Passieconcert in Laken

In zijn recente, monumentale ‘Bach. Muziek als een wenk van de hemel’ hangt de wereldberoemde dirigent John Eliot Gardiner een fascinerend beeld op van Duitsland ten tijde van Johann Sebastian Bach. Een concertprogramma van het Brusselse ensemble Querelles brengt op Palmzondag muziek uit die op velerlei vlak bewogen tijd.

Voor wie deze pil van de gerenommeerde Britse Sir wat te veel van het goede vindt was er ook nog onlangs op Canvas de aanstekelijke en met muziek gelardeerde documentaire Bach: een passie voor geschiedenis, van en met diezelfde Sir John Eliot Gardiner.
Gardiner schetst op een overtuigende manier in hoofdstuk twee en vijf de politieke wereld van die tijd, de impact van de opkomst en verbreiding van het Lutheranisme en de bloedige godsdienstoorlogen die daaruit voortvloeiden. Ook is er in het boek ruim aandacht voor de filosofische zwaargewichten uit Bachs tijd, met onder meer het denken van Leibniz en Wolff. Net als voor Bachs voorgangers, Schütz, Tunder, Buxtehude, Kuhnau en nog een resem anderen die door de nevelen der tijden zijn vervaagd en vergeten.

Querelles, de naam van het ensemble, is overigens niet toevallig gekozen. In een recent interview verklaart dirigent Vincent Lesage: “Waar wij bijzonder oog voor hebben, is de politieke en sociale context, vandaar onze wat polemisch gekozen naam ‘Querelles’.” Uiteraard heeft die te maken met de roerige tijden waarin Bachs voorgangers leefden en werkten, maar anderzijds ook met puur muzikale keuzes. Zo plaatst veel van deze zeventiende-eeuwse, Duitse muziek die Querelles en Lesage met dit passieprogramma met als titel Wohin soll ich fliehen hin de stemmen en instrumenten tegenover elkaar. Lesage: “De stemmen worden daarbij in principe solistisch gehouden zodat deze uitgedaagd worden om expressief te zingen en niet zozeer met een homogene ‘koorklank’ bezig te zijn. Het ‘orkest’ is in deze periode nog niet gestandaardiseerd, zoals wij dat nu kennen. Wat wel opvalt is dat de strijkers polyfoon worden ingezet en op die manier een ragfijn klanktapijt weven. Soms vullen zij zo de meerstemmigheid van de vocale stemmen aan, soms gaan ze ermee in dialoog.”

De motetten en concerti in dit programma geven erg goed weer wat hun functie was in de tijd waarin ze gecomponeerd werden. Zo zijn de religieuze teksten allesbehalve vrijblijvend. Zingen was dus een actieve manier om het geloof te belijden, op een uitgesproken emotionele manier, volgens de zogenaamde affectenleer uit die tijd. De instrumentale delen, intermezzi en enkele solistische lamenti, nodigen dan weer uit tot meditatie.

Zo kreeg de (actieve) toehoorder inzicht in de Bijbel en de geloofsleer, maar ook de tijd om erover na te denken, dankzij de instrumentale (en dus vrij van expliciete betekenis) delen.

Vincent Lesage is met dit programma niet aan zijn proefstuk toe. Een paar jaar geleden nog bracht hij met het Brusselse Bachkoor de Johannespassie. Als tenor heeft hij met het Collegium Vocale Gent de wereld afgereisd. En hij is in goed gezelschap. Vermelden we onder meer altvioliste Manuela Bucher en organist David Van Bouwel, beiden leden van B’Rock. Dat was recent in de Munt te zien in L’Opera Seria, met René Jacobs. Vaut le détour, zeker weten.

Passieconcert ‘Wohin soll ich fliehen hin’,
zondag 20 maart 2016, 16:00, Sint-Lambertuskerk,
Laken, € 13 > € 19
Stuur een e-mail naar win@bdw.be om kans te maken op een gratis duoticket.