Mandolinekwartet Mandolinman speelt XL op Brosella

De Brabantse traditie weer hip maken, mét vier mandolines? Ga er maar aan staan. MANdolinMAN, het mandolinekwartet rond Andries Boone, toont dat het kan en treedt op de folkdag van Brosella zelfs aan in XL-formaat!

"In de Verenigde Staten zijn mandolinekwartetten gemeengoed. Het was altijd mijn droom, sinds ik mandoline speelde, om ook zelf zo’n kwartet op te richten,” zegt Andries Boone. “Toen mijn vader 70 jaar werd, heb ik als verrassing wat mensen bij elkaar gezocht om een album op te nemen en in de tuin van mijn vader een concertje te geven. Uit dat eenmalige project is MANdolinMAN gegroeid.”

Dat eerste album, Old tunes, dusted down uit 2011, bestond uit nummers die waren opgetekend door Andries’ vader, Hubert Boone – de Vlaamse Alan Lomax, zoals Jan De Smet van De Nieuwe Snaar hem ooit noemde.

“Die vergelijking is wel toepasselijk, al is het dan natuurlijk op veel kleinere schaal. Mijn vader is in de jaren 1960, ’70 en ’80 nummers gaan optekenen bij fanfares en in archieven in de regio Midden-Brabant, tussen Leuven, Mechelen en Vilvoorde. De muzikanten speelden ze voor en hij noteerde,” vertelt de zoon. “De Brabantse fanfaremuziek zat vooral in een orale traditie. Als hij die nummers niet had opgetekend, dan waren ze verloren gegaan, al heeft hij ook wel een aantal partituren gevonden.”

Jij hebt je vaders werk een eigen muzikale invulling gegeven?
Andries Boone: Fanfaremuziek is heel functioneel: de plaatselijke fanfares moesten er op volksfeesten, trouwfeesten en bals voor zorgen dat er gedanst werd. Op zich zijn dat heel frisse melodieën, maar op blazers valt dat wat tegen. Het binaire ritme maakt er nogal snel hoempamuziek van. Er werd gedanst, maar veel swing zat er niet in.

Met de mandoline verandert dat. Wij kunnen het sprankelend maken en er meer schwung in brengen. Het strafste van die fanfaremuziek zit toch in de melodieën, die maken dat ze tijdloos klinken. Op ons eerste album hebben we de hoofdmelodie en de tweede stem van de partituur behouden, maar de swing anders gelegd.

Op Unfolding the roots zijn jullie nog drastischer te werk gegaan?
Boone: Klopt, ja. Na een zijsprong naar de bossanova op onze tweede plaat, hebben we op dit nieuwe album iets meer afstand genomen van de originele melodieën. Er zijn meer versieringen, het is allemaal meer gearrangeerd. Dat komt doordat we al langer samen spelen. Nu komen sommige nummers uit archieven, het zijn dus niet enkel nummers die mijn vader heeft opgetekend.

Waren hier dan zoveel fanfares?
Boone: Ja, elk dorp had zijn fanfare. Door de verzuiling had elk dorp er zelfs meerdere: een socialistische, een vrijzinnige en een katholieke fanfare. Zo ontstond vanaf het begin van de negentiende eeuw een rijk oeuvre. Dat was onze volksmuziek. De traditie van doedelzak en draailieren kwam vooral uit Frankrijk. De swingende violen zoals in Ierland hadden we niet.

Wij hadden blazersmuziek tot vlak na de oorlog. Rond 1920 hebben vinyl en jukebox de fanfares verdrongen. De oorspronkelijke functie van fanfares, mensen doen dansen, was weg. De rock-’n-roll kwam in de plaats.

Is uw kwartet een poging om de Brabantse traditie weer naar de voorgrond te brengen?
Boone: Ik ben in Brabant geboren en getogen, en onze fanfaretraditie is iets om trots op te zijn, maar het is niet mijn doel om haar in ere te herstellen. Als die melodieën niet sterk zouden zijn, zouden we ze niet spelen. Het blijft me verbazen dat we er op de laatste cd nog een aantal hebben kunnen uitvissen die echt sterk zijn. Je kan niet echt plaatsen waar de muziek vandaan komt, misschien ook door de mandoline. De polka bijvoorbeeld: als je die speelt als bluegrass, met dezelfde energie en schwung, dan zou geen kat geloven dat het iets uit Brabant is.

Maar toch, vier mandolines, is dat niet monotoon qua klank?
Boone: De mandoline is mijn lievelingsinstrument. Het heeft iets sprankelends, iets heel vrouwelijks. Momenteel zijn er slechts twee mandolinekwartetten in Europa. Het is een instrument met beperkingen, maar dat geldt net zo goed voor strijkers. Dat is ook één klank met lagen in. Zij hebben het voordeel dat ze een noot lang kunnen spelen, wij kunnen akkoorden spelen. Ik vind de mandoline wel een cool instrument. Megacool. Dankzij de film The broken circle breakdown is er in België even een mandoline-opstoot geweest, maar hoe lang gaat dat duren?

Op vraag van Brosella gaan jullie XL. Wat mogen we verwachten?
Boone: We hebben twee muzikanten uitgenodigd: jazzfluitist Stefan Bracke en bandoneon- en accordeonspeler Gwen Cresens, bekend van onder meer Orquesta Tanguedia. De muziek wordt nog meer opengetrokken. We hebben druk gerepeteerd en deden al een try-out in Antwerpen. Die mannen zijn keien in improvisatie en komen terecht in muziek die ze niet kennen. Het wordt boeiend!

> Mandolinman XL. 08/07, 19.00, Palm Hop Select Stage (Brosella), Laken
> Brosella. 08/07 & 09/07, Groentheater, Laken