Amalgama: 'Verbeelding volstaat om muziek te maken'

Amalgama is een project van de Mexicaanse percussionist en multi-instrumentalist Osvaldo Hernandez. Met zijn vrouw Patricia Van Cauwenberge en Mina Kanto neemt hij het jonge publiek mee op ontdekkingstocht naar Latijns-Amerika aan de hand van volksinstrumenten van de Maya's, Azteken en Inca's en de beïnvloeding door de Europese en Afrikaanse cultuur sinds de ontdekking van Amerika.

Osvaldo Hernandez Napoles komt uit Ixmiquilpan, een dorp in het centrum van Mexico. "Ik behoor tot de etnie van de Otomi-indianen. Mijn ouders zijn uit economische noodzaak naar Mexico City moeten verhuizen toen ik nog een kind was. Maar ik ben steeds in contact gebleven met mijn geboortedorp. Ik vond het belangrijk te begrijpen hoe mijn volk leeft. In de moderne samenleving dreigen die traditionele culturen te verdwijnen. Dat wil ik absoluut vermijden door mensen te laten kennismaken met mijn cultuur. Maar ik ben geen antropoloog noch etnomusicoloog. Ik ben een autodidact en doe alles uit passie."

Hernandez' woonkamer in Evere heeft anders wel iets weg van een etnomusicologisch museum. Overal zijn er instrumenten: grote trommels op de grond, kleine trommels op de kasten, allerhande snaarinstrumenten aan de muur… Het zijn voornamelijk volksinstrumenten uit Centraal- en Zuid-Amerika. Hernandez fronst zijn wenkbrauwen als ik hem wijs op de charango, een inheems snaarinstrument uit Bolivia gemaakt van het karkas van een gordeldier, een bedreigde diersoort. "Indianen maken hun charango's zo al eeuwenlang. Het is zoals de zeeschildpadden in Mexico, indianen eten het vlees en gebruiken het karkas als percussie-instrument. Als vandaag een indiaan een schildpad vangt, vliegt hij in de gevangenis, maar het is heus niet door de indianen dat de schildpadden met uitsterven bedreigd zijn. Wel door de industriële visvangst van grote Japanse schepen. De indianen hebben altijd in harmonie met de natuur geleefd. Het is de moderne samenleving die de ecosystemen verwoest en daarmee ook de inheemse volkeren en tradities."

Mengelmoes
Amalgama betekent letterlijk 'mengelmoes'. Het project is begonnen bij Jeunesses Musicales en wil verder gaan dan de latinoclichés. "Dus geen salsa en geen cumbia. We beginnen bij de inheemse culturen, maar leggen ook de geschiedenis van de kolonisatie uit en de muzikale invloeden uit Afrika en Europa die daaruit voortvloeiden." Het trio bespeelt instrumenten die oorspronkelijk geen instrumenten zijn, zoals koehoorns of schelpen. "We spelen ook op zeer eenvoudige instrumenten uit bamboe of op basis van pitten om aan de kinderen te laten zien dat een economische investering niet nodig is om muziek te spelen. Verbeelding volstaat!"

De Afrikaanse invloeden komen aan bod met percussie-instrumenten als de cajón, de cajita en de chekere. Erg spectaculair is de boleadoras-dans die Patricia Van Cauwenberge heeft aangeleerd bij de Argentijnse gaucho's (cowboys). De boleadoras is een voormalig jachtwapen, een soort lasso met aan weerszijden houten bollen die al dansend ritmisch op de grond geslagen worden.

Osvaldo Hernandez woont sinds 1988 in Brussel. Hij is gekomen voor een project met klassiek geschoolde muzikanten dat drie maanden zou duren. "In die tijd waren er in Brussel niet veel wereldmuzikanten. Ik werd steeds gevraagd voor andere projecten en uiteindelijk ben ik gebleven. Maar ik blijf in contact met mijn dorp en wil er ook naar terugkeren. Mijn levensproject is er een centrum voor populaire kunsten op te richten om de volkstradities te bewaren. In Mexico is er nog veel sociale discriminatie. Toen ik klassieke muziek wou gaan studeren hebben ze mij geweigerd door mijn sociale status. Ik was nochtans geslaagd voor mijn toegangsexamen. Dat is onaanvaardbaar! Mijn centrum zal voor iedereen toegankelijk zijn."

:: Amalgama
wanneer: 6 december 2008 om 15.00 uur
waar: FLAGEY, Heilig Kruisplein, Elsene, 02-641.10.20, info@flagey.be
inkom: €6/8