Betalen voor een foto van het Atomium

Foto's van het Atomium mogen niet zomaar worden gepubliceerd: op het symbool van Expo 58 rust een auteursrecht. Dat zorgt meteen voor enige verwarring: wie moet nu betalen en wie niet?

Veel amateurfotografen zijn zich er niet van bewust, maar wie het Atomium wil afbeelden, moet auteursrechten betalen. De stad Mechelen kwam daar onlangs pijnlijk achter toen ze de tentoonstelling Anno Expo lanceerde - een tentoonstelling naar aanleiding van de verjaardag van Expo 58.

"Het is een absurde regel, maar tegelijkertijd een regel die dient om de artistieke en creatieve vrijheid van de mensen te beschermen," zegt Bart Somers (Open VLD), burgemeester van Mechelen. Maar in dit geval hypothekeert dat wel onze tentoonstelling, dus wij roepen op tot een culturele guerillastrijd."

Mechelen protesteert tegen de auteursrechten en probeert het probleem op een originele manier te omzeilen: via het fotobewerkingsprogramma Photoshop of met eigen creaties.

Hoe werkt dat auteursrecht?
"Het Atomium is eigenlijk een kunstwerk en is daarom beschermd," legt Bruno De Lille van de vzw Atomium uit. "De familie Waterkeyn - de familie van de architect van de bekende bollen - bezit het auteursrecht. Telkens wanneer iemand het Atomium wil afbeelden, moet hij of zij daar eigenlijk voor betalen aan de auteur, in dit geval de familie Waterkeyn."

Toch zijn er uitzonderingen, zegt Thierry Dachelet van auteursrechtenvereniging Sabam: "Je moet niet betalen wanneer de afbeelding actualiteitsgebonden gebruikt wordt. Wanneer men dit jaar dus een evenement wil aankondigen in het kader van 50 jaar Expo 58, zijn daar geen auteursrechten aan verbonden."

Jaarlijks ontvangen de nabestaanden van architect Waterkeyn zo'n 25.000 euro aan auteursrechten. Wie een beeld van het Atomium gebruikt voor commerciële doelen moet dus betalen. Maar wat met een afbeelding van de negen bollen op een van de vele blogs?

"Op een blog mogen geen foto's van het Atomium gebruikt worden zonder daar vooraf de toestemming toe gekregen te hebben," legt Dachelet uit. Maar De Lille van de vzw Atomium nuanceert:

"Omdat we ervan uit gingen dat het Atomium dit jaar erg veel afgebeeld zal worden, hebben we gezegd dat de amateurs in 2008 niet moeten betalen."

Het Atomium is geen alleenstaand geval. Ook op gebouwen als het Flagey of Berlaymont rust er een auteursrecht.