Tenor Mark Padmore herontdekt Schumann

Overal klinkt de loftrompet als Mark Padmore optreedt. “De meest muzikale Britse tenor van het moment,” juicht de kwaliteitskrant The Guardian. Zopas verscheen zijn nieuwe cd, met liederen van Robert Schumann en tijdgenoot Franz Paul Lachner. Padmore stelt de cd op 10 januari voor in De Munt.

Mark Padmore is een oude bekende bij liefhebbers van barokmuziek. Hij verdiende zijn sporen als ensemblezanger bij de fine fleur van Groot-Brittannië, zoals het Hilliard Ensemble, The Sixteen en The Tallis Scholars. Later trad hij op als de evangelist in de Bach-passies met Philippe Herreweghe en zong hij de hoge tenorpartijen in Franse barokopera's met William Christie. Vorig jaar nog vertolkte hij in De Munt de titelrol van Stravinsky's The Rake's Progress. En nu is er dus Padmores nieuwe cd Schumann: Dichterliebe; Liederkreis; F. Lachner: 5 songs from Sängerfahrt, Op. 33, verschenen bij Harmonia Mundi. De gemene deler tussen die liederen van Schumann en Lachner is het ingenieuze tekstmateriaal van de Duitse dichter Heinrich Heine.
Maar hoe kwam Mark Padmore eigenlijk bij Robert Schumann en vooral bij de nobele onbekende Franz Paul Lachner terecht? "Een paar jaar geleden ben ik gevraagd om een programma te brengen met muziek van tijdgenoten van Franz Schubert. Alle uitvoerders hebben een reeks werken die ze keer op keer brengen; ook het publiek heeft die vaste waarden. Maar het zijn net de onbekende werken die je helpen om dat overbekende repertoire te begrijpen en beter te duiden. Mijn eerste uitdaging was om een repertoire te vinden. Ik stuitte op een opname met Christoph Prégardien en Andreas Staier waarop een paar liederen van Lachner stonden. Prachtige, maar compleet onbekende muziek! En er is zogoed als niets van zijn werk gepubliceerd.
Mijn zoektocht voerde me uiteindelijk naar de British Library waar ik een oude, Weense uitgave vond. Het programma dat we in Brussel brengen, is precies hetzelfde als op de cd. Het eerste deel, met Schumanns Liederkreis, voelt aan als een kleinere versie van de Dichterliebe-cyclus. De muziek in de vijf liederen uit Sängerfahrt van Lachner is muziek die echt wat gothic aandoet. (Lacht hartelijk) Ik bedoel: het is donkere muziek, met verschillende stemmen, echo's, en griezelige figuren als Die Meerfrau. Maar het is ook wonderlijke en heel interessante muziek. Lachner vult een leemte tussen de reuzen van het lied, Schubert en Schumann. Goed, hij gebruikte veel van de gedichten die ook zij op muziek zetten. Maar Lachner was ook een grote vriend van Schubert. Ze brachten heel wat tijd samen door, vooral aan het einde van Schuberts leven. En er is natuurlijk het beroemde 'Im wunderschönen Monat Mai', dat Lachner ook op muziek heeft gezet. En na Lachners romantische griezel volgt Dichterliebe, een reis door de menselijke ziel. Een echt meesterwerk."

Er bestaan honderden opnames van Dichterliebe. Waarom dan toch nog een nieuwe versie?
Mark Padmore: De muziekindustrie en meer bepaald platenmaatschappijen bevinden zich in een interessante tijd. Vroeger bestond het idee dat je als uitvoerder de ultieme, zeg maar de 'definitieve' versie ging maken - of dat die al bestond (lacht). Toen ik opgroeide, bestond er ook een consensus over wat de beste opnames waren. Die kocht je, punt. Voor de Lieder van Schubert en Schumann waren dat dan opnames met pakweg Dietrich Fischer-Dieskau of Fritz Wunderlich. Vandaag is de situatie toch helemaal anders. Het is belangrijker geworden om een soort van dialoog met het publiek tot stand te brengen. De onderliggende gedachte is dat we zelden of nooit nog iets 'definitiefs' afleveren, die ene opname die alle andere naar het archief verwijst of zoiets.
We mogen er nooit mee ophouden deze werken - die zoals je terecht zegt honderden keren zijn opgenomen - te verkennen en te onderzoeken. En ik kan alleen maar hopen dat de opnames vandaag de dag een beetje dichter zijn komen te liggen bij de spanning en de opwinding van het liveconcert. We komen van een tijd waarin liveoptredens zo dicht mogelijk bij opnames moesten aanleunen - bij de perfectie dus. Vandaag moeten opnames iets van de sfeer van het liveoptreden proberen te vatten, met de verbeeldingskracht en de verrassingen die daarbij horen. Ik heb altijd gezegd dat de ontdekking, of nog, de verwondering, een essentieel onderdeel moet zijn van muziek beluisteren, én van muziek maken. (Nadrukkelijk) Wij als uitvoerders mogen nooit zomaar op de planken staan, omwille van de repetitie! Het is precies onze uitdaging om de muziek opnieuw uit te vinden, en een nieuwe manier te vinden om ze te brengen.

Voor deze productie werk je met Kristian Bezuidenhout. Kies jij de pianist, of gaat het andersom?
Padmore: Het is altijd een samenloop van omstandigheden. Het is een goeie zaak om je pianist ontrouw te zijn (lacht). Door muziek met verschillende mensen te maken, vermijd je dat je vast komt te zitten in een stramien. Ik leer altijd iets, van elke pianist. Elke pianist zorgt voor verrassingen, nieuwe benaderingen en perspectieven. Eigenlijk is het uitgangspunt steeds hetzelfde: hoe probeer je iets nieuws?

Je brengt religieuze muziek, opera, recitals... Hoe verschillend is de tekstbenadering voor elk van die genres?
Padmore: Ik ben dol op opera, maar eigenlijk doe ik dat niet zo vaak. Dat heeft deels te maken met het feit dat ik niet voor al té lange periodes weg van mijn familie wil zijn. Ik heb ook heel vaak met Philippe Herreweghe muziek gemaakt. In zekere zin is hij de belangrijkste musicus met wie ik tot hiertoe gewerkt heb. Hij leerde me Bach zingen. En hoe ik een religieuze tekst moest brengen, opdat het publiek die zou verstaan. Hij toonde me ook hoe de tekst door de instrumentalisten beïnvloed wordt. Het gaat dus niet alleen over noten spelen, maar ook over inzicht in de tekst verwerven en dat ook tonen. Voor mij was mijn rol als evangelist in de Passies heel belangrijk. Ook in de Lieder kan ik die ervaring gebruiken. Door het publiek te wijzen op de poëzie, die - wat mij betreft - even belangrijk is als het werk van Schumann of Lachner. Gewoon stellen dat dit 'mooie muziek' is, is niet genoeg voor mij.

Mark Padmore: Heinrich Heine-Lieder
Op 10 januari 2011 om 20 uur
Tickets van 10 tot 37,50 euro

Agenda heeft 3x2 tickets te geef. Mail 'padmore' naar win@bdw.be om kans te maken.