Bezonken Rood van Toneelhuis en Ro Theater

Bezonken rood (Rouge décanté) is een indringende monoloog geschreven door een van de grootste nog levende Nederlandse schrijvers, en vertolkt door een van de beste Vlaamse acteurs. Geen wonder dat de productie tijdens het festival van Avignon in 2006 hoge ogen gooide.

"Het beste wat mensen elkaar kunnen toewensen is dat ze niet van elkaar zullen gaan houden." Het is maar een van de zinnen uit Bezonken rood - Jeroen Brouwers' autobiografische boek uit 1981 - waar een mens niet meteen van terug heeft. De Nederlander Brouwers (geboren in Djakarta in 1940) woont sinds 1993 in het kleine Vlaamse dorpje Zutendaal en is een van de meest gelauwerde schrijvers uit het Nederlandse taalgebied. Van 1964 tot 1976 werkte hij in Brussel bij uitgeverij Manteau, dat onder meer de debuten van Louis Paul Boon en Hugo Claus uitbracht. Vorig jaar weigerde Brouwers nog de prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren, uit onvrede met de volgens hem beledigend lage geldprijs die eraan verbonden is.

In Bezonken Rood fictionaliseerde deze eigenwijze meesterstilist het verhaal van zijn traumatiserende jeugdjaren na de Japanse invasie van Indonesië (het toenmalige Nederlands-Indië) in 1943. De jonge Brouwers werd toen met zijn grootmoeder, moeder en zus in een mensonwaardig Japans interneringskamp vastgehouden. Hij ontwikkelde er een hechte relatie met zijn moeder, maar die 'verraadt' hem door hem meteen na de bevrijding en de repatriëring naar Nederland op internaat te sturen. De verschrikkelijke omstandigheden in het kamp enerzijds, en de complexe relatie met zijn moeder anderzijds, zullen zijn verdere leven en schrijverschap bepalen. Brouwers' personage lijdt onder angstaanvallen en een afgebrokkeld zelfbeeld. Als remedie daartegen componeert hij zorgvuldig een samenhangende literaire wereld waarin: "Niets bestaat dat niet iets anders aanraakt." Bezonken Rood is een deel van die creatie van de geest, en daarom speelt de theaterbewerking van de roman zich ook nadrukkelijk af in het hoofd van de verteller.

Vloeibaar gezicht
Regisseur Guy Cassiers van het Antwerpse Toneelhuis bedient zich voor zijn typerende, uitgepuurde maar toch spectaculaire beeldtaal van een vernuftig multimediasysteem dat metaforen aanlevert voor de geestesgesteldheid van Brouwers' personage. Acteur Dirk Roofthooft zet daar zijn verbluffende vertolking tegenover. Roofthooft bracht ook al de monologen De keizer van het verlies en De koning van het plagiaat van Jan Fabre, en speelt Bezonken Rood zowel in het Nederlands, als in het Engels en het Frans. Avignon droeg hem op handen.

Dirk Roofthooft: "Ik streef ernaar het stuk te brengen zonder nog te beseffen dat ik het in een andere taal speel. Aan de vertalingen werk ik dus heel hard. Met een Franse en een Engelse leraar ga ik tot in de details in op de tekst. Dat is een ontdekkingstocht die ook nieuwe gevoeligheden en betekenissen in de tekst aan het licht brengt."

In Bezonken Rood spelen ook het beeld en de livemuziek een belangrijke rol. Camera's registreren en projecteren Roofthooft permanent en dat gebeurt niet alleen om zijn eenzelvige personage dichter bij de toeschouwer in de zaal te brengen.

Roofthooft: "Jeroen Brouwers heeft vreselijke dingen meegemaakt in dat kamp, maar het boek gaat vooral over de gevolgen daarvan. Het gaat over een man die nu ter plaatse blijft trappelen, die ongevoelig is geworden en paniekaanvallen krijgt. Hij beschrijft dat als de angst heel groot wordt, het hem voorkomt alsof zijn gezicht vloeibaar wordt en van hem afdruipt. Dat is een belangrijke zin die Guy Cassiers, klankman Peter Misotten en mezelf heeft geïnspireerd. Wat de muziek betreft heb ik zelfs in mijn contract laten zetten dat geluidsontwerper en -uitvoerder Diederik De Cock bij elke herneming aanwezig moet zijn. Die man heeft een fantastisch geluidslandschap gecreëerd en voelt echt aan als een medespeler."

:: Bezonken Rood - Toneelhuis / Ro Theater
wanneer: 8, 9, 11 en 12 april om 20.30 uur
waar: Hallen van Schaarbeek, Koninklijke Sinte-Mariastraat 22, Schaarbeek - 02-218.21.07 - info@halles.be
tickets: 10/15 euro