D°eFFeKt speelt Antigone

Op het eerste gezicht is dat het lijk van je beminde broer daar. Het ligt te rotten buiten de muren van de stad die hij heeft verraden. Als zus vind je het je taak om hem fatsoenlijk te begraven, maar dat heeft de vader van je lief, de koning, nadrukkelijk verboden. Wat te doen?

De bovenstaande situatie is, ietwat schematisch voorgesteld, degene waarin de felle Antigone - dochter van Oedipus en zus van de gesneuvelde broers Polynices en Eteocles - zich bevindt nadat koning Creon de orde in de betwiste stad Thebe enigszins heeft hersteld. Lang moet Antigone echter niet nadenken: ze voelt zich verantwoordelijk, overtreedt dus de wet en wil daar blijkbaar ook per se voor boeten, zelfs als Creon voorstelt om de zaak voor de lieve vrede blauwblauw te laten. Beider visies op verantwoordelijkheid, principes, compromissen, plichtsbesef, machtsuitoefening en lotsbestemming lopen duidelijk uit elkaar, en uiteindelijk ook op tragische wijze af. De Griekse toneelschrijver Sophocles maakte dat al duidelijk in zijn oerversie van het verhaal, en zijn twintigste-eeuwse Franse collega Jean Anouilh zette met meer geavanceerde theatercodes de noodlottigheid nog extra in de verf, en versterkte de actualiteitswaarde van de behandelde vraagstukken.

Zand erover?
In De Markten brengt theatergezelschap D°eFFeKt een uitgepuurde versie van Anouilhs klassieker. D°eFFeKt werd drie jaar geleden in de schoot van De Markten opgericht door regisseur en lesgeefster An Vandevelde om de 'afgestudeerden' van haar gevorderdencursus 'Toneel is spelen' te laten doorstromen naar amateurproducties onder professionele begeleiding. Dat gebeurt vandaag onder het label LAPLAN waarmee De Markten educatie, creatie en presentatie voor de professionele en niet-professionele kunstenaars in verschillende disciplines ondersteunt.

Regisseur Koen Boesman, in een parallel leven een van de bezielers van TG Vagevuur, neemt dit jaar een van de twee producties van D°eFFeKt voor zijn rekening. Hij beschikt over een cast van acht acteurs en dat zijn allemaal Brusselaars. Antigone is in zekere zin het tweede deel van een tweeluik over machthebbers en hun machtspolitiek, na Caligula van Albert Camus vorig jaar. Boesman: "Antigone is een mooi en toegankelijk stuk dat daarom ook nog heel vaak gespeeld wordt. Centraal in het conflict tussen Antigone en Creon staat de vraag hoe je in de realiteit kunt of moet staan: Antigone gaat voor grootse dromen en idealen waar ze desnoods voor wil sterven. Creon kiest voor de zakelijke kant en wil zoveel mogelijk mensen tevreden zien. Alles draait rond de botsing van die twee karakters. Wij willen het zo brengen dat wordt opengelaten wie er nu gelijk heeft. Vaak wordt het stuk opgevoerd als een romantisch drama, waarin Antigone het bij het rechte eind heeft. Creon komt daardoor dan ook meestal over als een wrede smeerlap. Maar waar Caligula zijn macht bewust gebruikte om mensen te tergen kreeg Creon de macht ongewild in de schoot geworpen. Hij zoekt als een technocraat de weg van de minste weerstand maar ziet zichzelf daarbij tot wreedheden gedwongen. In de lange duoscène geeft hij haar trouwens de kans om tot een vergelijk te komen. Hij haalt zelfs haar motieven voor de begraving onderuit, maar toch volhardt ze. Het antwoord op de vraag voor wie van de twee het meest te zeggen valt, laat Anouilh aan ons over."

D°eFFeKt wil de tekst vooral de tekst laten zijn, al werd hij hertaald naar een 'Vlaamse', licht dialectische taal die het vertelde dichter bij ons brengt. Boesman: "Het wordt niet platvloers, maar juist erg gemeend. We proberen die volkse taal te verheffen, zoals Hugo Claus of Filip Vanluchene deden. We gebruiken bijvoorbeeld consequent de dubbele negatie, die ook weer dat postmoderne, onopgeloste conflict in de verf zet. We kiezen voor de rauwe, simpele enscenering die het stuk eist. Het is moeilijk om zo'n filosofisch praatstuk levendig te krijgen, maar dit is een straffe groep die daarvoor de spelvaardigheid en gevoeligheid heeft ontwikkeld."

:: Antigone - D°eFFeKt
wanneer: 9, 10, 11, 16 en 17 mei om 20.30 uur
waar: De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel - 02-512.34.25 - demarkten@demarkten.be
tickets: 6,20/8 euro