Herman van Veen: 'Spelen is vliegeren'

De Nederlandse chansonnier-schrijver-schilder-violist Herman van Veen speelt samen met gitariste Edith Leerkes de voorstelling ‘Une infinie tendresse’. Het muzikaal spektakel met dagboekkarakter staat op 8 september in het Paleis voor Schone Kunsten.

Is er voor u een verschil tussen een voorstelling in het Nederlands en het Frans?
Herman van Veen: Ze behoeft een strakkere dramaturgie omdat ik de vrijheid in de taal niet heb. Inspelen op de actualiteit is ingewikkelder. Het is weliswaar dezelfde man maar in een andere strategie. De rode draad binnen Une infinie tendresse is een aantal brieven die ik krijg van en schrijf aan vrienden, geliefden, verre verwanten. Aan de hand daarvan maak ik als het ware een reis door mijn leven. Het begint met een brief van mijn moeder aan mijn vader in oorlogstijd: "Kom snel naar huis, je hebt een dochter." Ik ben 66 nu, ik kan wel wat vertellen over geluk en verlies, over onzin en verwachting en teleurstelling.

U noemt uw chansons buitenparlementaire liederen.
van Veen: Een voorstelling heeft wat mij betreft geen boodschap. Alleen, het is niet vrij van opvatting en die opvatting is altijd subjectief. Ik mijd die niet. Het is aan de luisteraar daar al dan niet iets mee te doen.

Wat is die opvatting?
van Veen: Het probleem van onze tijd is dat de maatschappij reactief is. De reactie op de gebeurtenis heeft een grotere impact dan de gebeurtenis zelf. De huidige economische crisis is eigenlijk een recessie die mee gearticuleerd wordt door de mening van- en over adviesbureaus over de economische realiteit en die mening trekt meteen zoveel aandacht dat het de werkelijkheid, dus ook de beurzen beïnvloedt. Het is een vloed op een vloed. Ook in de politiek is dat zo. Dat maakt deze tijd volstrekt onvoorspelbaar, da's nieuw. Ik tracht dat te hertalen in een tekst of een lied naar een situatie die speelt in een straat of op een etage, ik zoek metaforen. Maar dat gebeurt op het laatste moment, vaak nog op de dag van de voorstelling. Zo overleef ik al 45 jaar.

U speelt de voorstelling met Edith Leerkes. U maakte ze ook samen?
van Veen: Zij voorziet mijn teksten van op- en aanmerkingen, in de 20 jaar dat we samenwerken dwingt ze mij altijd schaamteloos autobiografisch te zijn. En we mailen en bellen eindeloos over toonsoorten en modulaties, we zijn allebei klassiek geschoold en hebben een instrument van hout gemeen. Daarna repeteren we, we schuiven alles in mekaar in 48 uur. En dan spelen we. Dat is het allermooiste, dat is het echte vliegeren. Het doel is dat het gebeurt. Dat kan je niet herhalen, dat maakt het fascinerend.

Speelt een vrouw anders gitaar dan een man? U kan vergelijken, u had ooit Harry Sacksioni in uw groep.
van Veen: Dat is onvermijdelijk. Het klinkt wellicht wat vreemd maar dat zit veel minder op de prestatie en ligt veel dichter bij de ziel. Edith's roots zijn Spaans en gipsy, haar moeder is een zigeunerin. Zij zoekt virtuositeit met drive en swing. We hebben wereldwijd getoerd met het Rosenberg Trio. Ze paste haar klassieke techniek moeiteloos in. Ze is fabuleus.

Improviseren jullie veel live?
van Veen: Zeker. Ik hoor me wel eens zeggen: "We zijn blij dat we soms tegelijk eindigen." (lacht)

Une infinie tendresse (viertalige voorstelling)
wanneer: 8 september om 20 uur
waar: Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel
tickets: 35 €
Info : 02-507.82.00