Bart Peeters: 'Ideaal is Saai'

Bart Peeters zingt tien jaar in het Nederlands. Dat viert hij deze week met een nieuwe tournee die in de Ancienne Belgique in première gaat en het kakelverse album De ideale man. "Ik ben hem niet en ik wil hem ook nooit zijn."

Op De ideale man portretteert de vijftigjarige zanger mannen met kosten aan, neuroten, psychoten, mooipraters, gekneusde zielen en één romanticus, terwijl hij zelf door de speelgoedwinkel van de akoestische wereldmuziek holt. De liedjes dollen, de mannen dwalen. "Je voelt meteen of een nummer de groep als een prachtig kledingstuk zit en of de vertelling werkt bij het publiek," zegt Bart Peeters over de veertien songs die na twee jaar toeren uitvoerig zijn getest. Door het wonderlijke gebruik van op het eerste gehoor verloren gelopen woorden als 'nachtwinkel', 'tuinschildpad', 'drugs op school', 'broodautomaat', 'file', 'Mortsel', 'Matongé', 'Dansaertstraat', 'Taliban' of 'terlenkabroek' vormen ze een komische, en tegelijk trieste, helse kroniek van het dagelijkse bestaan. "Bestaan is een groot woord, dat doorzie ik te weinig. Zeg maar mannendom. De vrouwen en de zachte sector hebben te hard aan ons willen werken. Het branden en plunderen, wat ik als bewuste ouder mijn zoontje toch als belangrijke levenswaarde wil meegeven, is uit de markt gepraat. 'Is roven echt zo tof als mannen denken?' vraagt mijn vrouw dan."

Toch heet de plaat De ideale man.
Bart Peeters: Het is als een onbestaande diersoort tot leven wekken. Ik ben hem niet en wil hem ook nooit zijn. En mocht hij toch bestaan, het zou een heel saai wezen zijn. Het is niet leuk om in de gevangenschap van andere mensen te moeten leven. Want ideaal is niet wat je zelf vindt, ideaal is wat anderen vinden. In dit geval, wat vrouwen vinden. Welke man wil dat nu?

U komt soms niet in de buurt?
Peeters: Laat ik het in dat geval een stuiptrekking noemen. Voor alle duidelijkheid, vroeger schreef ik schandalig autobiografisch. Een beginnersziekte, volgens Hugo Matthysen. Nu is het eerlijkste lied 'Bovenste la'. Dat gaat over de relationele roest in langdurige huwelijken waarbij je eigen kinderen soms in de weg lopen van de zoektocht naar intimiteit. Dat begreep mijn vrouw heel goed, iedereen van mijn leeftijd begrijpt dat. Maar het verzeilde achteraan op de plaat omdat jonge mensen dat niet snapten. Jullie zijn getrouwd, wonen in hetzelfde fucking huis en je moet je agenda erbij nemen voor een romantisch moment? Voor je het weet heeft Pablo (Peeters' zoon, pdd) net dan een nachtmerrie en gaat dat toch weer voor.

U vormt met uw vaste muzikanten, Abdellah Marrakchi, Mike en Ivan Smeulders, Piet Van den Heuvel en Emile Verstraeten, het ideale groepje. Proberen jullie in de studio samen de ideale take te vatten?
Peeters: De ideale take is een livetake met ons zessen. ClickTracks en ProTools kunnen elke groep perfect in tijd en toon zetten maar dan klink je even saai als een ideale man. Als die gruwelijke computerapparatuur onze liedjes nameet, blijkt dat we soms schaamteloos versnellen, dat de drum een flits na de bas tikt of dat Balkan-blazers sowieso op eigen toonhoogtes leven. Het is een soort chemie die de perfectie overstijgt, een optelsom van fouten. Dat is de ideale muziek.

Suggereren de andere muzikanten ook structuur en arrangementen of...
Peeters: ...ben ik een dictator? Zeker niet. Ik ga uit van de wet van het natuurlijke gezag. Ik ben vrij aardig in conceptuele en inhoudelijke opbouw. Ik kan niet meer doen dan het liedje of de tekst verdedigen, voor de rest put ieder uit zijn eigen winkel van talenten. Ze zijn vrij, zij het dat ik iedere keer een lichte voorkeur heb. Stel, een tekst schreeuwt om een viool en onze violist offreert ook wat licks op gitaar, dan zeg ik: "Oké, nu komen we in optieland. Even proberen."

Fronsen ze nooit de wenkbrauwen bij een verse flard tekst?
Peeters: Ik ben volgens hen bij mijn geboorte Obelix-gewijs in een soort van waanzinsoep gevallen, dat valt niet meer te opereren. Ik heb een erg begripvol groepje.

De ideale man is geen doorslagje van De hemel in het klad maar brengt wel weer meer van hetzelfde. Dat zou een recensie kunnen zijn... U doet wat elke muzikant doet, beter worden in wat hij doet.
Peeters: (Lacht) Ik denk dat dat mijn antwoord is. Het zou pas zonde zijn als we plots een funk- of electro- of metalplaat hadden gemaakt. Het blijven Nederlandstalige liedjes die flirten met wereldmuziek. Wat wij doen, misschien nu nog meer dan vroeger, is die invloeden al dan niet bewust echt verkeerd gebruiken. Een titel als 'Rood in Parijs' smeekt om musette maar klinkt Duits-existentieel. Het is een combinatie van Hanns Eisler, de componist waar Bertolt Brecht mee werkte, rare Argentijnse tango en Parijs.

In 'Vervaldag', 'Hoe de sterren staan' en 'In de plooi' zingt u drie variaties van 'ontsnappen kan, maar niet aan je eigen lot'.
Peeters: Dat is zo. Wat ik vind, is niet belangrijk. De katholieke kerk leerde ons vroeger: God is almachtig! Daar zijn ze nu gelukkig vanaf. God is almachtig in zijn liefde maar niet meer in het lot. Ook de Kerk aanvaardt het beeld van de Griekse tragedie: het lot staat boven God. Hij kan, op een veilige afstand en onzichtbaar, mededogen voelen voor mensen in nood maar hij is niet de onbewogen beweger van die ramp in Pakistan of Haïti. Hij zet dat niet in gang. Dat doet het lot.

Is dat niet beangstigend? Je denkt dat je een eigen koers vaart maar die blijkt vooraf uitgezet.
Peeters: Dat is de kwintessens van mijn grootste existentiële probleem. Wat je ook onderneemt, het staat bij wijze van spreken al in de sterren geschreven. Misschien maak ik ooit die electro-cd of erger, een avondvullend poëzieprogramma. Maar dan is dat in principe mijn lot. Zoals ik zelf ook een beetje het gevoel heb dat muziek maken mijn lot is. De raarste toevalligheden en ontmoetingen hebben mij die richting uitgestuurd.

Wat is uw favoriete nummer van de plaat?
Peeters: 'Vervaldag'. Ik had allang zin om 'Yesterday'-gewijs met één stem de strijd aan te gaan met een strijkensemble, zodat je samen tot een mooi harmonisch geheel komt. Het voordeel van flirten met wereldmuziek - haal er de Murga Armada maar bij, of Dick van der Harsts slangenbezweerdersschalmei en een stel percussionisten - is dat je als zanger niet zo'n moeilijke klus hebt. In je blootje met alleen
maar strijkers moet je echt je best doen.

In 'Vervaldag' zit ook de mooie zin "Ze zeggen dat op dromen nooit een vervaldag staat".
Peeters: Ze zeggen dat van conserven ook. (Lacht) Soms is wat voor conservenblikjes geldt ook voor dromen waar.

data: 7, 8 & 9/10 • 20.00,
tickets: €22/25 (7 & 8/10: SOLD OUT!)