De geweldloze revolutie van Cat Stevens alias Yusuf Islam

Tussen 1967 en 1977 verkocht de Engelse singer-songwriter Cat Stevens 40 miljoen elpees met luisterliedjes over vrede, romantische liefde en je eigen dromen najagen. Nu een nieuwe generatie folkmuzikanten hem op een voetstuk plaatst, zoekt hij opnieuw zelf het podium op. "Ik besefte dat de wereld nog steeds nood had aan een bruggenbouwer."

In vergelijking met 4 mei 1976, de dag dat Cat Stevens de laatste keer voor een uitverkocht Vorst Nationaal speelde, is er weinig veranderd. Ja, Steven Demetre Georgiou, artiestennaam Cat Stevens, bekeerde zich tot de Islam en liet zich voortaan Yusuf Islam noemen. En de aanstekers zijn als sfeermakers tijdens concerten vervangen door gsm's. Dat merkt ook Yusuf, die op concertaffiches ook weer gewoon Cat Stevens heet, tijdens zijn comebackconcert in de Berlijnse concertarena O2, luttele weken voor zijn Brusselse doortocht. Maar de wat archaïsche vredesboodschap, destijds ontsproten aan de flowerpowerbeweging, viert nog steeds hoogtij tijdens het twee en een half uur durende optreden. En mensen verlangen nog steeds naar vrijheid.

Vooral wanneer de bard enkele nieuwe nummers en oude klassiekers verpakt in een musical over een jongen die zijn dromen najaagt, lijkt de tijd te hebben stilgestaan. De ondersteunende videomuur met verwijzingen naar de natuurelementen is al even naïef. Deze man wil niet buigen voor invloeden van buitenaf, en zijn fans zijn midden de hectiek van hun dagelijkse bestaan blij dat ze even op Cat's peace train kunnen stappen. Dat lukt wonderwel omdat 's mans zalvende stem ook op zijn 62ste in uitstekende conditie is. Samen met de universele kracht van ouderwets knap gearrangeerde composities als 'Matthew and son', 'Moonshadow' en de kippenveltandem 'Wild world' - 'Father and son' zorgt dat voor herkenning en applaus.

Berlijn is bovendien een symbolische plek voor de zanger. Hier nam hij de nieuwe track 'My people' op, met stemmen van over de hele wereld, verzameld via Facebook, en geïnspireerd door de omwentelingen in de Arabische wereld. Hier klinkt de zinssnede 'Stop building walls around' net iets pregnanter. Tijdens 'Changes' zien we beelden van een betogende menigte die de vrijheid ruikt. Tussen al die zacht-revolutionaire boodschappen toch één welgemikte sneer. In de begeleidende video van 'Boots & sand', geschreven nadat de zanger de VS niet binnen mocht wegens vermoedens van terrorisme, zit een cartoon van George W. Bush. Zijn diensten hadden Yusuf Islam verward met zijn bijna-naamgenoot Yousuf Islam. De Wanted-affiches, die zijn concert in Vorst aankondigen, verwijzen nog steeds naar dit pijnlijke 'misverstand'.

Was u boos toen u op de zogenaamde 'No Fly List' van de Amerikaanse overheid terechtkwam en men u in 2004 de toegang tot de VS weigerde?
Yusuf: Ik hoef niet boos te worden om onwetendheid. Jammer genoeg kan je je niet verdedigen wanneer mensen onwaarheden maar blijven herhalen. Een van de fijnste dingen die ik ontdekte over de Koran was precies dat het een vrijuit sprekend boek is dat zich niet in bochten wringt, maar evenmin leugens vertelt.

Op uw website doet u veel moeite om zaken die in het verleden over u in de media verschenen te ontkrachten. Zo zou u de fatwa die door Ayatollah Khomeini uitgesproken was tegen Salman Rushdie nooit ondersteund hebben?
Yusuf: Nee. Mensen hebben steeds proberen te definiëren wie ik was, zonder met me te praten. Dat vond ik niet redelijk, onrechtvaardig zelfs, maar het maakt blijkbaar deel uit van een leven in de schijnwerpers. Dat hoofdstuk heb ik definitief afgesloten door de song 'Don't let me be misunderstood' op te nemen. Ik kan mijn gevoelens hierover veel beter kwijt in een liedje dan in een interview.

Ondanks uw bekering tot de Islam liet u zich in het verleden vaak positief uit over uw katholieke opvoeding.
Yusuf: Ja, dat klopt en dat was heel handig voor een opgroeiende jongen in de Londense West End. In katholieke scholen leerde ik het verschil kennen tussen goed en kwaad, nog steeds de bepalende parameters voor de manier hoe je met anderen omgaat. Maar naast die katholieke opvoeding waren ook de Beatles belangrijk. De manier waarop zij verandering en een vredelievende revolutie predikten was een voorbeeld voor mij en veel van mijn generatiegenoten. Eigenlijk maakten zij de baan vrij voor mijn tocht.

Een tocht die u in 1978 na een bijna-doodervaring bij de Islam deed belanden. Waarom kon u als moslim geen popliederen meer opnemen?
Yusuf: Een leven als moslim was niet echt combineerbaar met de wetten die golden in de muziekindustrie. Maar Ik realiseerde me vooral dat ik heel veel te leren had. En als student kon ik geen leraar meer zijn. Je weet toch wat Bob Dylan daar ooit over zei? Hij stopte met de profeet te zijn, hij begon de profeet te volgen.

Uiteindelijk zou het tot in 2006 duren voor u opnieuw een popplaat zou opnemen, tot 2009 voor u opnieuw op een podium stond. Wat zorgde voor de kentering?
Yusuf: De dag dat ik mijn zoon gitaar hoorde spelen, begon het opnieuw te kriebelen. Door hem werd ik geconfronteerd met mijn muzikale verleden, en dat klonk na al die jaren frisser dan ooit. Ik merkte ook dat de jonge generatie worstelde met dezelfde vragen als ik toen: hoe kan ik mijn weg vinden in het leven en wat zijn mijn dromen? 'Father and son' vatte dat idee destijds al mooi samen. Mijn zoon dreef me nu opnieuw naar de muziek en tijdens mijn comeback besefte ik dat ik nog een aantal songs te schrijven had. Ik besefte ook dat de wereld nog steeds nood had aan iemand die een hoopvolle boodschap uitzond, aan een bruggenbouwer.

Bent u nu aan nieuw materiaal aan het werken?
Yusuf: Wanneer ik 'My people' opnam had ik een rugzak vol songs klaar. Dus nam ik er nog een paar andere op. Stelselmatig bouwt zich dat nu op tot een nieuw album. Ik heb geluk: ik ben een senior superstar die zelf kan beslissen wanneer hij iets uitbrengt. Dat was in 1978 zo, en dat is zo gebleven.

U woont tegenwoordig in Dubai. Hoe beïnvloeden de gebeurtenissen in de Arabische wereld uw persoonlijke leven?
Yusuf: Hier is het leven goed. Het enige waar we ons zorgen over moeten maken is de airconditioning. Soms is het te koud binnen, en te warm buiten. Ik neem me altijd voor om wat vaker naar het strand te gaan, maar ik vind er de tijd niet voor. Het grote voordeel van een leven in de Emiraten is de combinatie van vrede en veiligheid. Er is wel wat licht protest, maar dat stelt niets voor in vergelijking met de zaken die je ziet in andere Arabische landen.

Zou er niet beter wat meer gedeeld moeten worden tussen de rijkere en de minder rijke landen uit de Arabische regio?
Yusuf: Ik denk dat je de juiste taal spreekt. Een te groot verschil in rijkdom en vrijheid zal altijd een bron van conflict zijn. Als de armen genegeerd worden, zit de balans niet goed. Het hoopvolle van de situatie is dat al de landen uit de regio wat er nu gebeurt kunnen zien als een wake-up call om hun beleid aan te passen en de burgerbevolking meer vrijheid te geven. Dat is wat ik hoop.

____________

02/05/2011 om 20.00
€ 58/68/78/88/108
Vorst Nationaal, Victor Rousseaulaan 208
0900 - 69.500