eerst speelt Arbeid Adelt! Jonge helden integraal. Maar omdat deze mini-lp amper 25 minuten duurt, volgt daarna nog een flinke hap uit de rest van hun oeuvre. Zo zijn de fans er zeker van dat ook 'Lekker westers', 'De dag dat het zonlicht niet meer scheen' en 'Death disco' de revue zullen passeren.

We hebben met Vanthilt en Jan Van Roelen, de twee stichtende leden van Arbeid Adelt!, afgesproken in het centrum van Brussel. In het begin van de jaren 1980 was de hoofdstad het brandpunt van de Belgische punk en new wave. Vanthilt: "We studeerden hier en vonden die nieuwe muzikale vrijheid een verademing. Plots hoefde je geen Raymond van het Groenewoud of Kris De Bruyne meer te zijn om je muzikale ambities waar te maken. Aan Nederlandstalige kant concentreerde de scene zich vooral rond de VUB en FM Brussel, toen nog een lokale radio, wat meteen ook enige airplay garandeerde. Groen!-parlementslid Luckas Vander Taelen begon met Lavvi Ebbel. Dirk Deferme, chef-sport van de VMMa, had Blanc de Blanc. Regisseur Willem Wallyn (Film 1, geïnspireerd op het Agustaschandaal) zat in de Simka's. Geert Van Roelen, de broer van Jan, scoorde met The Employees een hit met 'Pick it up'. Op een bepaald moment hadden Jan en ik het gevoel dat wij als enigen overbleven. Dus zijn we ook maar met een groepje begonnen." Luc Van Acker zou hen later vervoegen. Dat doet hij ook vandaag, want hij is nog onderweg van de Rockschool in Hasselt, waar hij over popmuziek doceert.

In 1981 was er met 'Ik sta scherp' heel snel een eerste single. Later zou het ook weer snel bergaf gaan. Hoe kwam dat zo?
Jan Van roelen: Ik herinner me nog goed dat ik voor die eerste single mijn spaarrekening heb leeggehaald. We legden elk 15.000 frank (ongeveer 375 euro) bijeen om duizend singles te persen. Dat was 37 eurocent per stuk. Die verkochten we dan voor anderhalve euro.
Marcel Vanthilt: We kwamen ook meteen op de radio. Onze twee eerste singles werden zelfs opgepikt door de RTBf. Tijdens die beginjaren traden we daarom ook op in Luik met een volledig Nederlandstalige set. Men vond Arbèd Adèlt! geweldig.
Van Roelen: Omdat het over een gemeenschappelijke jeugdcultuur ging, oversteeg die Brusselse scene de taaltegenstellingen. Er was veel contact met de Franstaligen. We gingen allemaal kijken naar Talking Heads en de B52's in Vorst Nationaal. En we gingen naar elkaars concerten.
Vanthilt: We mochten ook optreden in Nederland, toch niet vanzelfsprekend voor een Belgische groep. Maar je hebt gelijk, daarna was het ook relatief snel gedaan. Vanaf midden jaren 1980 moest iedereen opeens weer goed kunnen spelen en juist kunnen zingen. In het begin van de jaren 1980 lag alles open. Bizarre dingen werden aanvaard. Je kon gek doen. Toen we stopten, brak de tijd aan van Clouseau, Mama's Jasje en VTM.
Van Roelen: Je kon van ons niet verwachten dat we op die boot zouden springen. Mensen denken vaak verkeerdelijk dat de beste popartiesten duizendpoten zijn die zich altijd maar aanpassen.

Wat blijft er het meest bij van de opnamen van Jonge helden, nu 28 jaar geleden?
Van Roelen: Ik heb die plaat opgenomen in de ICP. Marcel en Luc kwamen af en toe langs om hun partijen in te spelen. Maar vooral de bijdrage van producer Jean-Marie Aerts vind ik onderschat. Hij heeft de plaat een mystieke gloed gegeven. Hij heeft een stardust-sfeertje gecreëerd door hier en daar wat echo en delay toe te voegen.
Vanthilt: Als we ooit een nieuwe plaat zouden maken, dan zullen we opnieuw een krachtige producer nodig hebben. Drie sterke en verschillende persoonlijkheden, met elk ons ego, dat wérkt op een podium, maar in de studio moet je daarmee oppassen. Jean-Marie zei wel vaker: "Marcel, naar buiten, nu." Terecht, want ik ben een echte moeial.

Voor de fotosessie van de hoes kwamen jullie terecht in de art-decobadkamer van Villa Gaverzicht in Waregem. Wie had jullie daar gecast?
Van Roelen: De eigenares van de villa was een vriendin van mijn moeder. Het verhaal ging in de familie dat die badkamer zo fantastisch was. Wij erheen dus. Ik herinner me nog goed dat de eigenares zei: (piepstemmetje) "Ik wil wel dat jullie om zes uur weg zijn, want dan komt mijn man thuis." En het kon niet dat er dan nog steeds drie naakte mannen in haar badkamer zaten (lacht).
Maar ondertussen is die villa, en dus ook het interieur van die badkamer, toch maar mooi beschermd. En de foto van de hoes is door de stad Waregem gebruikt in het dossier om die modernistische villa als erfgoed te beschermen. Dat decor paste ook perfect in de tijdgeest. Het modernisme beleefde in het begin van de jaren 1980 een comeback.
Vanthilt: We waren geen kleinkunstenaars, maar ook geen rockers of punkers zoals The Kids. Wij droegen stijve stropdassen. 'Arbeid adelt!' was een ouderwetse spreuk uit de zeventiende eeuw. Dat idee hebben we doorgetrokken. We gingen dus niet op onze hoes staan met gescheurde jeans in een steegje tegen de muur, zoals The Ramones. We poseerden met champagne en Chanel-parfum. Wij wilden geen street credibility. We waren modernistische snobs.

Was dat jullie manier van contrair doen?
Vanthilt: Maar we deden het niet om contrair te doen, maar omdat we het leuk vonden. Er stak ook geen marketingplan achter. Wij waren helemaal weg van dat futurisme en minimalistisch kubisme. Ik vind schilderijen en interieurs uit de jaren 1920 en 1930 nog steeds fantastisch. Of neem de Boerentoren en de Zeevaartschool in Antwerpen, de Archiduc...

Ook de muziek van Arbeid Adelt! zit gebeiteld in die minimalistisch-kubistische traditie.
Vanthilt: Als je het achteraf bekijkt, zit het allemaal geniaal in elkaar, hoor: cut & paste, futuristische slogans, dadaïsme, onzin. Dat was wat we het beste kon­den.

wanneer: 04/02/2011 om 20.00
ticket: SOLD OUT