'386:Molière': de ingebeelde misantroop

Molière stond in zijn tijd voor brutaal theater dat zelfs botste met de censuur, maar staat in onze tijd voor braaf bourgeoistoneel. Of niet? 386 jaar na zijn geboorte worden de tragische farcen van de Fransman door Michael De Cock en 't Arsenaal op hun merites beoordeeld.

Een deel van het theaterpubliek schijnt te snakken naar repertoiretheater, maar rechtvaardigt dat ook het teruggrijpen op een al eerder kapotgespeeld auteur als Molière (1622-1673)? Regisseur Michael De Cock van het Mechelse 't Arsenaal is alvast op zoek naar een gefundeerd antwoord: "Enerzijds is Molière cultureel erfgoed. Een aantal van de scènes uit De ingebeelde zieke ken ik al van in de middelbare school. Maar in Frankrijk, waar ik af en toe kom, staat hij op dit moment symbool voor alles wat niet meer hoort in het theater. Toch ben ik altijd gefascineerd gebleven door de figuur van Molière. Ariane Mnouchkine (de bekende Franse regisseur en oprichtster van het Théâtre du Soleil, mb) toont in haar film over hem dat wij ons vandaag nauwelijks nog kunnen voorstellen welke impact hij vier eeuwen geleden had. Zijn stukken waren veel brutaler dan het gemiddelde stuk van vandaag. Qua subsidies had hij nochtans ongeveer hetzelfde probleem als wij nu: hij hing af van het mecenaat. Maar toch was Tartuffe zo scherp dat het door de aartsbisschop werd verboden."

Twee halen, één betalen
Voor hij in Parijs door Lodewijk XIV in de armen werd gesloten, had Jean-Baptiste Poquelin (Molières echte naam) ook al gevangen gezeten en was hij, achtervolgd door schulden, met zijn troupe door de provincie getrokken. De sfeer van dat rondtrekkende gezelschap, die ook in de film van Mnouchkine benadrukt wordt, deden De Cock en componist Rudi Genbrugge denken aan de films van Emir Kusturica. Om de groepsdynamiek en de muzikale vertaling ervan in de productie binnen te brengen, leerden de acteurs allemaal een verschillend instrument bespelen, om op de scène zelf hun muziek te kunnen maken. Hoewel Molières opvoeringen comédies-ballets waren waarvoor Lully en Charpentier de muziek schreven, is dat een radicale keuze.

De Cock: "Onderweg vloek je er wel eens om, omdat de helft van de repetitietijd naar dat instrument gaat, maar nu we uiteindelijk met Molière aan de slag zijn, willen we het goed doen. Dezelfde gulzigheid heeft mij ervoor doen kiezen om meteen twee van zijn stukken te spelen, met dezelfde zes mensen die alle rollen voor hun rekening nemen. We maken er geen mishmash van zoals ze soms met Shakespeare doen. We zetten De misantroop en De ingebeelde zieke naast elkaar - farcen waarin de hoofdpersonages tragische eenzame mensen zijn die iets vertellen over de condition humaine. In De misantroop hebben we wel wat geknipt, zodat het stuk nu vooral gaat over wat er zich in het hoofd afspeelt van die man die geïsoleerd is geraakt omdat hij zich zo principieel opstelt. We spelen dat op een uur, maar verstild en helemaal niet snel. De ingebeelde zieke is dan weer veel meer naar buiten gekeerd. Het is de klucht der kluchten, hoewel Molière het stuk geschreven heeft toen hij zelf al ziek was. Hij stierf tijdens de voorstellingenreeks. Terwijl De misantroop over een jeugdprobleem gaat, handelt dit stuk over een oude man.

Natuurlijk bots je ook in Vlaanderen op de traditie van die stukken, maar ik denk dat we met onze aanpak trouw zijn aan het werk, ook al is erin geknipt. Het is de bedoeling het werk eens te wegen, door op zoek te gaan naar de essentie, waardoor je op een menselijkheid zou moeten stoten die je vandaag ook herkent. Dat is volgens mij een relevante manier om repertoiretoneel te brengen."

:: 386:Molière - 't Arsenaal
wanneer: 3 november 2008 om 20.15 uur
waar: CC Sint-Pieters-Woluwe, Charles Thielemanslaan 93, Sint-Pieters-Woluwe - 02-773.05.92 - kunst.cultuur@woluwe1150.be
inkom: 7,2 / 8,2 euro