BDW Opinie : Totaalkunst

Als mijn trammetje voor het rode licht staat voor het Stoclethuis in Sint-Pieters-Woluwe, dan zit ik het majestueuze gebouw heel regelmatig van achter het raampje te bewonderen. Op de middenberm van de Tervurenlaan staan geregeld toeristen het pand (1905-1911) van architect Josef Hoffmann te fotograferen.

door Anne Brumagne, hoofdredacteur Brussel Deze Week

Wellicht zijn ze net zo gefrustreerd als ik dat we van het Gesamtkunstwerk - waarvan buiten en binnen onverbrekelijk samenhoren - alleen de buitenkant te zien krijgen. Afgelopen weekend werd het gebouw van de Wiener Secession tijdens een bijeenkomst in het Spaanse Sevilla uitgeroepen tot werelderfgoed. Financieel levert die erkenning niets op, maar er is wel heel wat prestige aan de titel verbonden.

Sinds België in 1996 eindelijk aanvaard werd als (147ste!) lid van de Unesco-conventie voor cultureel en natuurlijk erfgoed, die al in 1972 werd ingesteld, is het snel gegaan. Vlaanderen kan intussen pronken met de begijnhoven, de belforten, de Brugse binnenstad en met het Antwerpse Plantin-Moretushuis, die allemaal op de werelderfgoedlijst staan. In Brussel gingen de Grote Markt en vier woningen van Victor Horta het Stoclethuis vooraf.

Niet elk dossier wordt zomaar aanvaard. In Sevilla werd er bijvoorbeeld gediscussieerd over een grensoverschrijdend dossier met verschillende gebouwen van Le Corbusier, waaronder Maison Guiette in Antwerpen, maar dat dossier werd niet goedgekeurd. Eén cultuurlandschap werd zelfs weer van de lijst gehaald: de vallei van de Elbe in Dresden. Want daar plant men blijkbaar een brug met vier rijbanen dwars door dat landschap, en dat zint de Unesco niet. Laten we hopen dat zo'n schrapping het Stoclethuis nooit overkomt. Helemaal verzekerd is de toekomst immers nog niet. Het Brussels Gewest heeft na het exterieur ook het interieur beschermd, juist om die eenheid. Drie van de vier erfgenamen van Stoclet zijn het daar niet mee eens en hebben een rechtszaak aangespannen. Delen van het interieur kunnen door die bescherming immers niet meer apart te gelde worden gemaakt. Een moeilijk te begrijpen houding van de erven van een visionair als Stoclet, die Hoffmann de kans gaf zijn meesterwerk te realiseren...

Het Stoclethuis is geen pand waar grote toeristenstromen doorheen kunnen worden gevoerd. Daarvoor is het te kwetsbaar. Maar er moeten toch formules gevonden kunnen worden om beperktere groepen van geïnteresseerden te laten kennismaken met deze parel?