Ars Musica gooit de deuren wagenwijd open

Na meer dan twintig edities gooit Ars Musica, een van Europa’s belangrijkste festivals voor hedendaagse klassieke muziek, zijn deuren open voor een breed publiek. “De jonge generatie componisten schrikt er niet voor terug om niet-klassieke muziektalen en nieuwe media in haar kunst te integreren,” zegt Michel van der Aa. De Nederlandse componist en cineast stelt er zijn nieuwste creatie Up-close voor.

Up-close wordt 'gecreëerd' tijdens Liebestod, een concert dat draait rond 'onvervulde liefde'. Behalve Van der Aas werk staan ook de Lyrische suite van Alban Berg en het voorspel tot Wagners Tristan und Isolde op het programma. Het Amsterdam Sinfonietta en de Argentijnse stercelliste Sol Gabetta tekenen voor de uitvoering.

Up-close is een wat mysterieuze titel. Uw werk in het algemeen heeft de naam nogal mysterieus te zijn. Vanwaar die eigenschap?
Michel VAN DER AA: Mysterie is een belangrijke factor in heel wat kunst. Een volledig begrijpelijk, concreet en transparant resultaat zou toch niet meer ervaren worden als kunst? Luisteraars en toeschouwers moeten hun eigen waarheid kunnen zoeken. Interpretatie is een essentieel onderdeel van de kunstbeleving.

Up-close is een werk voor strijkersensemble, cello en film. Op het podium zal naast de musici een groot filmscherm staan. De film toont een wat oudere dame, die als alter ego van de solocelliste optreedt. Bij de start van het werk bevinden de celliste en de dame zich in precies dezelfde omgeving, maar even later gaat de oudere dame terug in haar herinneringen en belandt ze op andere plaatsen. De relatie tussen film en muziek kan weliswaar wat mysterieus overkomen, maar echt ondoorgrondelijk is dit werk zeker niet.

U bent niet enkel componist, maar ook cineast en regisseur. Waarin schuilt de rijkdom van die combinatie?
VAN DER AA: Wanneer ik een nieuw project opstart, vraag ik me altijd eerst af hoe ik dat het best kan overbrengen op mijn publiek. Indien ik beslis om beeld met muziek te combineren, dan creëer ik beide ook echt gelijktijdig. Film is geen vrijblijvende illustratie van mijn muziek. In film kan ik juist dingen uitdrukken die ik via mijn muziek niet gezegd krijg. Je moet mijn films dus zien als een verlengde van wat er op het podium gebeurt. Ik zorg dan ook altijd voor interactie tussen het vooraf opgenomen beeld en de livemuziek. Een grote troef van het filmmedium is uiteraard dat het een krachtig middel is om je publiek bij de zaak te houden.

Hoe past uw werk in het thema van de avond: 'de onvervulde liefde'?
VAN DER AA: Up-close draait om fundamenteel menselijke aangelegenheden. Zo onderneemt de dame uit de film constant communicatiepogingen (Van der Aa ontwierp speciaal voor zijn film een mysterieuze communicatiemachine, es). We zien echter niet of de berichten van de dame ook werkelijk hun bestemmeling bereiken. We weten zelfs niet eens met wie ze wil communiceren. Tracht ze een onbereikbare geliefde te bereiken?

Zijn er inhoudelijke boodschappen die almaar terug komen in je werk?
VAN DER AA: Ik wil kunst bedrijven op mensenniveau. Ik ben altijd op zoek naar aansluiting bij onze tijd en schrijf dingen die ik zelf ook graag zou willen horen en zien. Eenzaamheid en isolatie zijn haast vaste ingrediënten van mijn werk. Ook het belang van sociale media fascineert me. 'Door het raam naar de wereld kijken' is een van mijn geliefde thema's. Ik verdiep me graag in mensen die hun leven leiden door naar anderen te kijken via Facebook en aanverwanten. Verder merk ik bij mezelf en mijn generatiegenoten een grote openheid voor niet-klassieke muziek en andere kunstvormen. Ik heb het gevoel dat wij veel minder dan onze voorgangers moeite hebben om afstand te nemen van de gevestigde orde.

wanneer: 14 > 31/3/2011
waar: verschillende locaties