Ambities van een filmmaker: Nabil Ben Yadir

Tijd om de derde Molenbekenaar voor te stellen die geen filmschool nodig had om regisseur te worden. Nabil Ben Yadir legt vandaag de laatste hand aan een ambitieuze langspeelfilm. Hij herschreef zijn sociaal drama tot een komedie, want "er is meer nood aan een lach dan aan een traan."

Het is een plezier om Nabil Ben Yadir (29) aan het werk te zien. Bijvoorbeeld op de zesentwintigste dag van de opnames van de speelfilm Les Barons. De baronnen in kwestie heten Mounir, Aziz en Hassan en wonen in een volkse buurt in Brussel. Een baron schuwt de actie zoveel als hij kan. Een baron beseft dat elke mens slechts een beperkt aantal stappen ter beschikking heeft. Zo min mogelijk stappen zetten om op die manier je krediet niet te snel te verspelen, dat is de boodschap. Alleen heeft baron Hassan stiekem wel ambitie. Hij droomt er van om volle zalen te laten lachen. Maar zijn vader vindt grappen maken geen ernstig beroep. Een echt beroep herken je aan het loonbriefje. Buschauffeur bijvoorbeeld. Mounir wil eeuwig baron blijven. Hassan wil slagen in het leven, en dat betekent dat hij zijn wijk zal moeten verlaten. Maar een wijk verlaat je niet. Een wijk ontvlucht je. Vluchten vereist lopen, en een loper is niet langer een baron.

Hevig
"Hassan, dat ben ik." Nabil Ben Yadir windt er geen doekjes om. Hij groeide op in de buurt rond metrostation Ribaucourt. "Dit is mijn verhaal. Maar je moet mijn verhaal tussen haakjes zetten. Een autobiografie zou een veel te vervelende film opleveren. Of een te ernstige film. Mijn leven was niet altijd even grappig. Kortom, ik heb veel dingen veranderd. Maar de Hassan van het begin van de film, dat ben ik. De Hassan die ervan droomt om volle zalen te doen lachen, maar de moed niet vindt om het podium op te kruipen."

Ik geloof hem voor geen meter. Waarom? Ik heb Ben Yadir een uur aan het werk gezien, en de man is de Johan Boskamp onder de filmregisseurs. Energie voor drie, aandacht voor alles. Of hij een goede filmregisseur is, zal nog moeten blijken. Maar in het motiveren van een filmploeg kent hij zijn gelijke niet. Een net iets te hevige schouderklop hier, een kwinkslag daar en op gezette tijden buldert hij 'super!' of 'te gek!'. Hoofdrolspeler Nader Boussandel heeft nog maar net richtlijnen gekregen of daar overlegt Ben Yadir al met director of photography Danny Elsen (De Zaak Alzheimer, Buitenspel). Nog snel een grap en daar roept hij al weer 'en actie!'. We bevinden ons in de gezellig oubollige theaterzaal van de Résidence Palace met rode gordijnen die nog echte rode gordijnen zijn. We zijn er getuige van een droomsequentie: Hassan droomt dat zijn vader, gespeeld door Salah Eddine Benmoussa, in een boxershort met de Amerikaanse stars-and-stripes het dolenthousiaste publiek van een cabaret vermaakt door een gouwe ouwe te zingen: 'Capri, c'est fini / je ne crois pas / que j'y retournerai un jour'.

Baer en Decleir
Nabil Ben Yadir leeft zichtbaar met zijn personages mee. Zijn geestdrift werkt ongelooflijk aanstekelijk. En dat beweert dan dat hij geen podium op durft. "Ik voel me inderdaad enorm in mijn sas op deze set. Maar ik ben omringd door allemaal bekwame mensen. Ik doe dit niet alleen. Helemaal alleen voor een volle zaal mensen staan die speciaal voor jou gekomen zijn, dat is iets anders. Ik denk niet dat ik dat ooit zal durven," zegt Ben Yadir lachend. Zijn woorden zijn nog niet koud of hij vraagt de crew als een volleerde ceremoniemeester om een applaus voor Edouard Baer, die er zijn laatste opname op heeft zitten. De rol van gladde praatjesmaker en cabaretuitbater is de Franse filmster op het lijf geschreven. Deze zomer was hij zelf nog ceremoniemeester op het filmfestival van Cannes. Baer is al even goed geluimd als Ben Yadir. "Komaan Danny, beeld je in dat ik Catherine Deneuve ben. (Tegen de anderen:) Er bestaan geen onbenullige opnames. Verlaat de zaal, mensen! Jullie zijn niet klaar voor deze grote emoties," zwanst hij. Na een emotionele omhelzing met Ben Yadir geeft hij een lid van de crew nog snel een handtekening, en weg is Baer.

"Edouard Baer is een geschenk dat uit de hemel is komen vallen. Nader speelde hem het scenario door. Hij was onder de indruk en kwam aan boord. Voor een peulschil, want je moet niet denken dat we hem kunnen betalen. Baer is niet onze enige ster. Ook Jan Decleir doet mee. Wat een kerel! Hij speelt Lucien, de laatste kruidenier die in de wijk van de baronnen overeind gebleven is. Hij is zowat een tweede vader voor de gasten. Jan is een van mijn favoriete acteurs sinds ik op school Daens zag. Ook in De Zaak Alzheimer speelt hij de pannen van het dak. Was me dat een goeie thriller, zeg. Een aantal van onze acteurs hebben nauwelijks filmervaring, maar Jan stelt ze meteen op hun gemak."

Geweigerd
Net als Mourad Boucif en Taylan Barman, die we in de vorige weken leerden kennen, leerde Nabil Ben Yadir zichzelf hoe je een film regisseert. "Bij mij is alles begonnen toen ik ben beginnen schrijven. Aanvankelijk waren het vooral afwezigheidsbriefjes voor vrienden die een dagje gebrost hadden. Maar daarna ook scenario's. Het vak zelf heb ik geleerd door heel veel naar films te kijken. In het begin keek ik vooral naar Bollywoodfilms, want daar was mijn moeder dol op." Ben Yadir tekent en wou zich op zijn twintigste inschrijven op een kunstschool. "Maar ik werd geweigerd. Ik kreeg te horen: 'Als jij de schroevendraaier even behendig hanteert als het potlood, dan zal je een zeer goede mecanicien worden.' Ik zal het nooit vergeten. Toen ik mijn diploma A2 elektromechanica behaald had, heb ik tegen mijn ouders gezegd: 'Dit is voor jullie, en nu volg ik mijn weg.' Op mijn tweeëntwintigste heb ik nog eens geprobeerd om op een kunstschool binnen te raken, maar ik werd opnieuw geweigerd. Ik redeneerde dat ik het dan zeker niet op een filmschool moest proberen. Maar daar ben ik niet rouwig op. Filmen moet een plezier blijven."

Ben Yadir schreef het scenario voor Les Barons jaren geleden. "In het begin was het een sociaal drama. Al schrijvend leerde ik schrijven. Ik zag in dat er meer nood is aan een lach dan aan een traan. Ik denk dat een goede komedie makkelijker taboes kan doorbreken en mensen beter samen brengt. Volgens mij heeft Brussel meer nood aan een komedie waarin Hassan en Mounir tonen dat ze ook iets kunnen en helemaal geen terroristen zijn. Les Barons moet een snedige komedie worden waarin Hassan nu eens niet als slachtoffer wordt voorgesteld of met de grote integratieproblemen worstelt, maar waarin hij zich zoals elke Belg afvraagt wat hij met zijn leven wil aanvangen. Verwacht dus geen preek over waarden maar iets anders, iets eenvoudig maar doeltreffend. Samen met Danny Elsen koos ik voor gedesatureerde kleuren omwille van het contrast met de uitbundige scènes vol spoken, angstdromen en zotternijen."

Op dit moment werkt Ben Yadir aan de montage van Les Barons. Hij lijkt zijn roeping gevonden te hebben. "Het scenario voor een tweede langspeelfilm is al af. Ik hou niet meer op met schrijven. En het blijft niet bij filmscenario's. Mourade Zeguendi (de KVS-acteur die een rol heeft in Les Barons, red.) en KVS-regisseur Ruud Gielens wachten op mijn eerste theatertekst." Bedrijven met een vacature voor een A2 elektromechanica hoeven voorlopig niet bij Nabil Ben Yadir aan te kloppen.