Meteor Musik zweeft tussen synths en sterren in het Planetarium

Twee jaar geleden herinterpreteerde Meteor Musik hier al de cultplaat Planètes van Jean Hoyoux, die toen pas opnieuw was uitgebracht door muziekfreak Philippe Cortens op zijn Cortizona-label. De mysterieuze, experimentele muziek, opgenomen in 1982 door een tussen de plooien van de geschiedenis gevallen landgenoot, bleek ideaal voor het trio om hun fixatie voor synths in space te verkennen. “Het was de chique voorstudie voor dit eigen project,” vervolgt Volders, die zich vooral de enthousiaste reacties van het publiek herinnert. “Het hielp dat we echt tussen de sterren zaten. Met zo’n koepel heb je niet het gevoel naar een scherm te zitten kijken. Dat creëert een ruimtegevoel, waar ook de muziek baat bij heeft. Wij vonden vooral de traagheid interessant. Langzaam dynamiek opbouwen, spanning opwekken door de tijd te nemen: het is zo’n beetje ons handelsmerk geworden.” Ook Jaak De Digitale was er vorige keer al bij. Hij vond het vooral interessant om zijn visuals eens niet op een plat scherm te projecteren. “Zo betrek je je publiek nog meer en ontstaan er nieuwe mogelijkheden om een verhaal te vertellen,” zegt de digitalebeeldenmaker, die in het verleden al clips en animaties fabriceerde voor Millionaire, Go March en Mauro’s Braaknoot Ensemble.

De samenwerking van Volders met Jaak De Digitale gaat terug tot Chrome Brulée, het bandje waarin hij geïnspireerd door library music en eightiessoundtracks voor het eerst stoeide met analoge synths. Zijn zwak voor een retrofuturistisch universum vol elektronica vloeide op natuurlijke wijze over in Meteor Musik toen hij tijdens de opnames van nieuw materiaal plots de beelden zag passeren van meteorietinslagen in de buurt van de Russische stad Tsjeljabinsk in de Oeral. Op die manier zou je de conceptie van het gezelschap, dat naast Volders bestaat uit Tim Geelen en Joeri Wijnants, kunnen situeren op 15 februari 2013, 9.20 Jekaterinenburg-tijd, het precieze moment waarop de meteoor met een snelheid van meer dan 60.000 km/uur onze atmosfeer binnendrong en ontplofte. In mei 2014 verzamelden ze het beste van hun live bij elkaar geïmproviseerde synthesizerjams op het album Asteriu. Maar meer nog dan auditief was het trio visueel geprikkeld geraakt door de mysterieuze beelden uit Rusland. “We zijn direct op eBay op zoek gegaan naar ruimtekostuums, en niet veel later bevonden we ons in een cockpit vol analoge synths, en zie ons hier nu bezig in het Planetarium.” (Lacht) Volders benadrukt de rol van Geelen in dit hele proces. “Zonder zijn achtergrond als beeldhouwer en bricoleur zou dit project niet zijn gelukt. Het schaalmodel van het ruimteschip, de cockpit en het kostuum zijn allen van zijn hand.”

Claustrofobie
Waren de visuals van Jaak De Digitale in eerste instantie vooral abstract, dan vertellen ze in EON een echt verhaal. Enter de Brusselse, eveneens uit Limburg afkomstige performancekunstenaar Dirk Hendrikx. Ooit trok hij met een sjamaan door de jungle van Ecuador. In het kader van het project Next Generation, Please! kan je in Bozar nog tot eind juli de installatie zien die hij samen met scholieren uit het vijfde jaar ASO van het Atheneum Brussel maakte rond het thema vrijheid.
Op vraag van Meteor Musik kroop Hendrikx in de huid van een kosmonaut die op kamikazemissie is in de ruimte. Bevrijd van de zwaartekracht reist hij zwevend in de onmetelijke ruimte zijn dood tegemoet, en is hij dus toch niet zo vrij als je zou denken. “Precies omdat Dirk een heel fysiek en instinctief persoon is, leek deze opdracht hem op het lijf geschreven,” legt Volders uit. Volgens Jaak De Digitale moet het een bijzonder claustrofobische ervaring geweest zijn. “Je zit in een pak waar je niet uit kan, of zelfs in een lichaam en een leven waar je niet onderuit kan, of het moest via de wenkende dood zijn.”

Dirk Hendrikx had Micha Volders vroeger al eens gevraagd om een soundscape te maken bij een van zijn performances, en het klikte meteen. “Toen hij begon over die kosmonaut die in de ruimte zweeft, voelde ik me direct aangesproken,” zegt Hendrikx. “Zeker het idee om via flashbacks ook af en toe terug te keren naar een situatie van zwaartekracht, want ik wilde de man die opgesloten zit en de dood afwacht in zijn kosmonautenpak contrasteren met het animale, het naakte van de mens. Ergens dromen we er allemaal van om onze instincten te volgen, minder regels te hebben en vrij in onze blote flikker door de bossen te crossen, dus ik kan me voorstellen dat je, zeker als je daar ergens in de ruimte hangt, opnieuw gaat verlangen naar de zwaartekracht.” Met de scènes waarin hij in adamskostuum moest rondhossen in de vrije natuur had Hendrikx geen probleem. Maar als kosmonaut was het toch een beetje zoeken. “Omdat je aan kabeltjes vasthangt, was dat iets technischer. (Lacht) De grootste uitdaging was om niet te veel te gaan acteren, want in zo’n pak heb je natuurlijk alleen maar je gezicht om iets te vertellen of een bepaalde angst uit te drukken.”
“Het was ook heel dubbel, want hoe vertolk je een man die aan het einde geen adem meer krijgt en begint te hallucineren? Is hij aan het hallucineren omdat hij geen adem meer krijgt, of heeft hij misschien een drug gebruikt? En wat ziet hij tijdens zijn hallucinaties? Al die vragen maken het een heel rijke film in zijn leegte.”

Luidop dromen
Jaak De Digitale ziet in de toekomst nog meer potentieel voor dit soort voorstellingen. “Door de opkomst van VR, dat ongeveer dezelfde techniek gebruikt, worden planetaria nu herontdekt door content creators. Vroeger dacht men niet na over de mogelijkheden van zo’n koepel. Jammer eigenlijk, want het is een beklijvend ding dat uitermate geschikt is om emoties los te weken.” Omdat hij nooit eerder een film maakte die zelf opgenomen fictiebeelden mixt met zijn vertrouwde abstracte animaties, kijkt hij erg uit naar de reacties, en is hij tijdens deze voorvertoning gefixeerd op wat werkt en wat niet, zodat hij straks de nodige aanpassingen kan doen. “Daarbij moet ik vooral rekening houden met het verhalende aspect, dat nu veel belangrijker is geworden. We willen laten zien hoe iemand zich voelt in de kosmos, en dat op een manier zoals misschien ook een regisseur als Darren Aronofsky (bekend van cultfilms als Pi en Requiem for a dream, tp) dat zou aanpakken.”
Het minste wat je kan zeggen is dat ook de timing goed zit, met de nakende viering van de vijftigste verjaardag van de maanlanding. “We zouden graag een adaptatie maken van de voorstelling voor gewone optredens, maar een planetarium–tournee door Europa zou natuurlijk nog veel chiquer zijn,” droomt Volders luidop. “De meeste planetaria vinden het trouwens fijn dat hun wereld, waarin ze vooral de educatieve kaart trekken, wordt opengetrokken naar een publiek dat hier anders geen voet binnenzet.” In de zomer reist EON alvast af naar het Bluedot Festival in het Engelse Cheshire. Dat vindt precies een halve eeuw na Neil Armstrongs moonwalk plaats in de schaduw van de reusachtige Lovell Telescope aan het Jodrell Bank Discovery Centre en koppelt een line-up met onder meer Kraftwerk, New Order en Sons of Kemet aan wetenschappelijk experiment, expertenpanels met astronauten en immersive art. Alweer spot on!

> Meteor Musik: EON. 24 & 25/5, 20.00, Planetarium van Brussel