Pools EU-programma eert componist Szymanowski

Onbekend maakt onbemind, zo wil het cliché het. Daar wil het concertprogramma van het Poolse EU-programma duidelijk komaf mee maken. Het is op het lijf geschreven voor fans in spe van Karol Szymanowsk.

Het cultuurprogramma naar aanleiding van het Poolse voorzittersschap van de EU bewijst eer aan Karol Szymanowski (1882-1937). Zo goed als alle genres zijn vertegenwoordigd in vijf producties: een opera, een concerto, een symfonie, een strijkkwartet en een liedrecital. Het is alvast een mooie staalkaart van Szymanowski's productie. Naast twee opera's liet hij onder meer vier symfonieën en twee vioolconcerto's na, evenals een ballet, verschillende werken voor viool en piano, twee strijkkwartetten, liederen met piano- en orkestbegeleiding, koormuziek en veel muziek voor piano solo.

Op 10 september brengt De Munt een concertante versie van Szymanowski's opera Król Roger. Die wordt beschouwd als de belangrijkste uit het Poolse repertoire en een canvas waarop Szymanowski heel wat van zijn eigen sores projecteerde. De componist twijfelde sterk aan zichzelf, zowel op cultureel, spiritueel als seksueel vlak - Szymanowksi was homo. Aanleiding voor Król Roger was een reis naar Sicilië. Hij kwam er onder de indruk van de unieke culturele smeltkroes die de eilandcultuur in zich verenigde, waaronder Byzantijnse, Noorse, Arabische en Spaans-Italiaanse invloeden. In de jaren 1918-1924 kreeg hij meer en meer belangstelling in de vernieuwende muziektaal van collega's als Debussy, Skriabin en Ravel.

Volksmuziek uit Tatrasgebergte
Marc Minkowski treedt op 17.09 aan met de Sinfonia Varsovia, een van de meest gereputeerde Poolse orkesten. Op het programma staat het tweede vioolconcerto uit 1933. Net zoals veel van Szymanowksi's late werken spreekt uit het melodische materiaal duidelijk diens liefde voor de volksmuziek uit het Tatragebergte, in het zuiden van het land. Hij had zo zijn esthetische redenen, al was politiek nooit veraf - zeker niet in de jonge Poolse staat. "Laat onze muziek nationaal zijn in haar karakteristieken, maar laten we niet verzaken aan universaliteit", zo profeteerde Szymanowski. "Nationaal, maar niet provinciaal."

De vierde symfonie, uit 1932, is een van Szymanowski's blijvers. Allicht zit de eenvoudige, aantrekkelijke lyriek er voor iets tussen. Net als de verwerking van twee zwierige nationale Poolse dansen in de finale, de oberek en de mazurka. Szymanowski omschreef die finale overigens zelf als "bijna orgastisch". Op 4 november met het Orchestra of the Polish EU Presidency, een gelegenheidsensemble. En op 12 en 14 december volgen nog een liedrecital (met sopraan Elzbieta Szmytka en pianist Levente Kende) en het Eerste strijkkwartet (met het Akademos Quartet).

Concertenreeks rond Karol Szymanowski
wanneer: 10 september > 14 december 2011
waar:
Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, Brussel
Koninklijk Muziekconservatorium, Regentschapsstraat 30