De Brusselse connectie van de Canvascollectie

Van een scheiding is vooralsnog geen sprake. In barre politieke tijden zocht de tweede reeks van het tv-programma De Canvascollectie aansluiting bij de Franstalige collega's van de RTBF. Over heel België mochten (amateur)kunstenaars hun werk laten keuren door een professionele jury. Die selecteerde driehonderd werken die nu te zien zijn in de gelijknamige tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten.

De eerste selectieronde in Wiels bracht maar liefst 820 kunstenaars uit Brussel en Vlaams-Brabant op de been. Vijftig daarvan krijgen een plek in het PSK. Agenda sprak in twee tongen met twee van de overlevers: schilder Karen Vermeren en tekenaar Michel Goyon.

Karen Vermeren (1982) studeerde schilderkunst aan Sint-Lucas in Gent en daarna nog in Finland, Noorwegen en Antwerpen. Een paar jaar geleden bleef ze aan Brussel haken, waar ze nu ook zelf lesgeeft aan Sint-Lukas. Haar atelier heeft ze in het leegstaande Renold-gebouw aan het Noordstation, haar werk was al te zien op verschillende (groeps)tentoonstel-

lingen. In het Paleis voor Schone Kunsten hangen twee delen van haar triptiek Valdera, een studie op schaal voor de inkomhal van Bozar, van verf en tape op papier (zie cover), genoemd naar de plaats in Toscane waar Vermeren het afgebeelde berglandschap met terrasbouw zag.

Vermeren: "Ik heb altijd geschipperd tussen papier en doek, maar papier laat toch meer toe. Ik werk ook graag in situ. Het schilderen op muren is begonnen in Finland. Daar merkte ik dat de muren me toelieten om mijn schilderijen anders te begrenzen. Uiteindelijk heb ik die architectuur ook in mijn schilderijen binnengebracht."

Een landschapsschilder mogen we haar dus niet noemen. "Van in mijn studententijd ben ik bezig met de natuur. Die fascinatie is er nog: ik ga altijd ter plaatse landschappen opzoeken die ik daarna in beelden omzet. Maar ik schilder eerder natuurlijke processen. Een landschap verandert voortdurend. Daar plaats ik dan dat architecturale kader tegenover."

Vermeren heeft maar heel even moeten nadenken over haar deelname aan De Canvascollectie, en ze heeft ook collega-kunstenaars aangespoord om deel te nemen. "Twee jaar geleden was er kritiek op de wedstrijd en dan vooral op de manier waarop de kunstenaars in beeld kwamen. Maar ik vind het toch een mooi initiatief, omdat het het grote publiek in contact brengt met kunst. Ik begrijp dat kunstenaars die al wat ouder zijn het er moeilijker mee hebben om hun werk aan een jury te moeten voorleggen. En naast de amateurs die goed bezig zijn, zijn er ook deelnemers die snel eventjes een paar werken maken, en zo de kwaliteit naar beneden halen. Willekeur en subjectiviteit in de beoordeling zijn ook onvermijdelijk. Er zijn trouwens ook critici die het behoorlijk moeilijk hebben met het landschap in de hedendaagse kunst."

Heilige schriften
Als kind kreeg Michel Goyon (1963) van zijn grootmoeder plasticine in verschillende kleuren. Daar lijkt de kiem van zijn huidige werk te zijn gelegd. Goyon: "Als ik een film zag dan bouwde ik alle figuurtjes daarvan na met plasticine, en dat ben ik blijven doen tot mijn twintigste. Vanaf mijn veertiende ben ik ook beginnen te tekenen, en dat is altijd belangrijker geworden." Op de Académie des Beaux-Arts in Bourges heeft Goyon vooral geleerd dat hij kon doen wat hij wou, en dat doet hij sindsdien dan ook. In zijn rijhuis in Sint-Gillis werkt hij al bijna twintig jaar continu met de sigarettenpeuk in de mondhoek aan zijn volgekleurde en duizelingwekkend ingenieus verknipte cahiers.

"De oudste cahiers die ik nog heb dateren van 1978. Losse tekeningen heb ik zelden gemaakt. Zo'n schrift is de wervelkolom van mijn werk. Ik gebruik potloden, stiften en markeerstiften, maar er komen nog andere technieken bij kijken. Omdat ik niet genoeg geld had om olieverf te kopen, ben ik op een bepaald moment varkensvet gaan mengen met de pigmenten uit gebruikte stiften. Ik vet ook soms de bladzijden in zodat ze transparant worden. Zo bevat de volgende bladzijde soms weerspiegelingen van de vorige, die ik dan verder uitwerk. Het cadavre exquis is een belangrijke basis voor mijn werk. De cahiers zijn het resultaat van een soort alchemie tussen voorbeelden uit films en strips, eigen verbeelding en intuïtie. Terugkerende motieven zijn het menselijke lichaam - zowel de binnenkant als de buitenkant - religie en gevulgariseerde wetenschap, soms in een onmogelijke, abstracte of ironische combinatie."

Kunnen we spreken van een obsessie? "Dat is veel gezegd, maar mijn werk doet me wel leven. Het is ook duidelijk niet iets dat ik voor de kost doe. Voor de verkoop zijn de cahiers te fragiel. Soms maak ik kleurkopieën op een kleine oplage, en het is mijn kleine utopie dat de tekeningen tot leven kunnen komen door ze te filmen."

Van concoursen houdt Goyon niet zo, want afgewezen worden is niet leuk. "Ik heb aan La Collection RTBF deelgenomen omdat Wiels maar vijf minuten hiervandaan was met de tram. Ik vind het vooral een goed initiatief omdat het zo open is. Het artistieke milieu is anders toch vaak elitair." Zijn vier geselecteerde cahiers maken deel uit van een geheel van twaalf, met duizenden tekeningen die Goyon in een periode van zes jaar heeft gemaakt.

Brusselaars met talent

Het tweeluik La Tour de Bruxelles en Automne is duidelijk afkomstig van een Brusselaar. De bevreemdende fotomontage van Eric de Ville verwijst natuurlijk naar de schilderijen met de toren van Babel van zijn illustere stadsgenoot Pieter Bruegel.

Wie beoefent vandaag nog de kunst van de houtsnede? Nathalie Van de Walle dus. Met de eenvoud van dit medium zoekt ze wat haar onderwerpen betreft de chaos op. Voor de expo in het PSK werd ze geselecteerd met grote panelen over de tsunami. Klopt helemaal.

Entre-deux van Simon Vansnick bestaat uit foto's van twee gelijkaardige maar ongelijke voorwerpen, die samen de ruimte tussen hen beide definiëren. De gelijkenis van de twee objecten zit in de ruimte die ze scheidt. Eenvoudig maar pretentieloos en poëtisch.

Groeien van Koen Deweerdt, of hoe graffiti definitief doorbreekt tot in de museumzalen. Deweerdt volgde zijn opleiding aan de Sint-Lukas Kunsthumaniora in Brussel en gebruikt zijn spuitbus als 'penseel', onder meer voor dit verstilde adolescentenportret.

:: De Canvascollectie / La Collection RTBF
wanneer: 7 mei > 6 juni 2010 - dinsdag > zondag van 10.00 > 18.00 uur (donderdag tot 21.00 uur)
waar: Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, Brussel - 02-507.82.00
inkom: 1 euro